ΕΝΦΙΑ: Τι αλλάζει και πόσο θα μειωθεί για κάποιους ιδιοκτήτες

Η αναμόρφωση του ΕΝΦΙΑ αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση, καθώς περίπου έναν μήνα πριν από την ανακοίνωσή του στα μέσα Φεβρουαρίου δεν έχει οριστικοποιηθεί η εξίσωση από την οποία θα προκύπτει μείωση του φόρου για την πλειοψηφία των 6,5 εκατομμυρίων ιδιοκτητών ακινήτων χωρίς να επηρεάζεται ιδιαίτερα το εισπρακτικό αποτέλεσμα του φόρου.

Οι νέες αντικειμενικές αξίες

Υπενθυμίζεται ότι ο ΕΝΦΙΑ μειώθηκε από το 2019 κατά 22%. Ωστόσο, η δεύτερη φάση της μείωσης που θα ισχύσει από το 2022 «σκοντάφτει» σε πολύπλοκα ζητήματα, καθώς εκτός από τη μείωση του φόρου από 1/1/2022 εκπληρώνεται και μνημονιακή υποχρέωση της χώρας για την προσαρμογή των αντικειμενικών αξιών στις εμπορικές.

Η προσαρμογή αυτή είχε ως αποτέλεσμα στο σύνολο της επικράτειας η εικόνα για τις νέες τιμές ζώνης να είναι ανοδική, καθώς σε 7.634 ζώνες (55% του συνόλου) εμφανίζεται αύξηση κατά μέσο όρο 19,5%, σε 2.860 ζώνες (21% του συνόλου) καταγράφεται μείωση κατά μέσο όρο 14,7% και σε 3.314 ζώνες (24% του συνόλου) οι τιμές της εφορίας παραμένουν αμετάβλητες. Μάλιστα, υπολογίζεται ότι στο 40% των νέων ζωνών η αύξηση διαμορφώνεται στο 26% κατά μέσο όρο, ωστόσο υπάρχουν περιοχές-φιλέτα όπως η Ρόδος, η Ιθάκη, η Κως και η Χαλκιδική όπου οι αυξήσεις ξεπερνούν το 100%.

Την ίδια ώρα, στο Υπουργείο Οικονομικών διαβεβαιώνουν ότι παραμένει βασικός στόχος η μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 30%.

Οι αρχικές εξαγγελίες για τον νέο ΕΝΦΙΑ ήταν ότι η δεύτερη μείωση του φόρου θα ήταν δημοσιονομικά ουδέτερη. Με άλλα λόγια, η καθαρή είσπραξη του φόρου η οποία είναι σημαντική για τους θεσμούς, θα παραμείνει στα 2,5 δισ. και η μείωση του φόρου θα χρηματοδοτηθεί από δύο πηγές. Από τις λεγόμενες ακριβές περιοχές στις οποίες η προσαρμογή των αντικειμενικών αξιών στις εμπορικές θα έφερνε αυξήσεις και τις νέες εντάξεις 3.643 ζωνών-περιοχών στο σύστημα προσδιορισμού αξίας ακινήτων.

Η δυσκολία της εξασφάλισης των απαιτούμενων επιπλέον εσόδων από τον φόρο τα οποία θα χρησιμοποιούνταν για να μειωθεί ο ΕΝΦΙΑ φαίνεται από το γεγονός ότι το υπ. Οικονομικών έσπευσε να ανακοινώσει με την κατάθεση του τελικού σχεδίου του προϋπολογισμού του 2022 ότι διαθέτει εκ των προτέρων 60 εκατ. ευρώ για τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, ποσό που αντιστοιχεί σε «οριζόντια» μείωση περίπου 2,5% στον φόρο.

Οι προσαρμογές στον ΕΝΦΙΑ

Το Υπουργείο Οικονομικών πριν ολοκληρωθεί η άσκηση με τον νέο υπολογισμό του φόρου έσπευσε εκ των προτέρων να καλύψει ένα μέρος της μείωσης που θέλει να κάνει για να πετύχει τον στόχο της συνολικής μείωσης του 30%. Παρ’ όλα αυτά, περιμένει να καταλήξει με τις κατάλληλες προσαρμογές στο σενάριο που φέρνει μειώσεις του ΕΝΦΙΑ για τη μεγάλη πλειοψηφία των 6,5 εκατομμυρίων ιδιοκτητών και ειδικά για τη μικρή και τη μεσαία ιδιοκτησία, ενώ ένας επιπλέον στόχος είναι να αναμορφωθεί και ο συμπληρωματικός φόρος που ήταν μια από τις εκ γενετής στρεβλώσεις του φόρου.

Ποια είναι τα εναλλακτικά σενάρια

Τα εναλλακτικά σενάρια που τρέχουν ακόμη οι ειδικές ομάδες εργασίας που έχει δημιουργήσει το υπ. Οικονομικών ειδικά για την αναμόρφωση του ΕΝΦΙΑ ώστε να φτάσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα μέσα από επτά βήματα:

-Η προσαρμογή των κλιμακίων του φόρου: Τα σκαλιά του ΕΝΦΙΑ θα αλλάξουν ριζικά ώστε στις μικροαστικές και τις λεγόμενες λαϊκές περιοχές να μην προκύψουν μεγάλες αυξήσεις. Ενδεικτικά, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την Αργυρούπολη, όπου η ανώτερη τιμή ζώνης αυξήθηκε πάνω από 45% (από τα 1.600 ευρώ στα 2.350 ευρώ) και απαιτείται μεγάλη διεύρυνση του κλιμακίου, έτσι ώστε οι εν λόγω ιδιοκτήτες, εκτός από τους λοιπούς 18 φόρους που βαρύνουν το ακίνητο, να μην κληθούν να πληρώσουν και πολύ αυξημένο ΕΝΦΙΑ. Μάλιστα, σε μια προσπάθεια να επέλθει αυτόματα κοινωνική δικαιοσύνη το υπουργείο είχε σκεφθεί να επιβάλει έναν ΕΝΦΙΑ με 1 κλίμακα η οποία θα κλιμακωνόταν ανάλογα με την αξία των ακινήτων (όπως δηλαδή ήταν οι αντίστοιχες κλίμακες του ΦΑΠ και του ΦΜΑΠ), αλλά η άσκηση και πάλι δεν έβγαινε και το σενάριο απορρίφθηκε.

-Η ύπαρξη «κόφτη» για υπερβολικές αυξήσεις: Στη νέα κλίμακα του ΕΝΦΙΑ υπάρχει πρόθεση να λειτουργεί και ένας «κόφτης» ώστε να μην προκύπτουν τεράστιες αυξήσεις από την ευθεία προσαρμογή των αντικειμενικών στις εμπορικές τιμές.

Ειδικότερα, εξετάζεται στις περιπτώσεις όπου ο ΕΝΦΙΑ θα είναι αυξημένος λόγω των νέων αντικειμενικών αξιών π.χ. πάνω από 20% να εφαρμοστεί ένας κόφτης που να περιορίζει την αύξηση αυτή σε ποσοστό έως 10% κατά περίπτωση. Ο «κόφτης» αυτός θα λαμβάνει υπόψη το ποσοστό αύξησης της επιβάρυνσης αλλά σε συνάρτηση και με τη συνολική αξίας της περιουσίας. Οσο μεγαλύτερη είναι η περιουσία τόσο θα περιορίζεται η «ζημιά» για τα νοικοκυριά. Αναμένεται να υπάρχει κλιμάκωση κόφτη ανά 100.000 ευρώ αντικειμενικής αξίας.

-Η αναμόρφωση των συντελεστών παλαιότητας: Η αλλαγή που βρίσκεται σε φάση επεξεργασίας είναι μια δεύτερη μεγάλη στρέβλωση στην οποία βασίστηκε από την αρχή ο ΕΝΦΙΑ και αφορά στην αναμόρφωση των συντελεστών παλαιότητας οι οποίοι -άγνωστο γιατί- σταματούν στα 26 χρόνια (ενώ το ακίνητο μπορεί να είναι 50 ετών), τη στιγμή μάλιστα που η συντριπτική πλειοψηφία των ακινήτων (περίπου το 60%) είναι άνω των 40 ετών. Και αυτή η προσπάθεια δεν είναι εύκολη καθώς, επειδή η εισπραξιμότητα του φόρου βασίστηκε σε αυτή τη στρέβλωση, οι αλλαγές λόγω και της παλαιότητας των κτιρίων αλλάζουν αυτόματα και το αποτέλεσμα είσπραξης του φόρου.

-Αλλαγές στους συντελεστές εμπορικότητας: Οι αλλαγές στους συντελεστές εμπορικότητας απορρίφθηκαν. Ο λόγος είναι ότι μετά το ξέσπασμα της πανδημίας υπήρχαν περιοχές οι οποίες θεωρούνταν χρυσωρυχεία και μετά τα lockdowns οι τιμές έχουν μειωθεί σημαντικά. Για να μην αλλάξει μια στρέβλωση με μια άλλη το υπ. Οικονομικών αφήνει τους συντελεστές εμπορικότητας εκτός της άσκησης του ΕΝΦΙΑ για τώρα. Μόλις η αγορά αφήσει πίσω την πανδημία το θέμα θα επανεξεταστεί.

-Η πληρωμή του φόρου: Ο φόρος από φέτος θα εκκαθαρίζεται πολύ νωρίς, τον Φεβρουάριο, και θα αρχίσει να πληρώνεται από τον Μάρτιο σε δέκα δόσεις μέχρι και το τέλος του χρόνου. Ο λόγος είναι οι φορολογικές υποχρεώσεις να μοιράζονται σε περισσότερους μήνες ώστε να σταματήσει η υπερβολική επιβάρυνση από το τέλος του καλοκαιριού μέχρι και το τέλος του χρόνου.

-Αυτόματη αναπροσαρμογή των τιμών: Μαζί με την εκκαθάριση του φετινού ΕΝΦΙΑ το υπ. Οικονομικών θα θέσει σε λειτουργία ένα αυτόματο σύστημα προσαρμογής των εμπορικών τιμών οι οποίες εφεξής θα ταυτίζονται με τις αντικειμενικές τιμές.

-Ένταξη νέων περιοχών στις αντικειμενικές: Παράλληλα το υπ. Οικονομικών θα εκκινήσει τη διαδικασία για την ένταξη άλλων 1.300-1.500 περιοχών στις οποίες σήμερα δεν υπάρχουν τιμές ζώνης και αρκετές από αυτές υποφορολογούνται. Με την ολοκλήρωση της χάραξης, όπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, θα κληθούν οι πιστοποιημένοι εκτιμητές ακινήτων έτσι ώστε να καθορίσουν τις τιμές ζώνης στις περιοχές αυτές, κάτι που αναμένεται να συμβεί στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2022.

Δεν καταργείται ο συμπληρωματικός φόρος

Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί ότι η αναμόρφωση του συμπληρωματικού φόρου επιβάλλεται σε όσους έχουν ακίνητη περιουσία αντικειμενικής αξίας πάνω από 250.000 ευρώ. Διευκρινίζεται δε πως πρόκειται για αναμόρφωση και όχι κατάργηση καθώς ο επιπλέον φόρος που επιβάλλεται στο σύνολο της ακίνητης περιουσίας θα συνεχίσει να ισχύει και το 2022 για τα νομικά πρόσωπα.

Από τον συμπληρωματικό φόρο το Δημόσιο εισέπραξε το 2021 640 εκατ. ευρώ, από τα οποία 368 εκατ. ευρώ από τα φυσικά πρόσωπα και 272 εκατ. ευρώ από τα νομικά. Η λογική του φόρου είναι ότι, εκτός από τον «βασικό» ΕΝΦΙΑ που επιβάλλεται ξεχωριστά σε κάθε ακίνητο, όσοι έχουν μεγάλη ακίνητη περιουσία θα πρέπει να πληρώνουν και δεύτερο φόρο με συντελεστή που κυμαίνεται από 0,15% (κλιμάκιο περιουσίας από 250.000 έως 300.000 ευρώ) έως 1,15% (περιουσία άνω των 2.000.000 ευρώ).

Στη διαδικασία αναμόρφωσης ο συμπληρωματικός φόρος για τα φυσικά πρόσωπα, παρά τα όσα έχουν εξαγγελθεί, δεν θα προστεθεί στα κλιμάκια του βασικού ΕΝΦΙΑ. Ωστόσο, αναζητείται φόρμουλα με την οποία όσοι έχουν μεγάλη ακίνητη περιουσία να πληρώνουν σχετικά υψηλότερο φόρο με το τελικό εκκαθαριστικό όμως του 2022 να έχει φόρο μικρότερο από το 2021. Στα νομικά πρόσωπα ο συμπληρωματικός φόρος θα συνεχίσει να ισχύει ως έχει.

Επίσης, με τις αυξήσεις που έφερε η προσαρμογή των αντικειμενικών αξιών στις εμπορικές το όριο του συμπληρωματικού φόρου στις 250.000 ευρώ χαρακτηρίζεται, πλέον, χαμηλό και δεν θα είναι απίθανο να δούμε κάποια αναπροσαμογή. Πάντως, σε κάθε περίπτωση ο υπολογισμός του φόρου ανά ακίνητο θα ευνοήσει όσους έχουν πολλά εμπράγματα δικαιώματα, αφού θα απαλλαγούν από τον συμπληρωματικό φόρο που υπολογιζόταν επί της συνολικής αξίας της ακίνητης περιουσίας.

Τι θα ισχύσει για εκπτώσεις και απαλλαγές

Λόγω των αυξημένων αντικειμενικών αξιών το Υπουργείο Οικονομικών έχει αποφασίσει να προχωρήσει σε αναπροσαρμογή των εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων βάσει των οποίων υπολογίζονται οι εκπτώσεις και οι απαλλαγές στον ΕΝΦΙΑ (50% ή 100% κατά περίπτωση) για να ενταχθούν περισσότεροι οικονομικά ευάλωτοι και να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να υπάρξουν αδικίες και υπερβολικές χρεώσεις σε άτομα τα οποία αποδεδειγμένα δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ανταποκριθούν.

Βάσει της τελευταίας εκκαθάρισης ΕΝΦΙΑ για το 2021, πάνω από 1.272.000 φορολογούμενοι-ιδιοκτήτες ακινήτων είχαν για το 2021 μειωμένο ΕΝΦΙΑ κατά 50%, ενώ 62.326 είχαν πλήρη απαλλαγή.
Έκπτωση 50% δικαιούνται οι ιδιοκτήτες ακινήτων εφόσον το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει τις 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος, το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων δεν υπερβαίνει τα 150 τ.μ. και η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας δεν υπερβαίνει τα 85.000 ευρώ για τον άγαμο, τα 150.000 ευρώ για τον έγγαμο με ένα εξαρτώμενο τέκνο και τα 200.000 ευρώ για τον έγγαμο με δύο εξαρτώμενα τέκνα. Τα παραπάνω όρια αναμένεται να αυξηθούν ανάλογα ώστε να ενταχθούν ακόμη περισσότεροι δικαιούχοι.

Τα συνολικά εκκαθαριστικά που εκδόθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2021 ανήλθαν σε 7.248.551 εκ των οποίων 7.180.009 αφορούν φυσικά πρόσωπα και 68.542 νομικά πρόσωπα. Ο κύριος και συμπληρωματικός φόρος των φυσικών προσώπων ανέρχεται σε 2,76 δισ. ευρώ και για τα νομικά πρόσωπα σε 494 εκατ. ευρώ. Όμως, μετά τις μειώσεις και τις απαλλαγές στα φυσικά πρόσωπα το τελικό ποσό που καλούνται να πληρώσουν τα νοικοκυριά είναι 2,093 δισ. ευρώ και αν αθροιστεί με αυτό των νομικών προσώπων, ο συνολικός ΕΝΦΙΑ είναι 2,587 δισ. ευρώ.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Ηλεκτρικές συσκευές: Ποιοι και πόσα θα πάρουν επιδότηση για την απόσυρση

O «πόλεμος» των καθηγητών της ΑΣΟΕΕ: Η «κορμάρα», το «διαζύγιο» και τα ποσά που ζαλίζουν

Αρνιακός στο Newsbomb.gr: Ραγδαία επιδείνωση καιρού σε όλη τη χώρα - Πιθανά τα χιόνια στην Αττική

Survivor: Τρεις αποχωρήσεις και χαμός στο συμβούλιο του νησιού - «Κατέρρευσε» η Ευρυδίκη (video)