Απειλή στασιμοπληθωρισμού βλέπουν γνωστοί οικονομολόγοι – Ζητούν αυξήσεις επιτοκίων

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Τζον Τέιλορ, καθηγητής Οικονομικών στο Stanford University, ο οποίος διετέλεσε υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ από το 2001 έως το 2005. Ο Τέιλορ υποστήριξε προ ημερών πως οι ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με στασιμοπληθωρισμό, παρόμοιο με εκείνο της δεκαετίας του 1970, ξεκαθαρίζοντάς πως οι δείκτες χρέους είναι πολύ υψηλότεροι από τη δεκαετία του 1970, και ο συνδυασμός χαλαρών οικονομικών πολιτικών και αναταραχών στην προσφορά απειλεί την οικονομία.

Ο Τέιλορ τόνισε πως πριν από πενήντα χρόνια, στις 22 Ιουνίου 1971, ο τότε πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Aρθουρ Μπερνς έστειλε ένα διάσημο πια υπόμνημα στον πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον. Ο πληθωρισμός αυξανόταν και ο Μπερνς ήθελε ο Λευκός Οίκος να καταλάβει ότι η αύξηση των τιμών δεν οφείλεται στη νομισματική πολιτική ή σε οποιαδήποτε ενέργεια που είχε λάβει η Fed υπό την ηγεσία του. Το ζήτημα ήταν ότι «η δομή της οικονομίας είχε αλλάξει βαθιά». Κατά συνέπεια, ο Μπερνς έγραφε για να προτείνει εξάμηνο πάγωμα τιμών και μισθών. Ίσως λόγω της φήμης του Μπερνς ως διάσημου μελετητή (ήταν δάσκαλος του Μίλτον Φρίντμαν) και η μακρά εμπειρία του ως υπεύθυνος χάραξης πολιτικής, έπεισε τον Νίξον να προχωρήσει σε πάγωμα μισθών και τιμών και να το ακολουθήσει με μια τέτοια πολιτική. Για ένα διάστημα μετά την εφαρμογή του παγώματος, οι έλεγχοι και οι οδηγίες φαινόταν να λειτουργούν. Αλλά ο παρεμβατικός χαρακτήρας του συστήματος άρχισε να φθείρει τους ανθρώπους και στην οικονομία. Εγινε σύντομα προφανές ότι οι κυβερνητικοί έλεγχοι και οι παρεμβάσεις επιδείνωναν τα πράγματα.

Κατά τον Τέιλορ, το μήνυμα από αυτήν την ιστορική εμπειρία – και από πολλά άλλα παραδείγματα στις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού – πρέπει να είναι απολύτως σαφές. Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται ποτέ ακριβώς, αλλά συχνά μοιάζει σε πολλά σημεία, γι’ αυτό σκεφτείτε πού βρισκόμαστε στα μέσα του 2021: ο πληθωρισμός αυξάνεται και η Fed ισχυρίζεται για άλλη μια φορά ότι δεν είναι υπεύθυνη για αυτήν την εξέλιξη. Αντίθετα, αξιωματούχοι της Fed υποστηρίζουν ότι η σημερινή άνοδος των τιμών αντικατοπτρίζει απλώς την ανάκαμψη από τον χαμηλό πληθωρισμό του περασμένου έτους. Ακόμη χειρότερα, η πολιτική της Fed είναι ακόμη πιο παρεμβατική τώρα από ό,τι στην εποχή του Μπερνς.

Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πως ο ισολογισμός της έχει αυξηθεί από μαζικές αγορές ομολόγων του Δημοσίου και ενυπόθηκων τίτλων και ο ρυθμός αύξησης του δείκτη Μ2 αυξήθηκε απότομα κατά το παρελθόν έτος. Το επιτόκιο των ομοσπονδιακών κεφαλαίων είναι τώρα χαμηλότερο από σχεδόν οποιονδήποτε δοκιμασμένο στο παρελθόν κανόνα ή στρατηγική νομισματικής πολιτικής. Κατά τον Τέιλορ δεν είναι πολύ αργά για να μάθουμε από προηγούμενα λάθη και να κάνουμε τη νομισματική πολιτική να αναδειχτεί σε πολιτική μιας συνεχούς ανάκαμψης από την πανδημία. Αλλά δεν υπάρχει και ατέλειωτος χρόνος.