Ακατάσχετοι όλοι οι λογαριασμοί του Δημοσίου στις τράπεζες

Η απόφαση Σκυλακάκη ουσιαστικά διευκολύνει τις τράπεζες, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις καλούνται να εφαρμόσουν δικαστικές εντολές και να παγώσουν ή να κατασχέσουν καταθέσεις φορέων του στενού ή ευρύτερου δημοσίου τομέα που έχουν οφειλές έναντι ιδιωτών.

Καθώς τα δικαστήρια εκδίδουν εντολές κατάσχεσης ακόμη και σε πρώτο βαθμό, τα τραπεζικά ιδρύματα βρίσκονται στη δύσκολη θέση να πρέπει να εκτελέσουν τις αποφάσεις.

Πλέον με την απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών όλες οι καταθέσεις των φορέων της Κεντρικής Διοίκησης και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης που τηρούνται στο τραπεζικό σύστημα χαρακτηρίζονται ακατάσχετες.

Αυτό σημαίνει πως για να πληρωθούν οι πιστωτές του Δημοσίου θα πρέπει να υπάρχει τελεσίδικη δικαστική απόφαση και κυρίως να ακολουθηθούν τις ειδικές διαδικασίες που προβλέπει η νομοθεσία.

Η απόφαση Σκυλακάκη αναφέρει τα εξής:

«Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 3068/2002, ορίζεται ότι: «Η αναγκαστική εκτέλεση για να ικανοποιηθεί χρηματική απαίτηση κατά του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των λοιπών Ν.Π.Δ.Δ. γίνεται με κατάσχεση της ιδιωτικής περιουσίας αυτών. Αποκλείεται η κατάσχεση απαιτήσεων που πηγάζουν από έννομη σχέση δημοσίου δικαίου ή απαιτήσεων χρηματικού ή μη αντικειμένου το οποίο έχει ταχθεί για την άμεση εξυπηρέτηση ειδικού δημόσιου σκοπού».

Σύμφωνα με το άρθρο 69^Α του ν. 4270/2014 (Α 196) τόσο η Κεντρική Διοίκηση όσο και οι λοιποί Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης (ΦΓΚ) όπως αυτοί προσδιορίζονται από το εκάστοτε εν ισχύ «Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης», που τηρείται με ευθύνη της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, συμπεριλαμβανομένων και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α` και Β` βαθμού, εντάσσονται υποχρεωτικά στο Σύστημα Λογαριασμών Θησαυροφυλακίου (ΣΛΘ).

Το ΣΛΘ περιλαμβάνει: τον Ενιαίο Λογαριασμό Θησαυροφυλακίου (ΕΛΘ) για την Κεντρική Διοίκηση και τους λογαριασμούς του Κοινού Κεφαλαίου (ομάδα λογαριασμών 250) της παρ. 11 του άρθρου 15 του ν. 2469/1997 (Α΄ 38), και της ταμειακής διαχείρισης (ομάδα λογαριασμών 260) για τους λοιπούς φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, περιλαμβανομένων και των λογαριασμών του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ). Τόσο ο ΕΛΘ, όσο το Κοινό Κεφάλαιο και η Ταμειακή Διαχείριση ως ομάδες λογαριασμών τηρούνται στην ΤτΕ.

Επίσης στο ΣΛΘ συμπεριλαμβάνονται και τα διαθέσιμα της Κεντρικής Διοίκησης σε λογαριασμούς που συνιστά ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (Ο.Δ.ΔΗ.Χ.), στο πλαίσιο διαχείρισης των διαθεσίμων, σε εμπορικές τράπεζες ή άλλα πιστωτικά ιδρύματα του εσωτερικού ή του εξωτερικού σύμφωνα με την παρ 1α του άρθρου 69 Β του ν. 4270/2014 (Α 196).

Κατ` εξαίρεση όλοι οι ΦΓΚ δύνανται να τηρούν διαθέσιμα σε λογαριασμούς σε πιστωτικά ιδρύματα εκτός του ΣΛΘ για τη διευκόλυνση των συναλλαγών τους σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζει το νομικό πλαίσιο.

Μέσω του ΣΛΘ και των λογαριασμών σε πιστωτικά ιδρύματα εκτός του ΣΛΘ διενεργούνται οι εισπράξεις και οι κάθε είδους πληρωμές της Κεντρικής Διοίκησης και των λοιπών ΦΓΚ και εξυπηρετούνται ειδικοί δημόσιοι σκοποί.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

Η διαχείριση των διαθεσίμων της Κεντρικής Διοίκησης, παρακολουθείται λογιστικά με ένα ενιαίο και αδιαίρετο σύστημα αλληλένδετων λογαριασμών, οι οποίοι αποτυπώνουν λεπτομερώς τις επιμέρους συναλλαγές του Κράτους. Όλες οι ταμειακές συναλλαγές της Κεντρικής Διοίκησης (εισπράξεις – πληρωμές) διενεργούνται μέσω των λογαριασμών του ΕΛΘ, οι οποίοι έχουν ταχθεί για την άμεση εξυπηρέτηση ειδικών δημόσιων σκοπών. Ενδεικτικά αναφέρονται οι λογαριασμοί δημοσίων υπολόγων, οι λογαριασμοί παγίων προκαταβολών, οι λογαριασμοί εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, διάφοροι λογαριασμοί Υπουργείων και Δημόσιων Οικονομικών Υπηρεσιών, οι λογαριασμοί της Κεντρικής Διοίκησης σε εμπορικές τράπεζες ή άλλα πιστωτικά ιδρύματα του εσωτερικού ή του εξωτερικού που συνιστά ή διαχειρίζεται ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (Ο.Δ.ΔΗ.Χ.) στα πλαίσια της διαχείρισης των διαθεσίμων (άρθρο 69Β του ν. 4270/2014).

Οι ανωτέρω λογαριασμοί δεν είναι αυτοτελείς και μέσω αυτών πραγματοποιούνται:

α) οι πληρωμές μισθών και λοιπών απολαβών, συντάξεων Δημοσίου, προκαταβολών συντάξεων, β) οι πληρωμές για άμεσες λειτουργικές ανάγκες του Κράτους

γ) οι πληρωμές των συνεισφορών της Χώρας στον Ενωσιακό προϋπολογισμό,

δ) η εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από την υλοποίηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων,

ε) η καταβολή ειδικών βοηθημάτων, όπως επίδομα θέρμανσης, προνοιακά επιδόματα ΟΠΕΚΑ, επιδόματα ανεργίας, στα φυσικά πρόσωπα

στ) η εξυπηρέτηση υποχρεώσεων και η πληρωμή δαπανών που έχουν αναληφθεί για τη λειτουργία του Κράτους,

ζ) οι κάθε είδους πληρωμές για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην κοινωνία και την οικονομία από την πανδημία του COVID – 19 και άλλων φυσικών καταστροφών (π.χ. λογαριασμός κρατικής αρωγής),

η) οι επιχορηγήσεις προς τα νοσηλευτικά ιδρύματα του Ε.Σ.Υ., οι αποδόσεις των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης,

θ) οι πληρωμές για την εξυπηρέτηση του Δημόσιου Χρέους της Χώρας.

Κατόπιν των ανωτέρω θεωρούμε ότι, άπαντα τα διαθέσιμα της Κεντρικής Διοίκησης που τηρούνται στο ΣΛΘ έχουν ταχθεί για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων ειδικών δημόσιων σκοπών και είναι συνεπώς ακατάσχετα σύμφωνα με την ανωτέρω διάταξη.

Επισημαίνεται ότι, στον Κρατικό Προϋπολογισμό εγγράφονται κάθε χρόνο ειδικές πιστώσεις για την πληρωμή των δαπανών που απορρέουν από την έκδοση τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων. Οι δαπάνες αυτές πληρώνονται από τις οικείες Υπηρεσίες με την έκδοση τακτικών χρηματικών ενταλμάτων.

ΓΕΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Οι λοιποί φορείς της Γενικής Κυβέρνησης τηρούν υποχρεωτικά τους λογαριασμούς τους εντός του ΣΛΘ και κατ΄ εξαίρεση σε πιστωτικά ιδρύματα εκτός ΣΛΘ για τη διευκόλυνση των συναλλαγών τους.

Όλοι οι λογαριασμοί των ΦΓΚ πλην της Κεντρικής Διοίκησης στους οποίους περιλαμβάνονται το Κοινό Κεφάλαιο, η ταμειακή διαχείριση στην ΤτΕ, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και οι λογαριασμοί στα πιστωτικά ιδρύματα, δεν είναι αυτοτελείς αλλά λειτουργούν αλληλένδετα ως ένα ενιαίο και αδιαίρετο σύστημα λογαριασμών για την άμεση εξυπηρέτηση ειδικών δημόσιων σκοπών.

Μέσω των εν λόγω λογαριασμών διενεργούνται:

α) οι πληρωμές μισθών, συντάξεων Δημοσίου και λοιπών αμοιβών , β) οι πληρωμές για άμεσες λειτουργικές ανάγκες του φορέα,

γ) οι πληρωμές Ευρωπαϊκών Κοινοτικών προγραμμάτων,

δ) η εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από την υλοποίηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων,

ε) η εξόφληση δανειακών υποχρεώσεων.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περισσότεροι των φορέων αυτών λειτουργούν επιχορηγούμενοι από την Κεντρική Διοίκηση με περιορισμένους πόρους οι οποίοι διατίθενται αποκλειστικά για συγκεκριμένους δημόσιους σκοπούς, οποιαδήποτε επιβολή κατάσχεσης ή δέσμευσης λογαριασμού λόγω κατάσχεσης, θα μπορούσε να ανατρέψει την ταμειακή λειτουργία του Φορέα αλλά και την ομαλή διενέργεια των συναλλαγών του.

Επισημαίνεται ότι, στον προϋπολογισμό των φορέων εγγράφονται κάθε χρόνο ειδικές πιστώσεις για την πληρωμή των δαπανών που απορρέουν από την έκδοση τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων.

Κατόπιν των ανωτέρω, θεωρούμε ότι το σύνολο των διαθεσίμων των λοιπών ΦΓΚ που τηρούνται στο τραπεζικό σύστημα της Χώρας έχουν ταχθεί για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων ειδικών δημόσιων σκοπών και είναι, συνεπώς, ακατάσχετα σύμφωνα με την ανωτέρω διάταξη».