Παρεμβάσεις στη λειτουργία της Αρχής για το Ξέπλυμα εν μέσω ουκρανικής κρίσης

Ειδικότερα, με νομοσχέδιο που ήδη βρίσκεται στις επιτροπές της Βουλής ενσωματώνεται στο εθνικό δίκαιο η Οδηγία (ΕΕ) 2019/1153 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, η οποία αποβλέπει στη θέσπιση κανόνων με σκοπό τη διευκόλυνση της χρήσης χρηματοοικονομικών και άλλων πληροφοριών για την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη ορισμένων ποινικών αδικημάτων.

Ωστόσο, η ενσωμάτωση «αξιοποιείται» - άγνωστο γιατί και από ποιους- ώστε το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών να καταργήσει από την «πίσω πόρτα» τη σημερινή διοικητική δομή της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και τα όσα προβλέπει ο νόμος 4557/2018 ειδικά για τις Β΄ και Γ΄ Μονάδες της Αρχής, εκείνες δηλαδή που είναι αρμόδιες για τις χρηματοοικονομικές κυρώσεις και τον έλεγχο των Πόθεν Έσχες .

Είναι ενδεικτικό πως μέσα από μια «αυθαίρετη» ερμηνεία της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1153 που δεν συνάδει με το κείμενο του Συμβουλίου, το άρθρο 35 του σχεδίου νόμου προβλέπει τα εξής:

«Άρθρο 35

Αντικείμενο

(άρθρο 1 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1153)

«Αντικείμενο του παρόντος είναι η εισαγωγή ενιαίου θεσμικού πλαισίου για την πρόσβαση, ανταλλαγή και χρήση χρηματοοικονομικών πληροφοριών και πληροφοριών τραπεζικών λογαριασμών για την πρόληψη, ανίχνευση, διερεύνηση και δίωξη σοβαρών εγκλημάτων, καθώς και για τη διευκόλυνση της πρόσβασης και της συνεργασίας της Α΄ Μονάδας της Αρχής και των λοιπών μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών σε πληροφορίες σχετικές με την εφαρμογή του νόμου για την πρόληψη και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, των συναφών βασικών αδικημάτων και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καθώς και η θέσπιση σαφών διαδικασιών και εγγυήσεων κατά την ανταλλαγή πληροφοριών με την Ευρωπόλ».

Σε αντίθεση με όσα αναφέρονται πιο πάνω το άρθρο 1 άρθρο της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1153) αναφέρει μεταξύ άλλων πως «η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται με την επιφύλαξη: «α) της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 και των σχετικών διατάξεων του εθνικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του οργανωτικού καθεστώτος των ΜΧΠ βάσει του εθνικού δικαίου καθώς και της επιχειρησιακής τους ανεξαρτησίας και αυτονομίας».

Όλα τα παραπάνω αναφέρονται διότι η κυβέρνηση – άγνωστο γιατί- τροποποιεί από το «παράθυρο» το άρθρο 47 του Νόμου 4557/2018 που προβλέπει πως «Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (ΜΧΠ)»: για την Ελλάδα είναι η Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες» και δίνει την αρμοδιότητα αποκλειστικά στην Α΄ Μονάδας της Αρχής.

Αλλά δεν αλλάζει μόνον αυτό. Με το άρθρο 36. παράγραφος γ του νομοσχεδίου η κυβέρνηση δίνει ξανά στην Ά Μονάδα της Αρχής την αρμοδιότητα για τον έλεγχο της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Το σχετικό άρθρο αναφέρει τα εξής: γ) «Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών («Μ.Χ.Π.»)»: Η αρμόδια εθνική μονάδα των κρατών μελών της Ε.Ε. για την πρόληψη, την ανίχνευση και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, η οποία έχει συσταθεί κατ’ εφαρμογή του άρθρου 32 της Οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2015, σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, την τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΕ) 648/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, και την κατάργηση της Οδηγίας 2005/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και της Οδηγίας 2006/70/ΕΚ της Επιτροπής. Για την Ελλάδα, ως «Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (Μ.Χ.Π.)» νοείται η Α’ Μονάδα της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες του άρθρου 47 του ν. 4557/2018».

Να σημειωθεί πως η διάταξη αυτή καταργεί σιωπηρά το άρθρο 47 του Νόμου 4557/2018 που προβλέπει πως η Β΄ Μονάδα «είναι επίσης αρμόδια για τον προσδιορισμό των προσώπων που σχετίζονται με την τρομοκρατία και τη δέσμευση των περιουσιακών τους στοιχείων».

Τέλος, το άρθρο 55 του σχεδίου νόμου ολοκληρώνει το σχεδιασμό αυτό του υπουργείου Οικονομικών. Όπως σημειώνεται σχετικά: «Η παρ. 22 του άρθρου 3 του ν. 4557/2018 (Α’ 139) αντικαθίσταται ως εξής: «22. «Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (Μ.Χ.Π.)»: Η αρμόδια εθνική Μονάδα των κρατών μελών της Ε.Ε. για την πρόληψη, την ανίχνευση και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, η οποία έχει συσταθεί κατ’ εφαρμογή του άρθρου 32 της Οδηγίας (EE) 2015/849 55 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2015, σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 648/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, και την κατάργηση της οδηγίας 2005/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και της οδηγίας 2006/70/ΕΚ της Επιτροπής (L 141).Για την Ελλάδα ως «Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (Μ.Χ.Π.)» νοείται η Α’ Μονάδα της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες του άρθρου 47 του παρόντος».

Η αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου τεκμηριώνει την αλλαγή αυτή με το εξής σκεπτικό: «Στο άρθρο 55 τροποποιείται ο ορισμός της έννοιας «Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών», προκειμένου να αποτυπωθεί ορθά ότι για την Ελλάδα «Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών» είναι εν τοις πράγμασι μόνο η Α’ Μονάδα της Αρχής Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες του ν. 4557/2018 και όχι εν συνόλω η Αρχή του άρθρου 47 του ν. 4557/2018. Η τροποποίηση της ως άνω διάταξης καθίσταται αναγκαία, προκειμένου να μην υπάρχει αντίφαση με τον ορισμό που τίθεται στο αντίστοιχο σημείο του άρθρου 36 του παρόντος».

Αν κάποιος αναγνώσει την Οδηγία (ΕΕ) 2019/1153 αντιλαμβάνεται πως τα παραπάνω δεν έχουν καμία σχέση με το περιεχόμενό της και πως κάποιοι την «εργαλειοποιούν» προκειμένου να περάσουν αρμοδιότητες στην Ά Μονάδα της Αρχής για το Ξέπλυμα αποδυναμώνοντας κυρίως τη Β΄ Μονάδα και σε μικρότερο βαθμό τη η Γ΄ Μονάδα.

Ουσιαστικά επέρχονται σημαντικές αλλαγές στο νόμο 4557/2018, της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, χωρίς να έχει τεκμηριωθεί ο λόγος και εν αγνοία της ίδιας της Διοίκησης και της Ολομέλειας της Ανεξάρτητης Αρχής.