Επισιτιστική κρίση: Πόσο κινδυνεύει η Ελλάδα; Το ντόμινο με σιτηρά και λαχανικά που φέρνει ελλείψεις

Μπορεί η χώρα μας να διαθέτει ικανές ποσότητες φρούτων, λαχανικών και σιτηρών που επαρκούν σε μεγάλο βαθμό για την κάλυψη των καταναλωτικών μας αναγκών, όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή που το κόστος παραγωγής έχει εκτιναχθεί.

Το Newsbomb.gr επικοινώνησε με παράγοντες της αγοράς και αυτό που μας μεταφέρουν είναι ότι το πρόβλημα που υπάρχει με το κλείσιμο των αγορών της Ουκρανίας, της Ρωσίας και της Λευκορωσίας μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη βασικών αγαθών αφού η ανισορροπία που δημιουργείται στις ελληνικές εξαγωγές και εισαγωγές θα είναι πολύ μεγάλη.

Όσον αφορά τα σιτηρά, όλα δείχνουν ότι δεν θα αντιμετωπίσουμε θέμα επάρκειας αφού το 30% των εισαγωγών μας, μπορεί να γίνει από άλλες αγορές όπως η Γαλλία και ο Καναδάς, όμως η αύξηση του κόστους παραγωγής λόγω των δυσθεώρητων τιμών στο αγροτικό πετρέλαιο και τα λιπάσματα θα ζημιώσουν τους παραγωγούς αν το σιτάρι δεν «δει» τιμές κοντά στα 50 λεπτά το κιλό (σκληρό σιτάρι).

Πολύ πιο δυσοίωνες είναι οι εκτιμήσεις για τα φρούτα και λαχανικά, αφού με την έναρξη του πολέμου τρεις βασικές αγορές στις οποίες εξάγαγε περίπου 150.000 τόνους, έκλεισαν. Ο λόγος για την Ουκρανία, την Λευκορωσία και την Ρωσία.

Στην περίπτωση αυτή, όπως εξηγεί στο Newsbomb.gr, o Ειδικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Διακίνησης Φρούτων Λαχανικών και Χυμών Incofruit – Hellas, Γιώργος Πολυχρονάκης, το εμπόριο διαταράσσεται αφού η εύρεση νέων αγορών για την διοχέτευση αυτών των νωπών προϊόντων δεν μπορεί να γίνει με το πάτημα ενός κουμπιού.

Επιπλέον, νέες αγορές θα ψάξουν και όλες οι υπόλοιπες ανταγωνίστριες χώρες με αποτέλεσμα οι τιμές παραγωγού να πιεστούν σημαντικά κάτι που ο Έλληνας αγρότης δεν μπορεί να αντέξει τη δεδομένη στιγμή λόγω της αλματώδους αύξησης στο κόστος παραγωγής. Η συγκυρία αυτή μπορεί – σύμφωνα με τον κ. Πολυχρονάκη – να οδηγήσει σε αδυναμίας συγκομιδής με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν φρούτα και λαχανικά στην ελληνική αγορά.

Η κατάσταση στον τομέα των σιτηρών

Την εικόνα για τον κλάδο των σιτηρών (σκληρού και μαλακού σίτου) περιέγραψε στο Newsbomb.gr ο κ. Χρήστος Τσιχήτας, παραγωγός και πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Θεσσαλονίκης «ΕΑΣΘ».

Σύμφωνα με τον ίδιο: «αυτήν τη στιγμή με τον πόλεμο στην Ουκρανία η χώρα μας δεν έχει πολλά αποθέματα σιτηρών αλλά φέτος έχουν καλλιεργηθεί αρκετά στρέμματα και ίσως λίγο περισσότερα σε σχέση με πέρσι. Αυτό σημαίνει ότι έλλειψη προϊόντος δεν θα υπάρξει στη χώρα μας αφού από το καλοκαίρι θα γεμίσουν οι αποθήκες όμως. Ωστόσο το πρόβλημα είναι οι τιμές παραγωγού που λόγω της τεράστιας αύξησης του κόστους παραγωγής (λόγω αύξησης στις τιμές του πετρελαίου και των λιπασμάτων) θα πρέπει θα πρέπει να είναι ανάλογες (35-40 λεπτά το κιλό στο μαλακό και 40 – 50 λεπτά στο σκληρό σιτάρι). Από την Ουκρανία και την Ρωσία η χώρα μας εισάγει παραδοσιακά 30% των αναγκών της, όμως και αυτό δεν μας ανησυχεί ιδιαίτερα αφού μπορούμε να στραφούμε σε άλλες αγορές τις περιόδους που δεν επαρκούν τα ελληνικά σιτηρά. Χώρες όπως η Γαλλία και ο Καναδάς».

Και πρόσθεσε: «να σημειωθεί επίσης ότι στο σκληρό σιτάρι προορίζεται για την παρασκευή ζυμαρικών και αρτοσκευασμάτων και η επάρκεια μας είναι μεγάλη που μας επιτρέπει να κάνουμε εξαγωγές ενώ το μαλακό σιτάρι που είναι λιγότερο και εισάγουμε προορίζεται για τις αλευροβιομηχανίες, τους φούρνους για ψωμί κ.λπ.».

• Σκληρό σιτάρι: Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν αναφορικά με το ελληνικό σκληρό σιτάρι, κατά τη διάρκεια της περιόδου 2011-2019 τόσο οι εκτάσεις, όσο και η παραγωγή παρουσίασαν έντονα πτωτικές τάσεις (από 4 εκατ. στρέμματα σε 2,95 εκατ., και από 1,47 εκατ. τόνους σε 0,77 εκατ. αντίστοιχα).
  Πάντως, η εγχώρια παραγωγή υπερκαλύπτει την εγχώρια κατανάλωση, ενώ το εμπορικό ισοζύγιο του προϊόντος είναι θετικό.
• Μαλακό σιτάρι: Κατά τη διάρκεια της περιόδου 2011-2019, τόσο η καλλιεργήσιμη έκταση μαλακού σίτου, όσο και η παραγωγή του παρουσιάζουν έντονα πτωτικές τάσεις (μείωση κατά 29,5% και 55,3%, αντίστοιχα). Παρότι η κατανάλωση του προϊόντος εμφάνισε μικρή αύξηση, η εγχώρια παραγωγή καλύπτει την εγχώρια κατανάλωση σε ποσοστά χαμηλότερα του 50%, ενώ οι εισαγωγές υπερβαίνουν κατά πολύ τις εξαγωγές.

Σε μεγάλο κίνδυνο ο τομέας των οπωροκηπευτικών μετά την εισβολή στην Ουκρανία

«Μετά την έναρξη του πολέμου σταμάτησαν οι εξαγωγές ελληνικών οπωροκηπευτικών προς την Ουκρανία. Δεν εξάγουμε απευθείας στη Ρωσία φρούτα και λαχανικά επειδή επέβαλε αυτή η χώρα εμπάργκο στα κοινοτικά φρούτα και λαχανικά και άλλα τρόφιμα που ισχύει από τον Αύγουστο του 2014. Σε κοντινές χώρες όπως η Ρουμανία και η Πολωνία, οι εμπορικές σχέσεις είναι σχετικά ομαλές μη εμφανίζοντας δυσκολίες, τουλάχιστον προς το παρόν», ανέφερε στο Newsbomb.gr, ο κ. Γιώργος Πολυχρονάκης, Ειδικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Διακίνησης Φρούτων Λαχανικών και Χυμών Incofruit – Hellas.

Και πρόσθεσε: «αυτή τη στιγμή, οι αγορές στην Ουκρανία και όλες οι προγραμματισμένες αποστολές στη χώρα έχουν μπλοκαριστεί. Λόγω του κινδύνου εισόδου σε μια χώρα σε πόλεμο, οι μεταφορείς που είχαν φύγει στο παρελθόν έχουν πλέον γυρίσει πίσω. Η Ουκρανία που βρίσκεται στην επικαιρότητα λόγω της έναρξης του πολέμου μετά τη ρωσική εισβολή με τις εξαγωγές των ελληνικών φρούτων και λαχανικών να έχουν διαμορφωθεί το 2021 σε 32.078 τόνους και αξίας 17,609 εκ ευρώ.

Οι εξαγωγές μας νωπών φρούτων και λαχανικών την τελευταία τριετία κατά μ.ο στην Ουκρανία, Λευκορωσία και εμμέσως προς την Ρωσία ανέρχονται κατ' εκτίμηση σε 115.000 – 115.000 τόνους (59+16+40) και οι εξαγόμενοι χυμοί και κομπόστες σε πρώτη ύλη καρπού ύψους 40.000 τόνων. Ήτοι ενός συνόλου 145.000 – 150.000 τόνοι νωπών οπωροκηπευτικών εκτιμώμενης αξίας 160 έως 200 εκατ. ευρώ».

Επίσης ο κ. Πολυχρονάκης έκανε γνωστό στο Newsbomb.gr ότι: «όσον αφορά την ΕΕ, οι κοινοτικές εξαγωγές νωπών φρούτων και λαχανικών στην Ουκρανία το 2021 ανήλθαν σε 346.076 τόνους αξίας 181,8 εκατ. ευρώ και οι εισαγωγές στην Λευκορωσία σε 400. 000 τόνους. Αυτές όλες οι ποσότητες θα επαναπροσανατολίσουν τον προορισμό τους προς τις ευρωπαϊκές αγορές όπου η υπερπροσφορά θα μειώσει τις τιμές πώλησης σε χαμηλότερες τιμές από το κόστος παραγωγής, συσκευασίας και μεταφορών που ίσως να μην συμφέρει η συγκομιδή τους».

Με βάση αυτά τα δεδομένα και τις προοπτικές ο Incofruit – Hellas πρότεινε σε σύσκεψη την 2/3/2022 υπό τον Υπουργό ΥΠΑΑΤ κ. Γ. Γεωργαντά μέτρα για την αντιμετώπιση των διαταραχών στις αγορές μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Αυτά έχουν ως εξής:

1. Η υποστήριξη του προγράμματος ανθεκτικότητας του Προέδρου Μακρόν με ενίσχυση της αντοχής του αγροδιατροφικού τομέα και της αύξησης της παραγωγής στις κρίσεις,
2. Δημιουργία ενιαίου Ταμείου (κατά το πρότυπο του ενιαίου ταμείου ενέργειας) που θα παρέχει στήριξη στους ευρωπαίους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων και τις επιχειρήσεις απέναντι στις αυξήσεις κόστους (εισροών) λόγω του κόστους των λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και ζωοτροφών αλλά και τυποποίησης-συσκευασίας,υλικών συσκευασίας, μεταποίησης και μεταφορικών Κόστος που θα είναι μικρότερο των τιμών πώλησης που θα διαμορφωθούν από την υπερπροσφορά και την υποκατανάλωση και χρειάζεται ελάφρυνσή του για να μπορεί να προσαρμοσθεί στις διαμορφωθησόμενες τιμές λιανικής πώλησης.
3. Παράλληλη ενεργοποίηση των προβλεπόμενων πολιτικών της ΚΟΑ Οπωροκηπευτικών για αντιμετώπιση των κρίσεων στην αγορά για την αποσυμφόρηση της προσφοράς στην λιανική πώληση των νωπών οπωροκηπευτικών
4. Επανεξέταση του καθεστώτος εισαγωγών με εντατικοποίηση των ελέγχων από Τρίτες χώρες στην ΕΕ
5. Επίσπευση προκήρυξης και γρήγορης αξιολόγησης του μέτρου 4.2.1 προκειμένου να εκσυγχρονισθεί ο μηχανολογικός εξοπλισμός των συσκευαστηρίων – τυποιποιητηρίων, ψυκτικών και αποθηκευτικών εγκαταστάσεων αλλά και μεταποιητικών επιχειρήσεων και να βελτιωθεί το κόστος τους καθιστώντας τις πιο ανταγωνιστικές.

Διαβάστε επίσης:

Ουκρανία: Έρχεται «κόλαση επί γης» για τις παγκόσμιες τιμές των τροφίμων- Φόβοι επισιτιστικής κρίσης