Σε διαβούλευση η Εθνική Στρατηγική για τις Ενεργητικές Πολιτικές Απασχόλησης

Η Εθνική Στρατηγική για τις Ενεργητικές Πολιτικές Απασχόλησης (ΕΠΑ) αποτελεί ένα ολοκληρωμένο κείμενο στρατηγικού χαρακτήρα για την ανάπτυξη και υλοποίηση στην Ελλάδα ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης την περίοδο 2022-2030, σε συνδυασμό με παθητικές πολιτικές αγοράς εργασίας, με στόχο την ενίσχυση της απασχόλησης και την αντιμετώπιση της ανεργίας, την ενίσχυση των προσόντων, των δεξιοτήτων και της απασχολησιμότητας του εργατικού δυναμικού, καθώς και ευρύτερα τη βελτίωση των δεδομένων για την αγορά εργασίας και την απασχόληση.

Τους προηγούμενους 25 μήνες, η χώρα, η οικονομία και η αγορά εργασίας υπέστησαν πρωτοφανές, ασύμμετρο σοκ λόγω της πανδημίας του Covid-19. Από την πρώτη στιγμή τέθηκε στο επίκεντρο η ανάγκη για στήριξη της οικονομίας και των επιχειρήσεων, για την προστασία των θέσεων εργασίας και για την υποστήριξη με όλα τα διαθέσιμα μέσα των εργαζομένων και των ανέργων. Σε εφαρμογή τέθηκε ένα από τα μεγαλύτερα και μαζικότερα προγράμματα προστασίας και στήριξης εργαζομένων και ανέργων, με συνολικό προϋπολογισμό που ξεπέρασε τα 9 δισ. ευρώ, αξιοποιώντας όλους τους διαθέσιμους εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους. Το σύνολο των παρεμβάσεων αυτών απέδωσαν, καθώς η Ελλάδα κατέγραψε το έτος 2021 σημαντικό ποσοστό μείωσης της ανεργίας – και ένα από τα μεγαλύτερα σε επίπεδο Ε.Ε. – αφού το Δεκέμβριο του 2021 το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε σε 12,8% σε σχέση με 17,2% τον ίδιο μήνα το 2019. Επιπλέον, τον Φεβρουάριο του 2022 το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε περαιτέρω σε 11,9%, ενώ ένα χρόνο νωρίτερα, τον Φεβρουάριο του 2021, βρισκόταν στο 16,2%.

Σήμερα, ενώ η Ελληνική Οικονομία περνάει σταδιακά σε τροχιά ανάκαμψης, παρά τις συνθήκες αβεβαιότητας που δημιουργούν η διεθνής ενεργειακή κρίση και οι εξελίξεις στο γεωπολιτικό επίπεδο, απαιτείται μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σε εθνικό επίπεδο για την άσκηση πολιτικών για την αύξηση της απασχόλησης και την καταπολέμηση της ανεργίας, για την ενίσχυση και τη διευκόλυνση της ένταξης και επανένταξης του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας στην αγορά εργασίας, για την αναβάθμιση των γνώσεων και των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού μέσα από την αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και τη διασύνδεσή της με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και της οικονομίας, για την προετοιμασία του ανθρώπινου δυναμικού για τις μελλοντικές εξελίξεις και προκλήσεις στην αγορά εργασίας, και εντέλει για την μεγιστοποίηση της συμβολής της εργασίας στην ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του ανθρώπινου δυναμικού.

Η Εθνική Στρατηγική για τις Ενεργητικές Πολιτικές Απασχόλησης αποτελεί ένα ολιστικό στρατηγικό πλαίσιο για την ανάπτυξη και υλοποίηση των πολιτικών απασχόλησης στην Ελλάδα, στοχευμένο, αξιόπιστο και με μετρήσιμα αποτελέσματα, βάσει των υφιστάμενων αναγκών και των νέων προκλήσεων που αναδύονται σε εθνικό, τοπικό και διεθνές επίπεδο. Επικαιροποιεί και επεκτείνει το υφιστάμενο Στρατηγικό Πλαίσιο για τον Ανασχεδιασμό των Ενεργητικών Πολιτικών Απασχόλησης (Απρίλιος 2018), ενώ επαναπροσδιορίζει προτεραιότητες ως προς τις παρεμβάσεις που κρίνεται ότι θα έχουν μεγαλύτερη επίδραση σε όρους αύξησης της απασχόλησης και ενίσχυσης της απασχολησιμότητας του ανθρώπινου δυναμικού, βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Η Εθνική Στρατηγική για τις ΕΠΑ εξειδικεύει τις εθνικές στρατηγικές κατευθύνσεις για την απασχόληση, και ευρύτερα την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, όπως αυτές αποτυπώνονται στο Εθνικό Σχέδιο Μεταρρυθμίσεων «Ελλάδα Μπροστά» (Σεπτέμβριος 2021) και στο Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων, που συντάσσεται στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, ενώ ενσωματώνει τους στόχους και τις κατευθύνσεις του Σχεδίου Ανάκαμψης για την Ελληνική Οικονομία (Έκθεση Επιτροπής Πισσαρίδη, Νοέμβριος 2020).

Η κατάρτιση της Εθνικής Στρατηγικής για τις ΕΠΑ βασίζεται στην εφαρμογή των αρχών του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων και της νέας Διακήρυξης του Πόρτο. Ενσωματώνει δε τους τρεις πρωταρχικούς στόχους για το 2030 που έχουν τεθεί από την Ελλάδα στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης για τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, και ειδικότερα:

• Τουλάχιστον το 71,1 % του πληθυσμού ηλικίας 20 έως 64 ετών θα πρέπει να εργάζεται το 2030 (σε σχέση με 61,1% το 2020).
• Τουλάχιστον το 35 % όλων των ενηλίκων θα πρέπει συμμετέχει σε προγράμματα εκπαίδευσης, κατάρτισης και μάθησης κάθε χρόνο το 2030 (σε σχέση με 16% το 2016)
• Ο αριθμός των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού θα πρέπει να μειωθεί έως το 2030 κατά τουλάχιστον 7,3% (από 29% το 2019 σε 21,7% το 2030).

Η Εθνική Στρατηγική για τις ΕΠΑ διαρθρώνεται σε τέσσερις στρατηγικούς άξονες, κάθε ένας εκ των οποίων απορρέει από διαφορετική στρατηγική προτεραιότητα αναφορικά με την απασχόληση και την αγορά εργασίας, ως εξής:

Στρατηγικός Άξονας 1: Ενίσχυση της απασχόλησης και αντιμετώπιση της ανεργίας και της μακροχρόνιας ανεργίας

Στρατηγικός Άξονας 2: Ενίσχυση της νεανικής απασχόλησης και διευκόλυνση της πρόσβασης των νέων στην αγορά εργασίας

Στρατηγικός Άξονας 3: Ανάπτυξη του εργατικού δυναμικού και ενίσχυση της απασχολησιμότητάς του

Στρατηγικός Άξονας 4: Αγορά Εργασίας χωρίς αποκλεισμούς

Οι ανωτέρω Στρατηγικοί Άξονες υποστηρίζονται περαιτέρω από δύο (2) Οριζόντιους Άξονες, οι οποίοι στοχεύουν σε συστημικές και θεσμικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση του πλαισίου χάραξης και υλοποίησης πολιτικών απασχόλησης στην Ελλάδα, καθώς και για το συντονισμό, την παρακολούθηση και αξιολόγηση των πολιτικών απασχόλησης. Ειδικότερα, οι δύο Οριζόντιοι Άξονες είναι:

Οριζόντιος Άξονας Α΄: Συστημικές και Θεσμικές Παρεμβάσεις για την αναβάθμιση του πλαισίου άσκησης πολιτικών απασχόλησης

Οριζόντιος Άξονας Β΄: Διακυβέρνηση της Εθνικής Στρατηγικής για τις ΕΠΑ

Σημειώνεται πως η κατάρτιση της Εθνικής Στρατηγικής για τις Ενεργητικές Πολιτικές Απασχόλησης συνδέεται με την ύπαρξη «Στρατηγικού Πλαισίου για τον Ανασχεδιασμό των Ενεργητικών Πολιτικών Απασχόλησης», που αποτελεί αναγκαίο πρόσφορο όρο (Αναγκαίος Πρόσφορος Όρος 4.1) στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027. Η Εθνική Στρατηγική για τις ΕΠΑ, ωστόσο, δεν περιορίζεται ούτε εξαντλείται στην εκπλήρωση του αναγκαίου πρόσφορου όρου αυτού.

Αντίθετα, η Εθνική Στρατηγική για τις ΕΠΑ επεκτείνεται πέραν του αναγκαίου πρόσφορου όρου, συνιστώντας εθνικό κείμενο στρατηγικού σχεδιασμού με ορίζοντα το έτος 2030, που επιχειρεί να απαντήσει στην πλειοψηφία των ήδη διαπιστωμένων ή αναδυόμενων αναγκών και προκλήσεων της απασχόλησης και της αγοράς εργασίας, μέσα από ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο πολιτικών και ειδικών παρεμβάσεων και δράσεων, που δρομολογούνται προς υλοποίηση με πόρους από διαφορετικές πηγές χρηματοδότησης.