Πρόκληση για τις κεντρικές τράπεζες η πορεία των τιμών μεσοπρόθεσμα

Η ενέργεια και τα εμπορεύματα πρωτοστατούν, κυρίως λόγω των σημείων συμφόρησης του εφοδιασμού μετά τους περιορισμούς της πανδημίας. Ωστόσο, ενώ τέτοια εμπόδια θεωρούνται ευρέως προσωρινά, υπονοώντας ότι η πληθωριστική άνοδος θα εξαφανιστεί σύντομα, άλλοι παράγοντες λειτουργούν επίσης ταυτόχρονα, δείχνοντας ότι δεν θα συμβεί αυτό.

Ισχυρότερη από αυτούς τους μακροπρόθεσμους παράγοντες είναι η ταχεία ανάπτυξη του χρήματος. Τα περισσότερα νομισματικά μεγέθη, όχι μόνο τα κεφάλαια από τις κεντρικές τράπεζες, έχουν αυξηθεί με εκπληκτικό ρυθμό, αν και αυτή η εξέλιξη φαίνεται να μην ανησυχεί τις κεντρικές τράπεζες και πολλούς οικονομολόγους. Με τα νέα κορυφαία μοντέλα που χρησιμοποιούνται για να εξηγήσουν τον πληθωρισμό, το διάσημο δόγμα του βραβευμένου με Νομπέλ οικονομολόγου Μίλτον Φρίντμαν ότι «ο πληθωρισμός είναι πάντα και παντού ένα νομισματικό φαινόμενο» σπάνια αναφέρεται πλέον.

Μπορεί κανείς να μαντέψει μόνο εάν η ισχυρή νομισματική ανάπτυξη αντικατοπτρίζει προληπτική εξοικονόμηση, λόγω αυξημένης ανισότητας, πληθωριστικού δημοσιονομικού-νομισματικού σοκ ή και τα δύο. Αυτό είναι ιδιαίτερα προβληματικό σε έναν κόσμο όπου οι κεντρικές τράπεζες επεκτείνουν μαζικά τη νομισματική βάση αγοράζοντας περιουσιακά στοιχεία σε υψηλές τιμές από μια μικρή ομάδα σχετικά πλούσιων και ενημερωμένων επενδυτών.

Οι προσδοκίες διαδραματίζουν τον βασικό ρόλο στην πρόβλεψη του μελλοντικού πληθωρισμού και αυτές φαίνεται να είναι σταθερές σε χαμηλά επίπεδα. Αλλά τι γίνεται αν αυτές οι προσδοκίες, έπειτα από τόσα χρόνια πολύ χαμηλού πληθωρισμού, δεν είναι ενήμερες;

Δεδομένου ότι ο φόβος του πληθωρισμού έχει εξαφανιστεί από τις περισσότερες οθόνες ραντάρ, είναι ίσως κατανοητό ότι οι πρόσφατες αυξήσεις τιμών θεωρούνται καθαρά προσωρινές. Ομως, επειδή οι νομισματικές πολιτικές τείνουν να έχουν μεγάλη και μεταβλητή χρονική καθυστέρηση, είναι επικίνδυνο να περιμένουμε έως ότου ο υψηλότερος πληθωρισμός να ριζώσει πριν οι κεντρικές τράπεζες να μειώσουν την ποσοτική χαλάρωση ή να αυξήσουν τα επιτόκια. Εξάλλου, ποια αξιοπιστία θα έχουν οι κεντρικές τράπεζες εάν οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό έχουν ήδη χαθεί; Σε ένα περιβάλλον ακραίας αβεβαιότητας, το να εξαρτάται κανείς τόσο πολύ από τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα των προσδοκιών για τον πληθωρισμό είναι ένα επικίνδυνο στοίχημα. Σε περιόδους αλλαγής δεδομένων, η αβεβαιότητα είναι τόσο υψηλή που είναι απλώς αδύνατο να διαμορφωθούν ορθολογικές προσδοκίες.