Με κοινό δανεισμό απαντά η Ευρωπαϊκή Ενωση στις επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής

Στον δρόμο της ενοποίησης που έστρωσε κυρίως το σοκ της πανδημίας – όταν και ελήφθησαν συντονισμένες δράσεις ευρείας κλίμακας, τόσο στην παροχή πόρων, όσο και στο πάγωμα των δημοσιονομικών κανόνων –, το ευρωπαϊκό μπλοκ κάνει ακόμα ένα μεγάλο βήμα. Γράφει ξανά ιστορία σχεδιάζοντας έκδοση κοινού χρέους για αλλαγές σε υποδομές στους τομείς ενέργειας και άμυνας.

Η προηγηθείσα υγειονομική κρίση, όπως επίσης τα μαθήματα που έδωσε ο σκληρός τρόπος αντιμετώπισης της ελληνικής κρίσης προ δεκαετίας, έχουν γεννήσει πλέον τα απαραίτητα εργαλεία, μηχανισμούς και εγκατέστησαν τις ράγες όπου και πατά πάνω το τρένο των κοινών ευρωπαϊκών λύσεων για την αντιμετώπιση απειλών. Η από κοινού έκδοση ομολόγων αυτή τη φορά θα κατευθυνθεί στην κάλυψη των δαπανών «οχύρωσης» των κρατών - μελών, κυρίως του ενεργειακού κόστους που επωμίζονται νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Αποτελεί ένα βασικό κομμάτι του παζλ στο πλαίσιο της πρότασης που προωθείται, όπως και από την ελληνική κυβέρνηση, για μια κοινή ευρωπαϊκή απάντηση στις ενεργειακές ανατιμήσεις.

Ποιος ο σκοπός του κοινού ομολόγου;

Η εκτόξευση των τιμών σε βασικά αγαθά και ενέργεια που τροφοδοτείται από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οδηγεί την Ενωση σε κοινές κινήσεις χρηματοδότησης των ενεργειακών και αμυντικών δαπανών, με σκοπό να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις. Η ΕΕ έχει έρθει αντιμέτωπη με τεράστιες χρηματοδοτικές ανάγκες καθώς αρχίζει να μεταρρυθμίζει τη στρατιωτική και ενεργειακή υποδομή της.

Τι ποσό θα ζητήσει η Ευρώπη από τις αγορές;

Ακόμα οι λεπτομέρειες είναι υπό επεξεργασία. Η ευρωπαϊκή πρόταση αναμένεται να παρουσιαστεί αυτή την εβδομάδα, αφού οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης πραγματοποιήσουν έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις Βερσαλλίες της Γαλλίας στις 10-11 Μαρτίου. Οι πληροφορίες του Bloomberg αναφέρουν ότι οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξακολουθούν να επεξεργάζονται τις λεπτομέρειες για το πώς θα μπορούσαν να λειτουργήσουν οι κοινές ομολογίες καθώς και το ύψος των χρημάτων που πρέπει να συγκεντρωθούν.

Τι περιλαμβάνει το σχέδιο έκδοσης χρέους, ποιος θα το εκδώσει και πώς θα μοιραστεί στα κράτη;

Το σχέδιο προβλέπει την έκδοση ομολόγων και στη συνέχεια τη διοχέτευση των εσόδων στα κράτη - μέλη με τη μορφή δανείων με ευνοϊκούς όρους για τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων δαπανών. Εκδότης των νέων ομολόγων αναμένεται να είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εκτιμάται ότι θα πατήσει πάνω στη δομή διοχέτευσης πόρων των έκτακτων κοινωνικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων που δημιούργησε η πανδημία, όπως για παράδειγμα το SURE για την απασχόληση ή το επενδυτικό ταμείο NextGenerationEU.

Ποια τα οφέλη κοινού χρέους;

Η διαφορά μεταξύ των αποδόσεων για τα 10ετή ομόλογα μεταξύ Ιταλίας και Γερμανίας (βασικός δείκτης κινδύνου στην περιοχή) μειώθηκε κατά 10 μονάδες βάσης, στις 151 μονάδες, μετά τη διαρροή της είδησης, ενώ και το ευρώ σημείωσε άνοδο 0,6%, στα 1,0920 δολάρια. Στα θετικά είναι ότι το χαμηλότερο σχετικά κόστος δανεισμού που εγγυάται η υψηλή διαβάθμιση ενός ευρωπαϊκού ομολόγου μετακυλίεται στα κράτη - μέλη που λαμβάνουν τα δάνεια στο πλαίσιο αυτών των μηχανισμών. Για παράδειγμα, το επταετές ομόλογο το οποίο εξέδωσε η Επιτροπή στο πλαίσιο του SURE τιμολογήθηκε το 2021 με αρνητική απόδοση, της τάξης του -0,497%. Αυτό σημαίνει ότι, κατά τη λήξη του ομολόγου, τα κράτη - μέλη αποπληρώνουν 100 ευρώ για κάθε 105 ευρώ που λαμβάνουν. Πρέπει, παρά ταύτα, να ληφθεί υπόψη ότι οι παρούσες συνθήκες στις αγορές είναι εντελώς διαφορετικές από πέρυσι.