Πώς θα εισπράττει η εφορία τις οφειλές που έχουν υπαχθεί στον εξωδικαστικό μηχανισμό
Η εγκύκλιος λύνει τα χέρια των υπηρεσιών, καθώς προβλέπει το τι ισχύει για βεβαιωμένες οφειλές προς το Δημόσιο φορολογουμένων με πολυμερείς και διμερείς ρυθμίσεις.
Η εγκύκλιος αναφέρει τα εξής:
- Οφειλές που υπάγονται στη ρύθμιση: Στην εξωδικαστική ρύθμιση του ν. 4738/2020 (πολυμερή ή διμερή) υπάγονται οι οφειλές προς το Δημόσιο που είναι βεβαιωμένες σύμφωνα με το ν.δ. 356/1974 (Κ.Ε.Δ.Ε.), το ν. 4174/2013 (Κ.Φ.Δ.) και το ν. 2960/2001 (Τελωνειακό Κώδικα), συμπεριλαμβανομένων προσαυξήσεων, προστίμων και τόκων εκπρόθεσμης καταβολής, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης της παρ. 1 του άρθρου 8 του ν. 4738/2020 (βλ. περ. ιδ'της παρ. 1 του άρθρου 6 του ίδιου νόμου και, για τις διμερείς ρυθμίσεις την περ. α'της παρ. 2 του άρθρου 2 της Κ.Υ.Α. 66468 ΕΞ 2021).
Όπως επισημαίνεται στην υπ' αριθ. πρωτ. 151323 ΕΞ 2021/29-11-2021 εγκύκλιο του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (κεφ. 1), στη ρύθμιση του εξωδικαστικού μηχανισμού «υπάγονται μόνο οφειλές προς το Δημόσιο που είναι βεβαιωμένες στον Α.Φ.Μ. του αιτούντος και όχι σε Α.Φ.Μ. τρίτων» προσώπων. Επισημαίνεται πάντως ότι επιδεκτικές ρύθμισης στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού του ν. 4738/2020, όπως υλοποιείται μέσω της σχετικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας, είναι και οφειλές νομικών ή φυσικών προσώπων που προήλθαν από διαδοχή επιχειρήσεων (παρά το γεγονός ότι είναι βεβαιωμένες σε Α.Φ.Μ. τρίτων προσώπων), δυνάμει της διάταξης της περ. ιη' της παρ. 1 του άρθρου 6 του ν. 4738/2020).
Όσον αφορά στις τελωνειακές οφειλές, στη ρύθμιση του εξωδικαστικού μηχανισμού λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των προσωπικών οφειλών που είναι βεβαιωμένες στον Α.Φ.Μ. του αιτούντος (προσωπικά χρέη).
- Δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της εξωδικαστικής ρύθμισης του ν. 4738/2020, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 7 και την περ. α.2. του άρθρου 22 του νόμου αυτού:
- απαιτήσεις από ανακτήσεις κρατικών ενισχύσεων λόγω παραβίασης της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 3 του Κ.Ε.Δ.Ε.,
- οφειλές από τελωνειακούς δασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποτελούν έσοδό της και αποδίδονται στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό,
iii. οφειλές προς αλλοδαπό Δημόσιο,
- οφειλές υπέρ άλλων τρίτων που βεβαιώνονται και εισπράττονται κατά Κ.Ε.Δ.Ε.
- οφειλές που έχουν ήδη ρυθμιστεί βάσει των άρθρων 5-30 του ν. 4738/2020 ή του ν. 4469/2017 (Α' 62), ανεξάρτητα αν η ρύθμιση είναι σε ισχύ,
- Πρόσωπα που δύνανται να υπαχθούν στη ρύθμιση: Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 4738/2020, αίτηση για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών (πολυμερή ή διμερή) μπορεί κατ' αρχήν να υποβάλει κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα (σχετικά με την πτωχευτική ικανότητα βλ. άρθρο 76 του ν. 4738/2020 και Ε. 2192/2021, κεφ. 2.Α.)
Οι ειδικές προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν για την υπαγωγή σε διμερή σύμβαση ρύθμισης με το Δημόσιο (μεταξύ των οποίων, το σύνολο των οφειλών προς το Δημόσιο να υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ) ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 2 της Κ.Υ.Α. 66468 ΕΞ 2021.
Οι εξαιρέσεις από το πεδίο εφαρμογής της εξωδικαστικής ρύθμισης προβλέπονται στις παρ. 2 και 3 του άρθρου 7 του ν. 4738/2020, οι οποίες ισχύουν τόσο για τις πολυμερείς διαδικασίες όσο και για τις διμερείς (με την επιφύλαξη των οριζομένων στην παρ. 3 του άρθρου 2 της Κ.Υ.Α. 66468 ΕΞ 2021).
Σύμφωνα με την υπ' αριθ. πρωτ. 151323 ΕΞ 2021/29-11-2021 εγκύκλιο του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (κεφ. 4), η συνδρομή των προϋποθέσεων υπαγωγής στη ρύθμιση ελέγχεται και διασφαλίζεται από την Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Εξωδικαστικής Ρύθμισης Οφειλών του άρθρου 29 του ν. 4738/2020.
- Εύρος δόσεων - δυνατότητα διαγραφής: Στο πλαίσιο των διαδικασιών εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών του ν. 4738/2020, πολυμερών και διμερών, παρέχεται η δυνατότητα αποπληρωμής των οφειλών προς το Δημόσιο σε έως διακόσιες σαράντα (240) έντοκες μηνιαίες δόσεις ανάλογα με την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη, με ελάχιστο ποσό δόσης τα πενήντα (50) ευρώ, χωρίς περίοδο χάριτος, καθώς και η δυνατότητα διαγραφής οφειλών (με εξαίρεση τη βασική οφειλή από παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους), υπό την προϋπόθεση ότι το Δημόσιο δεν περιέρχεται σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρισκόταν σε περίπτωση ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, στο πλαίσιο διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης (βλ. άρθρα 22, 24 και 71 παρ. 2, 2A και 5 του ν. 4738/2020, όπως ισχύουν).
Ο προσδιορισμός του τελικού ποσού αποπληρωμής και ο καθορισμός των δόσεων βάσει της σύμβασης (πολυμερούς ή διμερούς) κατ' εφαρμογή των ανωτέρω υποχρεωτικών κανόνων γίνεται αυτοματοποιημένα μέσω σχετικού υπολογιστικού εργαλείου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περ. ζ της παρ. 2 του άρθρου 71 του ν. 4738/2020 και την κατ' εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα Κ.Υ.Α. υπ' αριθ. 67360 ΕΞ 2021 (βλ. άρθρα 8 έως 8Δ της Κ.Υ.Α.) ή στις παρ. 2A και 5 του άρθρου 71 του ν. 4738/2020 και την κατ' εξουσιοδότηση αυτών εκδοθείσα Κ.Υ.Α. υπ' αριθ. 77697 ΕΞ 2021 (βλ. άρθρα 6 και 7 της Κ.Υ.Α.), κατά περίπτωση.
- Ειδικά στις διμερείς συμβάσεις αναδιάρθρωσης οφειλών καθώς και στις περιπτώσεις πολυμερών συμβάσεων που εμπίπτουν στην παρ. 4 του άρθρου 21 του ν. 4738/2020, η διαγραφή βασικής οφειλής δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 75% της βασικής οφειλής, στην οποία δεν περιλαμβάνονται οι βασικές οφειλές από παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους, που δεν υπόκεινται σε διαγραφή, κατά τα ανωτέρω. Επιπλέον, στις ίδιες ως άνω περιπτώσεις εξωδικαστικής ρύθμισης, δεν επιτρέπεται διαγραφή οφειλής προς το Δημόσιο από αυτοτελή πρόστιμα που έχουν επιβληθεί από τη φορολογική διοίκηση σε ποσοστό μεγαλύτερο από το 75% επί της βασικής οφειλής.
- Από την έναρξη ισχύος της εξωδικαστικής ρύθμισης και κατά τη διάρκεια αυτής, οι υπαχθείσες σε αυτήν οφειλές δεν επιβαρύνονται με προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής κατά Κ.Ε.Δ.Ε. και κατά Κ.Φ.Δ. (ν. 4174/2013). Επίσης, κατά τη διάρκεια της ρύθμισης δεν υπολογίζονται τα πρόστιμα του άρθρου 57 του ν. 4174/2013 και του άρθρου 6 του Κ.Ε.Δ.Ε. (βλ. άρθρο 22 ν. 4738/2020) .
- Η αίτηση για την εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών υποβάλλεται από τον οφειλέτη ηλεκτρονικά στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.) με τη χρήση της σχετικής Ηλεκτρονικής Πλατφόρμας Εξωδικαστικής Ρύθμισης Οφειλών (https://www.gov.gr/ipiresies/periousia-kai-phorologia/diakheirise-opheilon/exodikastikos-mekhanismos-ruthmises-opheilon).
- ΑΡΜΟΔΙΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
- Στην εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών το Δημόσιο εκπροσωπείται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (βλ. περ. δ' της παρ. 2 του άρθρου 6 του ν. 4738/2020, για τις πολυμερείς διαδικασίες, και περ. Α' του άρθρου 11 της Κ.Υ.Α. 66468 ΕΞ 2021, για τις διμερείς διαδικασίες).
- Σύμφωνα με την υπ' αριθ. Δ.ΟΡΓ.Α. 1065199 ΕΞ2022/20-07-2022 (Β 3886) απόφαση του Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. με θέμα «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων και εξουσιοδότηση υπογραφής "Με εντολή Διοικητή" σε όργανα της Φορολογικής Διοίκησης», η οποία αντικατέστησε την υπ' αριθ. Δ.ΟΡΓ.Α. 1115805 ΕΞ 2017 (Β 2743) όμοια απόφαση:
- Ο Προϊστάμενος της Επιχειρησιακής Μονάδας Είσπραξης (Ε.Μ.ΕΙΣ.) είναι αρμόδιος για:
α) την εκπροσώπηση του Δημοσίου στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών του ν. 4738/2020, τη σύναψη και την υπογραφή της σύμβασης αναδιάρθρωσης [με την επιφύλαξη της αποδοχής της σύμβασης ή της έγκρισης της πρότασης ρύθμισης από τον Προϊστάμενο της Γ.Δ.Φ.Δ. ή τον Προϊστάμενο της Γ.Δ.Τ.&Ε.Φ.Κ. ή και από τους δύο για ποσά βασικής οφειλής από 500.000,01 ευρώ έως 1.000.000,00 ευρώ (βλ. κατωτέρω) ή από τον Διοικητή ΑΑΔΕ για ποσά μεγαλύτερου ύψους], την παρακολούθηση τήρησης των όρων της εξωδικαστικής ρύθμισης και την ανατροπή της (περ. 183) και
β) την αποδοχή της σύμβασης κατ' άρθρο 21 του ν. 4738/2020 και την έγκριση της πρότασης ρύθμισης οφειλών κατά το άρθρο 24 του ν. 4738/2020 για ποσά βασικής οφειλής προς το Δημόσιο έως πεντακόσιες χιλιάδες (500.000,00) ευρώ. (περ. 184)
- Ο Προϊστάμενος της Γ.Δ.Φ.Δ. για οφειλές προς τις Δ.Ο.Υ. ή ο Προϊστάμενος της Γ.Δ.Τ.& Ε.Φ.Κ. για οφειλές προς τα Τελωνεία ή και οι δύο εκ των ανωτέρω, εάν οι οφειλές είναι σε Δ.Ο.Υ. και Τελωνεία, είναι αρμόδιοι για την αποδοχή της σύμβασης κατ' άρθρο 21 του ν. 4738/2020 και την έγκριση της πρότασης ρύθμισης οφειλών κατά το άρθρο 24 του ν. 4738/2020 για ποσά βασικής οφειλής προς το Δημόσιο από πεντακόσιες χιλιάδες και ένα λεπτό (500.000,01) ευρώ έως ένα εκατομμύριο (1.000.000,00) ευρώ. (περ. 185).
- Ο κατά περίπτωση αρμόδιος για την επιδίωξη είσπραξης της οφειλής Προϊστάμενος Δ.Ο.Υ. ή ΚΕ.Β.ΕΙΣ. ή του Κ.Ε.ΜΕ.ΕΠ. ή του Κ.Ε.ΦΟ.ΜΕ.ΕΠ. ή της Ε.Μ.ΕΙΣ. είναι αρμόδιος για την έκδοση απόφασης άρσης ή αδρανοποίησης κατάσχεσης απαιτήσεων στα χέρια τρίτων κατόπιν αίτησης του οφειλέτη που δεσμεύεται από την πολυμερή σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών του ν. 4738/2020 ή τη ρύθμιση που προβλέπεται στο άρθρο 24 του ν. 4738/2020 καθώς και την έκδοση απόφασης παύσης της αδρανοποίησης. (περ. 186).
- Σύμφωνα με την υπ' αριθ. Δ.ΟΡΓ.Α 1041643 ΕΞ 2015/26-3-2015 απόφαση της Γενικής Γραμματέως της Γ.Γ.Δ.Ε. με θέμα «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων και εξουσιοδότηση υπογραφής "Με εντολή Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων" σε Προϊσταμένους Τελωνείων και σε υπαλλήλους αυτών» (Β' 543), όπως τροποποιήθηκε με την υπ' αριθ. Δ. ΟΡΓ. Α 1073177 ΕΞ 2021/31-8-2021 (Β 4141) απόφαση του Διοικητή Α.Α.Δ.Ε.:
- Ο αρμόδιος για την επιδίωξη είσπραξης των οφειλών Προϊστάμενος Τελωνείου είναι αρμόδιος για την έκδοση απόφασης άρσης ή αδρανοποίησης κατάσχεσης απαιτήσεων στα χέρια τρίτων κατόπιν αίτησης του οφειλέτη που δεσμεύεται από την πολυμερή σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών του ν. 4738/2020 ή τη διμερή ρύθμιση του άρθρου 24 του ίδιου νόμου καθώς και για την έκδοση απόφασης παύσης της αδρανοποίησης (περ. 51).
III. ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΩΞΗΣ ΛΟΓΩ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΟΦΕΙΛΩΝ
Α. Αίτηση για πολυμερή ρύθμιση i. Έναρξη και λήξη της αναστολής:
- Σύμφωνα με το άρθρο 18 του ν. 4738/2020, η αναστολή ισχύει από την υποβολή της αίτησης για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών (σύμφωνα με το άρθρο 8 του νόμου, ήτοι στην Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Εξωδικαστικής Ρύθμισης Οφειλών που τηρείται από την Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.). Ειδικότερα, ημερομηνία έναρξης ισχύος της αναστολής είναι η ημερομηνία κατά την οποία οριστικοποιήθηκε η υποβολή της αίτησης στην πλατφόρμα (βλ. άρθρο 3 της σχετικής υπ' αριθ. 76219 ΕΞ 2021 Κ.Υ.Α.). Σύμφωνα με το υπό στοιχεία ΔΙΕΠΙΔΙ ΥΠΑΕΦ Β 1036001 ΕΞ/27-4¬2022 έγγραφο της Διεύθυνσης Επιχειρησιακών Διαδικασιών, από 6/4/2022 η καταχώριση στα σχετικά πεδία της φόρμας «Αναστολή Εκτέλεσης» στο υποσύστημα «Δικαστικό» του taxis γίνεται αυτοματοποιημένα μέσω της πλατφόρμας της Ε.Γ.Δ.Ι.Χ., ενώ μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία τη σχετική καταχώριση διενεργούσε η Ε.Μ.ΕΙΣ.
- Η αναστολή διαρκεί μέχρι την με οποιονδήποτε τρόπο περάτωση της πολυμερούς διαδικασίας. Η διαδικασία μπορεί να περατωθεί είτε ως άκαρπη σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 4738/2020, όπως εξειδικεύονται στα άρθρα 11 και 5 της Κ.Υ.Α. υπ' αριθ. 67360 ΕΞ 2021, είτε με την υπογραφή της σύμβασης αναδιάρθρωσης, με τη συμμετοχή ή μη του Δημοσίου σε αυτή (αναλόγως αν το Δημόσιο συναινέσει ή όχι στη σύμβαση σύμφωνα με το άρθρο 21 του ν. 4738/2020).
Ειδικότερα, η διαδικασία περατώνεται ως άκαρπη αν παρέλθουν δύο μήνες από την υποβολή της αίτησης χωρίς να λάβει χώρα υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του οφειλέτη και των συναινούντων πιστωτών. Η προθεσμία για την υπογραφή της σύμβασης παρατείνεται για δεκαπέντε εργάσιμες ημέρες σε περίπτωση που η αρμόδια Υπηρεσία του Δημοσίου (Ε.Μ.ΕΙΣ.) ή του e-ΕΦΚΑ, εντός προθεσμίας δεκαπέντε εργάσιμων ημερών από τη γνωστοποίηση της σύμβασης που εγκρίθηκε από τον οφειλέτη και τους συμμετέχοντες χρηματοδοτικούς φορείς, διαπιστώσει ότι η σύμβαση δεν πληροί τις προϋποθέσεις αποδοχής της (από το Δημόσιο ή τον e-ΕΦΚΑ, κατά περίπτωση), σύμφωνα με την περ. β' της παρ. 2 του άρθρου 21 του ν. 4738/2020, αναφέρει το ελάττωμα που εντόπισε και χορηγήσει προθεσμία για τη θεραπεία του (βλ. περ. δ' της παρ. 2 του ίδιου άρθρου). Επίσης, η διαδικασία περατώνεται ως άκαρπη σε περίπτωση που η πλειοψηφία των πιστωτών-χρηματοδοτικών φορέων κοινοποιήσει την απόφασή της να μην υποβάλει στον οφειλέτη πρόταση συμφωνίας αναδιάρθρωσης, σύμφωνα με το άρθρο 14 του νόμου ή την καθ' οιονδήποτε τρόπο απόρριψη της αίτησης του οφειλέτη.
- Επισήμανση: Σε περίπτωση που η πολυμερής διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης των οφειλών του αιτούντος περατώθηκε ως άκαρπη λόγω μη εμπρόθεσμης κατάθεσης πρότασης ρύθμισης από τους χρηματοδοτικούς φορείς στον οφειλέτη (δηλαδή εντός 35 ημερολογιακών ημερών από την υποβολή της αίτησης, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 5 της Κ.Υ.Α. υπ' αριθ. 67360 ΕΞ 2021), προβλέπεται δυνατότητα μετατροπής της αίτησης πολυμερούς ρύθμισης σε αίτηση διμερούς ρύθμισης προς το Δημόσιο σύμφωνα με την περ. υπό στοιχείο α.ϊίϊ. της παρ. 1 του άρθρου 2 της ΚΥΑ υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021, εφόσον το σύνολο των οφειλών του αιτούντος προς το Δημόσιο υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ. Σημειώνεται ότι για τη συμπλήρωση του ανωτέρω ελάχιστου ορίου οφειλών δεν λαμβάνονται υπ' όψιν από την ηλεκτρονική πλατφόρμα οφειλές που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του εξωδικαστικού μηχανισμού βάσει της παρ. 4 του άρθρου 7 του ν. 4738/2020. Στην περίπτωση αυτή εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 6 της ανωτέρω Κ.Υ.Α. περί αναστολής λόγω υποβολής αίτησης διμερούς ρύθμισης (βλ. κατωτέρω στο κεφ. III .Β. της παρούσας)
- Σε διαφορετική περίπτωση, η πολυμερής διαδικασία περατώνεται και η αναστολή λήγει, όπως προαναφέρθηκε, με την υπογραφή της σύμβασης αναδιάρθρωσης σύμφωνα με το άρθρο 14 του ν. 4738/2020, με τη συναίνεση ή μη του Δημοσίου κατ' εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 21 του ίδιου νόμου.
- Σε περίπτωση που επιτευχθεί η σύναψη σύμβασης με τη συναίνεση του Δημοσίου, οπότε αρχίζει να ισχύει η ρύθμιση ως προς το Δημόσιο (βλ. κατωτέρω στην παρ. 29 της παρούσας), την αναστολή του άρθρου 18 του ν. 4738/2020 (λόγω υποβολής αίτησης εξωδικαστικής ρύθμισης) διαδέχεται η αναστολή που προβλέπεται στο άρθρο 23 του ίδιου νόμου, το οποίο ρυθμίζει τα έννομα αποτελέσματα της σύμβασης για το Δημόσιο (βλ. κατωτέρω στο κεφ. VII.B. της παρούσας).
- Περιεχόμενο της αναστολής:
α. Γενικά:
- Σύμφωνα με το άρθρο 18 του ν. 4738/2020, η αναστολή λόγω υποβολής αίτησης για πολυμερή εξωδικαστική ρύθμιση χρεών καταλαμβάνει τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης και τη συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων κατά του οφειλέτη αναφορικά με τις οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση. Περαιτέρω αναστέλλεται και η ποινική δίωξη για το αδίκημα της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο κατ' άρθρο 25 του ν. 1882/1990 (Α' 43) αναφορικά με τις ίδιες ως άνω οφειλές. Η αναστολή δεν καταλαμβάνει την διενέργεια πλειστηριασμού, ο οποίος έχει προγραμματισθεί εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης από τον οφειλέτη, καθώς και οποιαδήποτε διαδικαστική ενέργεια προπαρασκευαστική της διενέργειας πλειστηριασμού, όπως η κατάσχεση, όταν διενεργείται επί περιουσιακού στοιχείου στο οποίο οι απαιτήσεις του κατασχόντος είναι εξασφαλισμένες με εμπράγματη ασφάλεια, επομένως η αναστολή δεν εμποδίζει την κατάσχεση από το Δημόσιο ακινήτου του οφειλέτη στο οποίο έχει εγγράψει υποθήκη για οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση.
- Επισήμανση: Κατ' αναλογία των οριζομένων στην εγκύκλιο υπ' αριθ. 151323 ΕΞ 2021/29-11-2021 του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (κεφ. 2) αναφορικά με τα αποτελέσματα της σύμβασης και δεδομένου ότι, σύμφωνα με την ίδια εγκύκλιο (κεφ. 1), αίτηση εξωδικαστικής ρύθμισης δύναται να υποβάλει μόνο το πρόσωπο στον Α.Φ.Μ. του οποίου είναι βεβαιωμένες οι οφειλές που ζητείται να ρυθμιστούν, τα ως άνω προβλεπόμενα στο άρθρο 18 του ν. 4738/2020 σχετικά με την αναστολή λόγω υποβολής αίτησης εφαρμόζονται και για τα πρόσωπα που ευθύνονται εις ολόκληρον με τον αιτούντα για τις ανωτέρω οφειλές (συνοφειλέτες).
β. Τύχη κατασχέσεων εις χείρας τρίτων που επιβλήθηκαν για τις οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση πριν από την έναρξη της αναστολής:
- Επισημαίνεται ότι η οριστική υποβολή της αίτησης δεν συνεπάγεται την αναστολή κατάσχεσης εις χείρας τρίτων που έχει επιβληθεί από το Δημόσιο για οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση σε χρονικό σημείο που προηγείται της έναρξης της αναστολής, ακόμα και ως προς τυχόν μελλοντικές χρηματικές απαιτήσεις που αποτελούν αντικείμενο της κατάσχεσης (δηλαδή απαιτήσεις που γεννιούνται μετά την έναρξη της αναστολής) εξαιτίας της αναγκαστικής εκχώρησης των απαιτήσεων αυτών και του αποχωρισμού τους από την περιουσία του οφειλέτη. Ως εκ τούτου, ο τρίτος (π.χ. πιστωτικό ίδρυμα) οφείλει να εξακολουθήσει, και μετά την οριστικοποίηση υποβολής της αίτησης, να αποδίδει στο Δημόσιο τα κατασχεθέντα ποσά (κατ' αναλογία προς τα κριθέντα με την υπ' αριθ. 220/2019 γνωμοδότηση της Α' Τακτικής Ολομέλειας του Ν.Σ.Κ., που έχει γίνει δεκτή από το Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. και έχει κοινοποιηθεί με την εγκύκλιο Ε. 2118/2020).
Όσον αφορά ειδικά τα ποσά που αποδίδονται στο Δημόσιο από τις ως άνω κατασχέσεις μετά την έναρξη ισχύος της σύμβασης και κατά τη διάρκεια αυτής, αυτά λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη δόσης ή δόσεων της σύμβασης, εφόσον δεν πιστώνονται διαφορετικά κατά τις κείμενες διατάξεις (όπως στην περίπτωση ύπαρξης οφειλών που έχουν περιληφθεί στην κατάσχεση και δεν έχουν υπαχθεί στην εξωδικαστική ρύθμιση, βλ. και κατωτέρω στην παρ. 38 της παρούσας).
Επισημαίνεται ότι ως προς την τύχη των εν λόγω ποσών δεν έχει τεθεί στο νόμο (στο άρθρο 18 ή στο άρθρο 23 του ν. 4738/2020) ειδικός κανόνας, κατ' αντιστοιχία προς τον κανόνα της παρ. 2 του άρθρου 6 της υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021 Κ.Υ.Α. για τις διμερείς συμβάσεις. Παρά ταύτα, δεδομένου ότι, όπως προκύπτει από τη συστηματική ερμηνεία του νόμου, το σχετικό νομοθετικό κενό είναι ακούσιο, προκρίνεται για λόγους επιείκειας και για την ταυτότητα του λόγου, η εφαρμογή και στις πολυμερείς συμβάσεις του αντίστοιχου κανόνα που ισχύει στις διμερείς.
γ. Τύχη κατασχέσεων εις χείρας τρίτων που επιβάλλονται για τις οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση κατά τη διάρκεια ισχύος της αναστολής:
- Σε περίπτωση που, λόγω τυχόν καθυστερημένης ενημέρωσης της φορολογικής διοίκησης σχετικά με την οριστική υποβολή αίτησης εξωδικαστικής ρύθμισης, επιβληθεί κατάσχεση εις χείρας τρίτου μετά την έναρξη της αναστολής, για οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση, η αρμόδια Υπηρεσία οφείλει να άρει οίκοθεν την επιβληθείσα κατάσχεση (ολικώς ή μερικώς, αν έχει επιβληθεί και για οφειλές που εξαιρούνται της αίτησης ρύθμισης) και να επιστρέφει στον καθ' ου το ποσό που απέδωσε ο τρίτος συνεπεία της θετικής δήλωσής του, ως αχρεωστήτως εισπραχθέν. Στην περίπτωση αυτή δεν τίθεται ζήτημα συμψηφισμού των απαιτήσεων του Δημοσίου με το επιστρεπτέο ποσό, δεδομένου ότι η επιστροφή θα λάβει χώρα στο πλαίσιο αποκατάστασης της νομιμότητας, επομένως το Δημόσιο δεν μπορεί να ωφεληθεί μέσω του συμψηφισμού των μη νομίμως κατασχεθεισών απαιτήσεων (κατ' αναλογία προς τα κριθέντα με την υπ' αριθ. 10/2018 γνωμοδότηση του Β' Τμήματος του Ν.Σ.Κ., που έχει γίνει δεκτή από το Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. και έχει κοινοποιηθεί με την εγκύκλιο ΠΟΛ. 1062/2018).
Β. Αίτηση για διμερή ρύθμιση
- Έναρξη και λήξη της αναστολής:
- Σύμφωνα με το άρθρο 6 της υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021 Κ.Υ.Α., η αναστολή ισχύει «από την κοινοποίηση της αίτησης στη Φορολογική Διοίκηση». Παρά τη διαφορετική διατύπωση της διάταξης σε σχέση με το άρθρο 18 του ν. 4738/2020 για τις πολυμερείς συμβάσεις («από την υποβολή της αίτησης»), στην πράξη και στην περίπτωση των διμερών συμβάσεων η ημερομηνία έναρξης ισχύος της αναστολής είναι η ημερομηνία κατά την οποία οριστικοποιήθηκε η υποβολή της αίτησης στην πλατφόρμα της Ε.Γ.Δ.Ι.Χ., οπότε γίνεται και η σχετική καταχώριση (αυτοματοποιημένα από 6/4/2022 ή από την Ε.Μ.ΕΙΣ. έως την ανωτέρω ημερομηνία) στα οικεία πεδία της οθόνης «Στοιχεία Αίτησης ΕΓΔΙΧ» και της φόρμας «Αναστολή Εκτέλεσης» στο υποσύστημα «Δικαστικό» του taxis. Όπως ήδη αναφέρθηκε (βλ. ανωτέρω στην παρ. 13 της παρούσας), οι διατάξεις περί αναστολής του άρθρου 6 της υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021 Κ.Υ.Α. εφαρμόζονται και σε περίπτωση μετατροπής αίτησης πολυμερούς ρύθμισης σε διμερή σύμφωνα με την περ. υπό στοιχείο της παρ. 1 του άρθρου 2 της ανωτέρω Κ.Υ.Α.
- Η αναστολή διαρκεί μέχρι την με οποιονδήποτε τρόπο περάτωση της διαδικασίας, με τη σύναψη σύμβασης αναδιάρθρωσης μεταξύ του οφειλέτη και του Δημοσίου ή με την άκαρπη περάτωση της διαδικασίας. Η διαδικασία περατώνεται ως άκαρπη είτε επειδή διαπιστώθηκε ότι ο οφειλέτης δεν είναι «βιώσιμος» ή φερέγγυος, οπότε δεν υποβάλλεται σε αυτόν πρόταση ρύθμισης (παρ. 2 του άρθρου 5 της Κ.Υ.Α.), είτε επειδή ο οφειλέτης δεν αποδέχθηκε εμπρόθεσμα (εντός 5 ημερών) την πρόταση ρύθμισης του Δημοσίου (παρ. 5 και 4 του άρθρου 5 της Κ.Υ.Α.), είτε επειδή ο οφειλέτης δεν κατέβαλε εμπρόθεσμα, δηλαδή εντός 5 εργασίμων ημερών από την αποδοχή της πρότασης ρύθμισης, την πρώτη δόση αυτής (βλ. παρ. 6 του άρθρου 3 της Κ.Υ.Α. και κατωτέρω στην παρ. 34 της παρούσας), είτε επειδή ο οφειλέτης δεν προέβη εντός της ταχθείσας προθεσμίας σε συμπλήρωση των στοιχείων της αίτησής του ή σε διόρθωση των σφαλμάτων αυτής (περ. 2.α. του άρθρου 7 της Κ.Υ.Α.). Σημειώνεται ότι η προθεσμία υποβολής από το Δημόσιο πρότασης ρύθμισης στον οφειλέτη είναι πενήντα πέντε (55) ημέρες από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης διμερούς ρύθμισης ή τη μετατροπή της πολυμερούς ρύθμισης σε διμερή, η οποία (προθεσμία) παρατείνεται για δεκαπέντε (15) ημέρες σε περίπτωση ελλείψεων ή σφαλμάτων της αίτησης που έχουν αντληθεί / συμπληρωθεί από τη φορολογική διοίκηση (παρ. 3 του άρθρου 5 και περ. 2.β. του άρθρου 7 της Κ.Υ.Α.).
- Περιεχόμενο της αναστολής: α. Γενικά:
- Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 6 της Κ.Υ.Α., η αναστολή καταλαμβάνει τη λήψη αναγκαστικών μέτρων και τη συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων κατά του οφειλέτη, αναφορικά με τις οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση.
Περαιτέρω αναστέλλεται η ποινική δίωξη για το αδίκημα του άρθρου 25 του ν. 1882/1990 και αναβάλλεται η εκτέλεση της ποινής που επιβλήθηκε σύμφωνα με το άρθρο αυτό αναφορικά με τις ίδιες ως άνω οφειλές ή, εφόσον άρχισε, η εκτέλεσή της διακόπτεται. Κατά το χρονικό διάστημα της αναστολής της ποινικής δίωξης αναστέλλεται η παραγραφή του αδικήματος, χωρίς να ισχύει ο χρονικός περιορισμός της παρ. 2 του άρθρου 113 του Ποινικού Κώδικα. Η αναστολή δεν καταλαμβάνει τη διενέργεια πλειστηριασμού ο οποίος έχει προγραμματισθεί εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης από τον οφειλέτη, καθώς και οποιαδήποτε διαδικαστική ενέργεια προπαρασκευαστική της διενέργειας πλειστηριασμού, περιλαμβανομένης και της κατάσχεσης.
- Επισήμανση: Κατ' αναλογία των οριζομένων στην εγκύκλιο υπ' αριθ. 151323 ΕΞ 2021/29¬11-2021 του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (κεφ. 2) αναφορικά με τα αποτελέσματα της σύμβασης και δεδομένου ότι, σύμφωνα με την ίδια εγκύκλιο (κεφ. 1) αίτηση εξωδικαστικής ρύθμισης δύναται να υποβάλει μόνο το πρόσωπο στον Α.Φ.Μ. του οποίου είναι βεβαιωμένες οι οφειλές που ζητείται να ρυθμιστούν, τα ως άνω προβλεπόμενα στο άρθρο 6 της υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021 Κ.Υ.Α. σχετικά με την αναστολή λόγω υποβολής αίτησης εφαρμόζονται και για τα πρόσωπα που ευθύνονται εις ολόκληρον με τον αιτούντα για τις ανωτέρω οφειλές (συνοφειλέτες).
β. Τύχη κατασχέσεων εις χείρας τρίτων που επιβλήθηκαν για τις οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση πριν από την έναρξη της αναστολής:
- Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 6 της Κ.Υ.Α., «Επί κάθε είδους κατασχέσεων απαιτήσεων που έχουν επιβληθεί στα χέρια τρίτων, ο τρίτος υποχρεούται να αποδώσει στο Δημόσιο τις απαιτήσεις που έχουν γεννηθεί μέχρι το χρόνο έναρξης ισχύος της αναστολής. Σε περίπτωση σύναψης διμερούς σύμβασης αναδιάρθρωσης, ποσά των οποίων η προθεσμία απόδοσης στο Δημόσιο ή/και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης εκπνέει μετά την έναρξη ισχύος της αναστολής της παρ. 1, λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη δόσης ή δόσεων της σύμβασης, εφόσον καταβάλλονται εντός της προθεσμίας αυτών και δεν πιστώνονται διαφορετικά κατά τις κείμενες διατάξεις.»
Όπως προκύπτει από τις ανωτέρω διατάξεις, στην παρ. 2 του άρθρου 6 της Κ.Υ.Α. της υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021 δεν ρυθμίζεται η τύχη των κατασχεθεισών απαιτήσεων των οποίων η προθεσμία απόδοσης στο Δημόσιο εκπνέει μετά την έναρξη της αναστολής και καταβάλλονται (αποδίδονται) πριν από την έναρξη ισχύος της διμερούς σύμβασης ή την περάτωση της διαδικασίας με άλλον τρόπο.
Όπως επισημάνθηκε και στην περίπτωση της πολυμερούς διαδικασίας (βλ. ανωτέρω στην αντίστοιχη παρ. 18 της παρούσας), για την ταυτότητα του λόγου, ο τρίτος (π.χ. πιστωτικό ίδρυμα) οφείλει να εξακολουθήσει, και μετά την οριστικοποίηση υποβολής της αίτησης, να αποδίδει στο Δημόσιο τα κατασχεθέντα ποσά.
Αντίθετα, τα ποσά που αποδίδονται στο Δημόσιο από τις ως άνω κατασχέσεις μετά την έναρξη ισχύος της διμερούς σύμβασης και κατά τη διάρκεια αυτής λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη δόσης ή δόσεων της σύμβασης, εφόσον δεν πιστώνονται διαφορετικά κατά τις κείμενες διατάξεις (όπως στην περίπτωση ύπαρξης οφειλών που έχουν περιληφθεί στην κατάσχεση και δεν έχουν υπαχθεί στην εξωδικαστική ρύθμιση, βλ. και κατωτέρω στην παρ. 40 της παρούσας).
γ. Τύχη κατασχέσεων εις χείρας τρίτων που επιβάλλονται για τις οφειλές των οποίων ζητείται η ρύθμιση κατά τη διάρκεια ισχύος της αναστολής:
- Ισχύουν όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω στην παρ. 19 της παρούσας.
IV . ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗΣ ΟΦΕΙΛΩΝ ΛΟΓΩ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ
- Η παραγραφή των οφειλών των οποίων ζητείται η ρύθμιση με την αίτηση εξωδικαστικής ρύθμισης του ν. 4738/2020 (πολυμερή ή διμερή) αναστέλλεται κατ' εφαρμογή της περ. β' της παρ. 2 του άρθρου 137 του ν. 4270/2014 ή, για οφειλές που εμπίπτουν στο ν. 4174/2013 (Κ.Φ.Δ.) και για τις οποίες αποκτάται εκτελεστός τίτλος από 1/1/2014 και μετά, κατ' εφαρμογή της περ. α' του πέμπτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 51 του ν. 4174/2013. Η παραγραφή δεν συμπληρώνεται πριν περάσει ένα έτος από τη λήξη της αναστολής (βλ. σχετική ΠΟΛ 1154/2016).
- ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΥΜΨΗΦΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΟΥ ΕΝΗΜΕΡΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΟΛΗΣ ΛΟΓΩ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ
- Διευκρινίζεται με την παρούσα, ότι η οριστική υποβολή αίτησης εξωδικαστικής ρύθμισης χρεών του ν. 4738/2020 (πολυμερούς ή διμερούς) δεν ασκεί καμία επίδραση στη διενέργεια από το Δημόσιο αυτεπάγγελτου συμψηφισμού των απαιτήσεών του, των οποίων ζητείται η ρύθμιση, με ανταπαιτήσεις του οφειλέτη σε βάρος του Δημοσίου σύμφωνα με το άρθρο 83 του ν.δ. 356/1974 και το άρθρο 48 του ν. 4174/2013.
- Σημειώνεται, επίσης, όπως είναι ευνόητο, ότι κατά τη διάρκεια ισχύος της αναστολής του άρθρου 18 του ν. 4738/2020 ή του άρθρου 6 της Κ.Υ.Α. υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021 οι οφειλές των οποίων ζητείται η εξωδικαστική ρύθμιση δεν τελούν σε αναστολή είσπραξης και, επομένως, δεν είναι «τακτοποιημένες κατά νόμιμο τρόπο» για τη χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας του άρθρου 12 του ν. 4174/2013, εκτός βέβαια αν είναι ενταγμένες σε άλλη ισχύουσα ρύθμιση τμηματικής καταβολής.
- ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ ΤΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ - ΠΛΗΡΩΜΗ ΔΟΣΕΩΝ i. Σε περίπτωση πολυμερούς ρύθμισης :
- Έναρξη ισχύος: Η ισχύς της πολυμερούς σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών ως προς το Δημόσιο αρχίζει με την παροχή της συναίνεσης του Δημοσίου, η οποία, σύμφωνα με την περ. γ' της παρ. 2 του άρθρου 21 του ν. 4738/2020 ή την παρ. 4 του ίδιου άρθρου, κατά περίπτωση, τεκμαίρεται με την άπρακτη πάροδο 15 εργάσιμων ημερών από τη γνωστοποίηση στο Δημόσιο (Ε.Μ.ΕΙΣ.), μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, της σύμβασης που εγκρίθηκε από τον οφειλέτη και τους χρηματοδοτικούς φορείς. Σε περίπτωση που το Δημόσιο διαπιστώσει τη μη ικανοποίηση των νόμιμων προϋποθέσεων για την αποδοχή της σύμβασης και υποβάλει σχετική ένσταση σύμφωνα με την περ. δ' της παρ. 2 του άρθρου 21 του ν. 4738/2020 ή την παρ. 10.5 του άρθρου 10 της Κ.Υ.Α. υπ' αριθ. 77697 ΕΞ 2021, κατά περίπτωση, για την έναρξη ισχύος της σύμβασης ως προς το Δημόσιο απαιτείται η πλήρης και εμπρόθεσμη θεραπεία του ελαττώματος από την πλευρά των συμμετεχόντων πιστωτών και του οφειλέτη. Επομένως, σε αντίθεση με τις διμερείς ρυθμίσεις, για την έναρξη ισχύος της πολυμερούς σύμβασης και την επέλευση των εννόμων συνεπειών της (βλ. κατωτέρω στο κεφ. VII της παρούσας) δεν αποτελεί προϋπόθεση η καταβολή της πρώτης δόσης.
- Προθεσμία καταβολής δόσεων: Στο νόμο και τις Κ.Υ.Α. για τις πολυμερείς συμβάσεις δεν περιλαμβάνεται διάταξη σχετικά με την ακριβή προθεσμία καταβολής της πρώτης δόσης της ρύθμισης ως προς το Δημόσιο. Δεδομένου όμως ότι σύμφωνα με το άρθρο 22 του ν. 4738/2020 είναι άκυρος ο όρος σύμβασης αναδιάρθρωσης που προβλέπει την τμηματική αποπληρωμή οφειλών προς το Δημόσιο ανά χρονικά διαστήματα που υπερβαίνουν τον μήνα καθώς και η παροχή περιόδου χάριτος για την αποπληρωμή οφειλών προς το Δημόσιο, στην παρ. 3 του άρθρου 8Δ της Κ.Υ.Α. 67360 ΕΞ 2021 ορίζεται ότι η πρώτη δόση υπολογίζεται υποχρεωτικά από τον πρώτο μήνα της ρύθμισης.
Κατ' εφαρμογή των ανωτέρω, στις πολυμερείς συμβάσεις αναδιάρθρωσης του ν. 4738/2020 τίθεται ως όρος ότι η πρώτη δόση της ρύθμισης (αναφορικά με τις οφειλές προς το Δημόσιο) είναι καταβλητέα έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της σύμβασης ως προς το Δημόσιο και εκάστη των επόμενων δόσεων έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα εκάστου επομένου ημερολογιακού μήνα.
- Τρόπος εξόφλησης δόσεων - πίστωση ρυθμιζόμενων οφειλών:
Για την καταβολή των δόσεων της σύμβασης προβλέπεται η δημιουργία «Ταυτότητας Οφειλών Διακανονισμού» (Τ.Ο.Δ.). Κατά το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί έως την αυτοματοποίηση της εξωδικαστικής ρύθμισης ως ξεχωριστού τύπου ρύθμισης («διακανονισμού») στο σύστημα taxis, η πληρωμή των δόσεων αυτής γίνεται με ταυτότητα οφειλής (Τ.Ο.) που χορηγείται στον οφειλέτη από την Ε.Μ.ΕΙΣ.
Η πληρωμή των δόσεων της σύμβασης μπορεί να γίνει με εκούσια καταβολή ή με άλλον τρόπο (συμψηφισμό, απόδοση κατασχέσεων, παρακράτηση κατά τη χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας (ή βεβαίωσης οφειλής), σύμφωνα με τους εκάστοτε ισχύοντες κανόνες, βλ. κατωτέρω στις παρ. 43, 38 και 47, αντίστοιχα, της παρούσας).
- Δεδομένου ότι, σε περίπτωση ανατροπής της σύμβασης (βλ. κατωτέρω στην παρ. 61 της παρούσας) οι απαιτήσεις του Δημοσίου θα αναβιώσουν στο ύψος που είχαν πριν από τη σύμβαση αναδιάρθρωσης και θα καταστεί αμέσως ληξιπρόθεσμο και απαιτητό το σύνολο του υπολοίπου της οφειλής που παραμένει ανεξόφλητο, σύμφωνα με τα στοιχεία της αρχικής βεβαίωσης, μαζί με τους αναλογούντες τόκους και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής, η πίστωση των ρυθμιζόμενων οφειλών, κατά τη διάρκεια ισχύος της σύμβασης, γίνεται με τρέχοντα συνεισπραττόμενα.
- Σημειώνεται ότι τυχόν διαγραφές (Α.Φ.ΕΚ. για οποιαδήποτε αιτία) κατά τη διάρκεια της ρύθμισης, που αφορούν ρυθμιζόμενες οφειλές, δεν ασκούν επίδραση στο δοσολόγιο του «διακανονισμού».
- Σε περίπτωση διμερούς ρύθμισης:
- Έναρξη ισχύος - προθεσμία καταβολής δόσεων: Σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 5 σε συνδυασμό με την παρ. 6 του άρθρου 3 της Κ.Υ.Α. υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021, η σύναψη της διμερούς σύμβασης αναδιάρθρωσης και η έναρξη ισχύος της ρύθμισης συντελείται με την καταβολή της πρώτης δόσης της ρύθμισης εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από την αποδοχή της πρότασης αναδιάρθρωσης από τον οφειλέτη. Οι υπόλοιπες δόσεις της ρύθμισης είναι καταβλητέες μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα καθενός από τους επόμενους μήνες.
- Τρόπος εξόφλησης δόσεων - πίστωση ρυθμιζόμενων οφειλών:
Τα ανωτέρω (στις παρ. 31,32 και 33 της παρούσας) αναφερθέντα σχετικά με τον τρόπο καταβολής των δόσεων της σύμβασης και πίστωσης των ρυθμιζόμενων οφειλών ισχύουν και για τις διμερείς συμβάσεις.
Επισημαίνεται ότι στην παρ. 4 του άρθρου 9 και στην παρ. 2 του άρθρου 6 της Κ.Υ.Α. 66468 ΕΞ 2021 προβλέπεται ρητά η δυνατότητα εξόφλησης δόσεων της διμερούς σύμβασης όχι μόνο με καταβολή, αλλά και μέσω συμψηφισμού (βλ. κατωτέρω στις 45 και 46 της παρούσας) ή από απόδοση κατασχέσεων εις χείρας τρίτου (βλ. κατωτέρω στην παρ. 40 της παρούσας), αντίστοιχα. Επίσης, πληρωμή δόσεων της σύμβασης μπορεί να γίνει και μέσω παρακράτησης κατά τη χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής (βλ. κατωτέρω στην παρ. 47 της παρούσας).
Παρά ταύτα, η εξόφληση της πρώτης δόσης της διμερούς ρύθμισης γίνεται μόνο με καταβολή,
εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από την αποδοχή της πρότασης αναδιάρθρωσης από τον οφειλέτη.
Όπως και στην περίπτωση των πολυμερών συμβάσεων, και στις διμερείς, τυχόν διαγραφές (Α.Φ.ΕΚ. για οποιαδήποτε αιτία) κατά τη διάρκεια της ρύθμισης, που αφορούν ρυθμιζόμενες οφειλές, δεν ασκούν επίδραση στο δοσολόγιο του «διακανονισμού».
VII. ΕΝΝΟΜΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΟΦΕΙΛΩΝ
Α. Απώλεια υφιστάμενων ρυθμίσεων
- Σύμφωνα με το άρθρο 25 του ν. 4738/2020 (αναφορικά με τις πολυμερείς συμβάσεις) «η συμμετοχή του Δημοσίου σε σύμβαση αναδιάρθρωσης συνεπάγεται την αυτοδίκαιη κατάργηση προηγούμενων ρυθμίσεων για τις οφειλές που υπάγονται στη σύμβαση αναδιάρθρωσης». Ομοίως, σύμφωνα με την παρ. 2 άρθρου 9 της Κ.Υ.Α. υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021 (αναφορικά με τις διμερείς συμβάσεις) «η υπαγωγή στη ρύθμιση της παρούσας συνεπάγεται την αυτοδίκαιη απώλεια τυχόν υφιστάμενων ρυθμίσεων για τις ίδιες οφειλές».
Επομένως, από την έναρξη ισχύος της εξωδικαστικής ρύθμισης (πολυμερούς ή διμερούς) του ν. 4738/2020 απόλλυνται/καταργούνται αυτοδικαίως τυχόν υφιστάμενες ρυθμίσεις στις οποίες είναι ενταγμένες οι οφειλές που υπάγονται στη σύμβαση αναδιάρθρωσης, δηλαδή ρυθμίζονται με αυτήν. Υφιστάμενες ρυθμίσεις στις οποίες είναι ενταγμένες τόσο οφειλές που υπάγονται στη σύμβαση αναδιάρθρωσης όσο και εκτός σύμβασης οφειλές διατηρούνται μόνο ως προς τις εκτός σύμβασης οφειλές (μερική απώλεια ρυθμίσεων). Στην τελευταία περίπτωση - με μέριμνα της αρμόδιας για την επιδίωξη της είσπραξης των οφειλών Υπηρεσίας (Δ.Ο.Υ., Ελεγκτικού Κέντρου, ΚΕ.Β.ΕΙΣ., Τελωνείου, κατά περίπτωση), η οποία πρέπει να παρακολουθεί/υλοποιεί εν γένει την απώλεια υφιστάμενων ρυθμίσεων κατ' εφαρμογή του ν. 4738/2020 και της Κ.Υ.Α. υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021, έως την πλήρη αυτοματοποίηση της σχετικής διαδικασίας -, η υφιστάμενη ρύθμιση τεχνικά απόλλυται ολικά και δημιουργείται νέα με τις εκτός εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλές, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις της εκάστοτε ρύθμισης. Ο περιορισμός του ελάχιστου ποσού δόσης ισχύει και στη νέα ρύθμιση. Εάν το ποσό δόσης της «νέας» ρύθμισης διαμορφώνεται σε ύψος που υπολείπεται του ελάχιστου ποσού δόσης, σύμφωνα με τους κανόνες της εκάστοτε ρύθμισης, αναμορφώνεται ανάλογα ο αριθμός των δόσεων της αυτής.
Β. Αναστολή αναγκαστικής εκτέλεσης - ποινικής δίωξης
- Σε περίπτωση πολυμερούς ρύθμισης :
- Σύμφωνα με το άρθρο 23 του ν. 4738/2020 η θέση σε ισχύ σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών στην οποία τεκμαίρεται η συναίνεση του Δημοσίου, σύμφωνα με την περ. γ' της παρ. 2 του άρθρου 21, παράγει τα ακόλουθα αποτελέσματα ως προς το Δημόσιο:
α) αναστέλλονται η λήψη αναγκαστικών μέτρων και η συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων κατά του οφειλέτη. Η αναστολή αυτή δεν ισχύει για τις ληξιπρόθεσμες δόσεις της σύμβασης,
β) αναστέλλεται η ποινική δίωξη για το αδίκημα του άρθρου 25 του ν. 1882/1990 (Α' 43) και αναβάλλεται η εκτέλεση της ποινής που επιβλήθηκε σύμφωνα με το άρθρο αυτό ή, εφόσον άρχισε, η εκτέλεσή της διακόπτεται. Κατά το χρονικό διάστημα της αναστολής της ποινικής δίωξης αναστέλλεται η παραγραφή του αδικήματος, χωρίς να ισχύει ο χρονικός περιορισμός της παρ. 2 του άρθρου 113 του Ποινικού Κώδικα.
- Επισημαίνεται ότι:
- Σύμφωνα με την εγκύκλιο υπ' αριθ. 151323 ΕΞ 2021/29-11-2021 του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (κεφ. 2), τα έννομα αποτελέσματα της εξωδικαστικής ρύθμισης του ν. 4738/2020 επέρχονται όχι μόνο στον αιτούντα -πρωτοφειλέτη αλλά και στους τυχόν συνοφειλέτες του, για όσο διάστημα τηρείται η ρύθμιση από τον πρωτοφειλέτη.
- Όπως προαναφέρθηκε στην παρ. 18 της παρούσας, ποσά που προέρχονται από κατασχέσεις που είχαν επιβληθεί πριν από την οριστική υποβολή της αίτησης εξωδικαστικής ρύθμισης και αποδίδονται στο Δημόσιο μετά την έναρξη ισχύος της σύμβασης και κατά τη διάρκεια αυτής, λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη δόσης ή δόσεων της σύμβασης, εφόσον δεν πιστώνονται διαφορετικά κατά τις κείμενες διατάξεις (όπως στην περίπτωση ύπαρξης οφειλών που έχουν περιληφθεί στην κατάσχεση και δεν έχουν υπαχθεί στην εξωδικαστική ρύθμιση).
- Σε περίπτωση διμερούς ρύθμισης
- Σύμφωνα με το άρθρο 24 ν. 4738/2020 η κατάρτιση διμερούς σύμβασης αναδιάρθρωσης έχει ως προς το Δημόσιο τις συνέπειες του άρθρου 23 του ίδιου νόμου, ήτοι:
α) Aναστέλλονται ή λήψη αναγκαστικών μέτρων και η συνέχιση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί απαιτήσεων, κινητών και ακινήτων κατά του οφειλέτη. Η αναστολή αυτή δεν ισχύει για τις ληξιπρόθεσμες δόσεις της σύμβασης.
β) Aναστέλλεται η ποινική δίωξη για το αδίκημα του άρθρου 25 του ν. 1882/1990 (Α' 43) και αναβάλλεται η εκτέλεση της ποινής που επιβλήθηκε σύμφωνα με το άρθρο αυτό ή, εφόσον άρχισε, η εκτέλεσή της διακόπτεται. Κατά το χρονικό διάστημα της αναστολής της ποινικής δίωξης αναστέλλεται η παραγραφή του αδικήματος, χωρίς να ισχύει ο χρονικός περιορισμός της παρ. 2 του άρθρου 113 του Ποινικού Κώδικα.
- Επισημαίνεται ότι:
- Σύμφωνα με την εγκύκλιο υπ' αριθ. 151323 ΕΞ 2021/29-11-2021 του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (κεφ. 2), τα έννομα αποτελέσματα της εξωδικαστικής ρύθμισης του ν. 4738/2020 επέρχονται όχι μόνο στον αιτούντα -πρωτοφειλέτη αλλά και στους τυχόν συνοφειλέτες του, για όσο διάστημα τηρείται η ρύθμιση από τον πρωτοφειλέτη.
- Σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 6 της υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021 ΚΥΑ, σε περίπτωση σύναψης διμερούς σύμβασης αναδιάρθρωσης, τα κατασχεθέντα ποσά που αποδίδονται στο Δημόσιο μετά την έναρξη ισχύος της σύμβασης και κατά τη διάρκεια αυτής λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη δόσης ή δόσεων της σύμβασης, εφόσον δεν πιστώνονται διαφορετικά κατά τις κείμενες διατάξεις.
- Σύμφωνα με την περίπτωση β' της παρ. 4 του άρθρου 9 της υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021 ΚΥΑ το Δημόσιο διατηρεί το δικαίωμα και μετά την επίτευξη της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών να εγγράφει υποθήκες σε περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη, εφόσον η οφειλή του δεν είναι ασφαλισμένη.
Γ. Αναστολή παραγραφής ρυθμιζόμενων οφειλών
- Σύμφωνα με την περίπτωση γ' του άρθρου 23 του ν. 4738/2020 (το οποίο εφαρμόζεται και για τις διμερείς κατ' άρθρο 24 του ιδίου νόμου) με την υπαγωγή στις ως άνω ρυθμίσεις (διμερούς ή πολυμερούς διαπραγμάτευσης) αναστέλλεται η παραγραφή των ρυθμιζόμενων οφειλών καθ' όλη τη διάρκεια ισχύος αυτών και δεν συμπληρώνεται πριν από την πάροδο έτους από τη λήξη της αναστολής.
Δ. Δικαίωμα του Δημοσίου για συμψηφισμό i. Σε περίπτωση πολυμερούς ρύθμισης:
- Το Δημόσιο διατηρεί το δικαίωμα και μετά την έναρξη ισχύος της σύμβασης αναδιάρθρωσης να προβαίνει σε συμψηφισμό των χρηματικών απαιτήσεων του οφειλέτη κατά του Δημοσίου κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στις διατάξεις περί συμψηφισμού του άρθρου 83 του ν.δ. 356/1974 και του άρθρου 48 του Κ.Φ.Δ. και των οριζομένων στον ν.4254/2014 (Α'85) ,όπως ισχύουν.
- Επισημαίνεται ότι:
α) Εφόσον η γενεσιουργός αιτία της ανωτέρω απαίτησης του Δημοσίου ανάγεται σε χρόνο προγενέστερο της έναρξης ισχύος της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών, με το συμψηφισμό πιστώνονται, κατά σειρά προτεραιότητας, οφειλές εκτός σύμβασης, δόσεις άλλων ρυθμίσεων βεβαιωμένων χρεών στη Φορολογική Διοίκηση, δόσεις της σύμβασης αναδιάρθρωσης και, τέλος, εφόσον έχουν εξαντληθεί οι λοιπές βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση οφειλές , οι προβλεπόμενες στη σύμβαση προς διαγραφή/απαλλαγή οφειλές στη Φορολογική Διοίκηση.
β) Εφόσον η γενεσιουργός αιτία της ανωτέρω απαίτησης του Δημοσίου ανάγεται σε χρόνο μεταγενέστερο της έναρξης ισχύος της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών, με το συμψηφισμό πιστώνονται, κατά σειρά προτεραιότητας οι δόσεις της σύμβασης αναδιάρθρωσης, δόσεις άλλων ρυθμίσεων βεβαιωμένων χρεών στη Φορολογική Διοίκηση, οφειλές εκτός ρυθμίσεων και τέλος, εφόσον έχουν εξαντληθεί οι λοιπές βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση οφειλές, οι προβλεπόμενες στη σύμβαση προς διαγραφή οφειλές στη Φορολογική Διοίκηση.
Τυχόν υπόλοιπο ποσό επιστρέφεται στον οφειλέτη με βάση τα ισχύοντα στην απόφαση Υφυπουργού Οικονομικών ΠΟΛ 1116/2013.
- Επισημαίνεται ότι στο νόμο (άρθρο 23 του ν. 4738/2020) δεν έχει τεθεί ειδικός κανόνας, κατ' αντιστοιχία προς τον κανόνα της παρ. 4 του άρθρου 9 της υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021 Κ.Υ.Α. για τις διμερείς συμβάσεις. Παρά ταύτα, δεδομένου ότι, όπως προκύπτει από τη συστηματική ερμηνεία του νόμου, το σχετικό νομοθετικό κενό είναι ακούσιο, προκρίνεται για την ταυτότητα του λόγου, η εφαρμογή και στις πολυμερείς συμβάσεις του αντίστοιχου κανόνα που ισχύει στις διμερείς (βλ. αμέσως κατωτέρω).
- Σε περίπτωση διμερούς ρύθμισης:
- Σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ.4 της υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021 Κ.Υ.Α., το Δημόσιο διατηρεί το δικαίωμα και μετά την έναρξη ισχύος της σύμβασης αναδιάρθρωσης να προβαίνει σε συμψηφισμό των χρηματικών απαιτήσεων του οφειλέτη κατά του Δημοσίου κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στις διατάξεις περί συμψηφισμού του άρθρου 83 του ν.δ. 356/1974 και του άρθρου 48 του Κ.Φ.Δ. και των οριζομένων στον ν.4254/2014 (Α'85), όπως ισχύουν.
- Επισημαίνεται ότι :
α) Εφόσον η γενεσιουργός αιτία της ανωτέρω απαίτησης του Δημοσίου ανάγεται σε χρόνο προγενέστερο της έναρξης ισχύος της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών, με το συμψηφισμό πιστώνονται ,κατά σειρά προτεραιότητας, οφειλές εκτός σύμβασης, δόσεις άλλων ρυθμίσεων βεβαιωμένων χρεών στη Φορολογική Διοίκηση, δόσεις της σύμβασης αναδιάρθρωσης και, τέλος, εφόσον έχουν εξαντληθεί οι λοιπές βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση οφειλές, οι προβλεπόμενες στη σύμβαση προς διαγραφή/απαλλαγή οφειλές στη Φορολογική Διοίκηση.
β) Εφόσον η γενεσιουργός αιτία της ανωτέρω απαίτησης του Δημοσίου ανάγεται σε χρόνο μεταγενέστερο της έναρξης ισχύος της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών, με το συμψηφισμό πιστώνονται, κατά σειρά προτεραιότητας οι δόσεις της σύμβασης αναδιάρθρωσης, δόσεις άλλων ρυθμίσεων βεβαιωμένων χρεών στη Φορολογική Διοίκηση, οφειλές εκτός ρυθμίσεων και τέλος, εφόσον έχουν εξαντληθεί οι λοιπές βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση οφειλές, οι προβλεπόμενες στη σύμβαση προς διαγραφή οφειλές στη Φορολογική Διοίκηση.
Τυχόν υπόλοιπο ποσό επιστρέφεται στον οφειλέτη με βάση τα ισχύοντα στην απόφαση Υφυπουργού Οικονομικών ΠΟΛ 1116/2013.
Ε. Χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας
- Σύμφωνα με το άρθρο 23 του ν. 4738/2020, σε περίπτωση που ζητείται αποδεικτικό ενημερότητας από τον οφειλέτη, αυτό χορηγείται σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 12 του Κ.Φ.Δ. και των κατ' εξουσιοδότηση αυτού εκδοθεισών αποφάσεων, όπως εκάστοτε ισχύουν. Για την εξέταση της συνδρομής των όρων και προϋποθέσεων χορήγησης του αποδεικτικού ενημερότητας:
α) οι βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση οφειλές που έχουν ρυθμιστεί στο πλαίσιο της σύμβασης αναδιάρθρωσης θεωρούνται ως νόμιμα τακτοποιημένες με ρύθμιση τμηματικής καταβολής και
β) δεν λαμβάνονται υπόψη τυχόν προς διαγραφή οφειλές, όπως αυτές προσδιορίζονται στη σύμβαση αναδιάρθρωσης.
- Σύμφωνα με την εγκύκλιο υπ' αριθ. 151323 ΕΞ 2021/29-11-2021 του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (κεφ. 2), τα έννομα αποτελέσματα της εξωδικαστικής ρύθμισης του ν. 4738/2020 αναφορικά με τη χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας επέρχονται όχι μόνο ως προς τον αιτούντα -πρωτοφειλέτη, αλλά και ως προς τους τυχόν συνοφειλέτες του, για όσο διάστημα τηρείται η ρύθμιση από τον πρωτοφειλέτη.
ΣΤ. Αδρανοποίηση κατασχέσεων - Άρση κατασχέσεων
- Με την υποπερίπτωση iii της περίπτωσης α' του άρθρου 23 του ν. 4738/2020 (το οποίο εφαρμόζεται και για τις διμερείς συμβάσεις κατ' άρθρο 24 του ιδίου νόμου) περιορίζονται κατά τη διάρκεια ισχύος της σύμβασης αναδιάρθρωσης, διμερούς ή πολυμερούς, οι συνέπειες της κατάσχεσης απαιτήσεων στα χέρια τρίτου, με τη θεσμοθέτηση της αδρανοποίησης των κατασχέσεων απαιτήσεων που έχουν ήδη επιβληθεί / της αποδέσμευσης των μελλοντικών απαιτήσεων, ή αίρονται οι κατασχέσεις αυτές υπό προϋποθέσεις.
- Ειδικότερα :
Α) Αδρανοποίηση κατασχέσεων απαιτήσεων που έχουν επιβληθεί στα χέρια τρίτων/ αποδέσμευση αποκλειστικά μελλοντικών απαιτήσεων
Με την ως άνω διάταξη και εξαιρετικά κατά το χρονικό διάστημα ισχύος της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών, προβλέπεται η αδρανοποίηση των κατασχέσεων που έχουν επιβληθεί στα χέρια τρίτων υπό την έννοια της αποδέσμευσης αποκλειστικά μελλοντικών απαιτήσεων, μετά από απόφαση του Προϊσταμένου της αρμόδιας Υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης, η οποία εκδίδεται υποχρεωτικά κατόπιν αίτησης του οφειλέτη και εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις :
- έχει εξοφληθεί τουλάχιστον η πρώτη δόση της ρύθμισης δυνάμει της σύμβασης αναδιάρθρωσης και δεν υφίστανται ληξιπρόθεσμες δόσεις αυτής,
- έχουν εξοφληθεί ή τακτοποιηθεί με νόμιμο τρόπο, με αναστολή είσπραξης ή ρύθμιση τμηματικής καταβολής οι μη υπαγόμενες στη σύμβαση οφειλές και iii. έχουν υποβληθεί οι προβλεπόμενες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και φόρου προστιθέμενης αξίας, καθώς και η προβλεπόμενη Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (Α.Π.Δ.) εντός τριών (3) μηνών από την παρέλευση της προθεσμίας υποβολής τους.
- Επισημάνσεις :
α. Κρίσιμος χρόνος για την έναρξη εφαρμογής του ανωτέρω ευεργετήματος είναι ο χρόνος γνωστοποίησης της ανωτέρω απόφασης στον τρίτο. Ως εκ τούτου, με τη γνωστοποίηση της ανωτέρω απόφασης της Φορολογικής Διοίκησης αποδεσμεύονται και αποδίδονται κατά νόμο αποκλειστικά μελλοντικές απαιτήσεις, ήτοι απαιτήσεις που γεννώνται μετά την ως άνω γνωστοποίηση.
β. Αντιθέτως, ποσά απαιτήσεων που γεννήθηκαν μέχρι τη γνωστοποίηση στον τρίτο της ως άνω απόφασης της Φορολογικής Διοίκησης αποδίδονται στο Δημόσιο.
γ. Η ανωτέρω απόφαση που αφορά το πρόσωπο του οφειλέτη εκδίδεται ανεξάρτητα από το αν οι κατασχέσεις επιβλήθηκαν για υπαγόμενες ή μη στη σύμβαση οφειλές.
δ. Σε περίπτωση πάντως ανατροπής ή ακύρωσης της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών, οι κατά τα ανωτέρω τελούσες σε αδρανοποίηση κατασχέσεις αναπτύσσουν πλήρως τις έννομες συνέπειές τους αναφορικά με τις μελλοντικές απαιτήσεις, από τη γνωστοποίηση στον τρίτο της παύσης αδρανοποίησης της επιβληθείσας κατάσχεσης, ενώ τυχόν αποκτηθέντα στο μεταξύ δικαιώματα ή αξιώσεις τρίτων δεν αντιτάσσονται έναντι του κατασχόντος Δημοσίου. Για το σκοπό αυτό, και εφόσον διαπιστώνεται από την αρμόδια Υπηρεσία της Φορολογικής Διοίκησης ότι συντρέχουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις, εκδίδεται υποχρεωτικά νέα απόφαση του Προϊσταμένου της ως άνω υπηρεσίας περί παύσης της απόφασης αδρανοποίησης της επιβληθείσας κατάσχεσης, προσκαλώντας τον τρίτο στην άμεση απόδοση των δεσμευθέντων ποσών, με την επισήμανση ότι τυχόν αποκτηθέντα στο μεταξύ δικαιώματα ή αξιώσεις τρίτων δεν αντιτάσσονται έναντι του κατασχόντος Δημοσίου.
ε. Σε κάθε περίπτωση, ποσά που έχουν αποδοθεί στο Δημόσιο δεν επιστρέφονται.
στ. Σύμφωνα με την εγκύκλιο υπ' αριθ. 151323 ΕΞ 2021/29-11-2021 του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (κεφ. 2), τα έννομα αποτελέσματα της εξωδικαστικής ρύθμισης του ν. 4738/2020 επέρχονται όχι μόνο στον αιτούντα -πρωτοφειλέτη αλλά και στους τυχόν συνοφειλέτες του, για όσο διάστημα τηρείται η ρύθμιση από τον πρωτοφειλέτη.
ζ. Για διευκόλυνσή σας, σχετικό σχέδιο απόφασης βρίσκεται συνημμένο στο Παράρτημα της παρούσας.
Β. Άρση κατασχέσεων απαιτήσεων που έχουν επιβληθεί στα χέρια τρίτων
- Με τις ως άνω διατάξεις και εξαιρετικά κατά το χρονικό διάστημα ισχύος της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών, προβλέπεται η άρση των κατασχέσεων απαιτήσεων που έχουν επιβληθεί στα χέρια τρίτων, μετά από απόφαση του Προϊσταμένου της αρμόδιας Υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης, η οποία εκδίδεται υποχρεωτικά κατόπιν αίτησης του οφειλέτη και εφόσον έχει εξοφληθεί ποσοστό εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) του συνολικού προς καταβολή στο Δημόσιο ποσού της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών.
- Επισημάνσεις :
α. Κατασχέσεις που έχουν επιβληθεί και για άλλα εκτός της σύμβασης χρέη, τα οποία εξακολουθούν να υφίστανται, δεν αίρονται.
β. Σε κάθε περίπτωση, ποσά που έχουν αποδοθεί στο Δημόσιο δεν επιστρέφονται.
γ. Σύμφωνα με την εγκύκλιο υπ' αριθ. 151323 ΕΞ 2021/29-11-2021 του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (κεφ. 2), τα έννομα αποτελέσματα της εξωδικαστικής ρύθμισης του ν. 4738/2020 επέρχονται όχι μόνο στον αιτούντα -πρωτοφειλέτη αλλά και στους τυχόν συνοφειλέτες του για όσο διάστημα τηρείται η ρύθμιση από τον πρωτοφειλέτη.
VIII. ΑΝΑΤΡΟΠΗ / ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΟΦΕΙΛΩΝ
Α. Σε περίπτωση πολυμερούς ρύθμισης : i. Λόγοι ανατροπής της ρύθμισης:
- Οι λόγοι ανατροπής της πολυμερούς σύμβασης, κατά το μέρος που αφορά σε κάθε συμμετέχοντα («καταλαμβανόμενο») πιστωτή, προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 27 του ν. 4738/2020 και στις παρ. 11.1. και 11.2. του άρθρου 11 της υπ' αριθ. 77697 ΕΞ 2021 Κ.Υ.Α. Σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις, το Δημόσιο (όπως, αντιστοίχως, και κάθε άλλος συμμετέχων πιστωτής) καταγγέλλει τη σύμβαση, αν συντρέχει κάποιος από τους κάτωθι λόγους:
α. σε περίπτωση καθυστέρησης στην καταβολή των δόσεων που ορίζονται στη σύμβαση αναδιάρθρωσης για τις οφειλές προς το Δημόσιο, με συνέπεια το συνολικό ύψος του ποσού σε καθυστέρηση να υπερβαίνει αθροιστικά είτε την αξία τριών (3) δόσεων είτε την αξία τουλάχιστον του τρία τοις εκατό (3%) του συνολικά οφειλόμενου στο Δημόσιο ποσού σύμφωνα με τη σύμβαση,
Επισημαίνεται ότι, λόγω του ότι οι δόσεις της ρύθμισης δεν είναι απαραίτητα ισόποσες, ο ανωτέρω λόγος καταγγελίας γίνεται δεκτό ότι πληρούται είτε όταν συμπληρωθεί ποσό καθυστέρησης που υπερβαίνει το άθροισμα των εκάστοτε τριών πρώτων ανεξόφλητων δόσεων είτε όταν συμπληρωθεί ποσό καθυστέρησης που υπερβαίνει την αξία του 3% του συνολικά οφειλόμενου στο Δημόσιο ποσού σύμφωνα με τη σύμβαση.
β. αν η σύμβαση βασίστηκε, άμεσα ή έμμεσα, σε ανακριβείς ή ελλιπείς δηλώσεις ή στοιχεία που υπέβαλε οποτεδήποτε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ο αιτών / οφειλέτης ή / και μέλη της οικογένειάς του,
γ. αν έχει υποβληθεί αίτηση πτώχευσης κατά του αιτούντος/οφειλέτη ή έχει υποβληθεί δήλωση του οφειλέτη ότι αναστέλλει τις πληρωμές του ή επισπεύδεται εκτέλεση κατά περιουσιακών του οφειλέτη ή επίκειται η λήψη δικαστικών μέτρων κατά του οφειλέτη στο πλαίσιο οποιασδήποτε διαδικασίας αφερεγγυότητας,
δ. αν η σύμβαση καταγγελθεί από άλλο συμμετέχοντα πιστωτή.
- Πέραν των ανωτέρω λόγων, δυνάμει της παρ. 11.2. του άρθρου 11 της υπ' αριθ. 77697 ΕΞ 2021 Κ.Υ.Α., σύμφωνα με την οποία «Σε κάθε επιμέρους σύμβαση ρύθμισης οφειλής δύνανται να προβλέπονται και άλλοι λόγοι καταγγελίας κατά τη διακριτική ευχέρεια των μερών....», στις πολυμερείς συμβάσεις αναδιάρθρωσης του ν. 4738/2020 τίθενται ως επιπλέον λόγοι καταγγελίας της σύμβασης, ειδικά για το Δημόσιο, και οι κάτωθι: ε. αν ο αιτών/οφειλέτης παραλείψει να υποβάλει τις προβλεπόμενες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και φόρου προστιθέμενης αξίας, εφόσον είναι υπόχρεος της υποβολής, καθ' όλη τη διάρκεια της σύμβασης, το αργότερο εντός τριών (3) μηνών από την παρέλευση της προθεσμίας υποβολής τους και
στ. αν ο αιτών/οφειλέτης παραλείπει να εξοφλεί ή να τακτοποιεί με νόμιμο τρόπο, με αναστολή είσπραξης ή ρύθμιση τμηματικής καταβολής βάσει νόμου, δικαστικής απόφασης ή προσωρινής διαταγής, τις οφειλές του προς το Δημόσιο ή υπέρ τρίτων που εισπράττονται από τη Φορολογική Διοίκηση, οι οποίες δεν ρυθμίζονται με τη σύμβαση αναδιάρθρωσης, εντός 90 ημερών από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της ή προκειμένου για οφειλές που κατέστησαν ληξιπρόθεσμες μετά την έναρξη ισχύος της, εντός 60 ημερών από τη λήξη της νόμιμης προθεσμίας καταβολής τους.
- Επισήμανση: Κατ' αναλογία προς τα οριζόμενα στην υπ' αριθ. πρωτ. 151323 ΕΞ 2021/29-11-2021 εγκύκλιο του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους σχετικά με τον αντίστοιχο λόγο ανατροπής στις διμερείς συμβάσεις (βλ. κατωτέρω στην παρ. 63 της παρούσας), για την πλήρωση του τελευταίου ως άνω (υπό στ') λόγου καταγγελίας της σύμβασης (μη εξόφληση/τακτοποίηση νέων οφειλών εντός ορισμένης προθεσμίας) λαμβάνονται υπ' όψιν μόνο ληξιπρόθεσμες οφειλές του αιτούντος βεβαιωμένες στον Α.Φ.Μ. του.
- Όσον αφορά στις τελωνειακές οφειλές, στη ρύθμιση του εξωδικαστικού μηχανισμού λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των προσωπικών οφειλών που είναι βεβαιωμένες στον Α.Φ.Μ. του αιτούντος (προσωπικά χρέη).
- Διαδικασία ανατροπής της ρύθμισης:
- Όπως προαναφέρθηκε, στις πολυμερείς συμβάσεις αναδιάρθρωσης, η ανατροπή της σύμβασης/ρύθμισης ως προς το Δημόσιο (όπως και ως προς οποιονδήποτε άλλον συμμετέχοντα πιστωτή) δεν επέρχεται αυτοδικαίως, όταν συντρέξει κάποιος από τους προαναφερθέντες λόγους, αλλά απαιτείται καταγγελία της σύμβασης.
- Σύμφωνα με τον ειδικό όρο για τον τρόπο καταγγελίας της σύμβασης από το Δημόσιο, που περιλαμβάνεται στις πολυμερείς συμβάσεις αναδιάρθρωσης του ν. 4738/2020, τα αποτελέσματα της καταγγελίας επέρχονται με την κοινοποίηση αυτής στη θυρίδα του αιτούντος στη ψηφιακή πύλη myAADE (πρώην TAXISnet), στο «Μητρώο και επικοινωνία / e- Κοινοποιήσεις» μέσω της εφαρμογής «Ψηφιακή Κοινοποίηση» με παράλληλη αποστολή του σχετικού μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) στη δηλωμένη στο Φορολογικό Μητρώο ηλεκτρονική διεύθυνση του αιτούντος για την γνωστοποίηση σε αυτόν της ανάρτησης του μηνύματος.
- Σύμφωνα με την παρ. 11.4. του άρθρου 11 της υπ' αριθ. 77697 ΕΞ 2021 Κ.Υ.Α., ο καταγγέλλων πιστωτής υποχρεούται να γνωστοποιήσει την καταγγελία στους λοιπούς συμμετέχοντες πιστωτές, μέσω ανάρτησης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του άρθρου 29 του ν. 4738/2020, που πρέπει να πραγματοποιηθεί εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών.
iii. Συνέπειες ανατροπής της ρύθμισης:
- Όπως προκύπτει από την παρ. 2 του άρθρου 27 του ν. 4738/2020 και την παρ. 11.3. του άρθρου 11 της υπ' αριθ. 77697 ΕΞ 2021 Κ.Υ.Α., η καταγγελία της σύμβασης από το Δημόσιο συνεπάγεται την απώλεια της ρύθμισης των οφειλών προς αυτό, με συνέπεια να αναβιώνουν οι απαιτήσεις του Δημοσίου στο ύψος που είχαν πριν από τη σύμβαση αναδιάρθρωσης και να καθίσταται αμέσως ληξιπρόθεσμο και απαιτητό το σύνολο του υπολοίπου της οφειλής που παραμένει ανεξόφλητο, σύμφωνα με τα στοιχεία της αρχικής βεβαίωσης, μαζί με τους αναλογούντες τόκους και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής. Η απώλεια της ρύθμισης ως προς το Δημόσιο δεν ασκεί επίδραση στη νομική θέση των λοιπών συμμετεχόντων πιστωτών, εκτός βέβαια αν για το λόγο αυτό προβούν και οι λοιποί συμμετέχοντες πιστωτές σε καταγγελία της σύμβασης ως προς αυτούς.
Προκειμένου να καταστεί εφικτή η υλοποίηση των ανωτέρω σε περίπτωση ανατροπής της ρύθμισης, η πίστωση των ρυθμιζόμενων οφειλών, κατά τη διάρκεια ισχύος της σύμβασης, γίνεται με τρέχοντα συνεισπραττόμενα (βλ. και ανωτέρω στην παρ. 32 της παρούσας).
- Σε περίπτωση διμερούς ρύθμισης: i. Λόγοι αυτοδίκαιης ανατροπής της ρύθμισης:
- Σύμφωνα με το άρθρο 10 της υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021 Κ.Υ.Α., η ανατροπή/απώλεια της διμερούς σύμβασης αναδιάρθρωσης μεταξύ οφειλέτη και Δημοσίου επέρχεται αυτοδικαίως, αν κατά τη διάρκεια της περιόδου αποπληρωμής των οφειλών συντρέξει μία (ή περισσότερες) από τις εξής περιπτώσεις:
α. μη καταβολή δόσεων ή μερική καταβολή δόσεων προς τη Φορολογική Διοίκηση, έως τη συμπλήρωση του ποσού που αντιστοιχεί σε 3 δόσεις
(Επισημαίνεται ότι, λόγω του ότι οι δόσεις της ρύθμισης δεν είναι απαραίτητα ισόποσες, η αυτοδίκαιη ανατροπή επέρχεται όταν συμπληρωθεί ποσό καθυστέρησης που υπερβαίνει το άθροισμα των εκάστοτε τριών πρώτων ανεξόφλητων δόσεων.)
β. παράλειψη του οφειλέτη να υποβάλει τις προβλεπόμενες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και φόρου προστιθέμενης αξίας, καθώς και την προβλεπόμενη Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (Α.Π.Δ.), εντός 3 μηνών από την παρέλευση της προθεσμίας υποβολής τους
γ. παράλειψη του οφειλέτη να εξοφλήσει ή να τακτοποιήσει με νόμιμο τρόπο, με αναστολή είσπραξης ή ρύθμιση τμηματικής καταβολής, βάσει νόμου, δικαστικής απόφασης ή προσωρινής διαταγής, τις οφειλές του προς το Δημόσιο που κατέστησαν ληξιπρόθεσμες πριν από τη σύναψη της διμερούς σύμβασης και δεν υπάγονται σε αυτήν, εντός 90 ημερών από την ημερομηνία σύναψης της σύμβασης, ή, προκειμένου για οφειλές που κατέστησαν ληξιπρόθεσμες μετά τη σύναψη της σύμβασης, εντός 60 ημερών από τη λήξη της νόμιμης προθεσμίας καταβολής τους.
- Επισήμανση: Σύμφωνα με την υπ' αριθ. 151323 ΕΞ 2021/29-11-2021 εγκύκλιο του Ειδικού Γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (κεφ. 3), για την πλήρωση του τελευταίου ως άνω λόγου αυτοδίκαιης ανατροπής (λόγω μη εξόφλησης/τακτοποίησης νέων οφειλών εντός ορισμένης προθεσμίας) λαμβάνονται υπ' όψιν μόνο ληξιπρόθεσμες οφειλές του αιτούντος βεβαιωμένες στον Α.Φ.Μ. του.
- Όσον αφορά στις τελωνειακές οφειλές, στη ρύθμιση του εξωδικαστικού μηχανισμού λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των προσωπικών οφειλών που είναι βεβαιωμένες στον Α.Φ.Μ. του αιτούντος (προσωπικά χρέη).
- Συνέπειες ανατροπής της ρύθμισης:
- Η αυτοδίκαιη ανατροπή/απώλεια της διμερούς ρύθμισης συνεπάγεται την αναβίωση των απαιτήσεων του Δημοσίου, με συνέπεια να καθίσταται αμέσως ληξιπρόθεσμο και απαιτητό το σύνολο του υπολοίπου της οφειλής που παραμένει ανεξόφλητο, σύμφωνα με τα στοιχεία της αρχικής βεβαίωσης, μαζί με τους αναλογούντες τόκους και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής.
Προκειμένου να καταστεί εφικτή η υλοποίηση των ανωτέρω σε περίπτωση ανατροπής της ρύθμισης, η πίστωση των ρυθμιζόμενων οφειλών, κατά τη διάρκεια ισχύος της σύμβασης, γίνεται με τρέχοντα συνεισπραττόμενα (βλ. και ανωτέρω στην παρ. 35 της παρούσας).
- ΕΞΟΦΛΗΣΗ ΤΗΣ ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΟΦΕΙΛΩΝ
- Σύμφωνα με την περ. β' του άρθρου 22 του ν. 4738/2020, αν στη σύμβαση αναδιάρθρωσης (πολυμερή ή διμερή) προβλέπεται διαγραφή οφειλών προς το Δημόσιο, αυτή γίνεται κατά σειρά παλαιότητας, από την παλαιότερη οφειλή προς τη νεότερη, με κριτήριο τον χρόνο καταχώρισης της οφειλής στα βιβλία εισπρακτέων εσόδων και όχι τον χρόνο λήξης της νόμιμης προθεσμίας καταβολής αυτής, είτε η καταβολή γίνεται εφάπαξ είτε σε δόσεις. Η διαγραφή των οφειλών τελεί υπό την αναβλητική αίρεση της ολοσχερούς αποπληρωμής των ρυθμιζόμενων οφειλών προς το Δημόσιο, δηλαδή η διαγραφή διενεργείται μετά την εξόφληση της ρύθμισης. Όπως, προαναφέρθηκε, δεν επιτρέπεται η διαγραφή υπολοίπων βασικής οφειλής ρυθμιζόμενων οφειλών που προέρχονται από επιρριπτόμενους και παρακρατούμενους φόρους (βλ. περ. δ' του άρθρου 22 του ν. 4738/2020).
- Σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 9 της Κ.Υ.Α. υπ' αριθ. 66468 ΕΞ 2021, σε περίπτωση προεξόφλησης της διμερούς ρύθμισης, με καταβολή από τον οφειλέτη ή συμψηφισμό, δεν αφαιρούνται οι τόκοι καταβολής που έχουν υπολογιστεί και παραμένουν ανεξόφλητοι. Το ίδιο πρέπει βέβαια να ισχύει, για την ταυτότητα του λόγου, αν η προεξόφληση οφείλεται σε αποδόσεις κατασχέσεων του Δημοσίου εις χείρας τρίτων ή παρακράτηση κατά τη χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής. Ο ίδιος ως άνω όρος σχετικά με την προεξόφληση της ρύθμισης τίθεται και στις πολυμερείς συμβάσεις.
- ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ Ν. 4738/2020
- Κατά το χρονικό διάστημα που θα μεσολαβήσει έως την πλήρη μηχανογραφική υποστήριξη των «διακανονισμών» του εξωδικαστικού μηχανισμού του ν. 4738/2020 στο ΟΠΣ ΤΑΧ^, οι Δ.Ο.Υ/Ελεγκτικά Κέντρα θα ενημερώνονται για την ύπαρξη των διακανονισμών αυτών από την οθόνη «Φορολογούμενοι που έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση ν.4738/2020», η οποία έχει ήδη υλοποιηθεί και είναι προσβάσιμη μέσω των ρόλων «Εσοδα - Διαχειριστής» και «Εσοδα - Εικόνα Φορολογουμένου». Στην εν λόγω οθόνη εμφανίζονται τα στοιχεία της ρύθμισης, όπως αυτά έχουν καταχωρηθεί από την Ε.Μ.ΕΙΣ., οι αναστολές εκτέλεσης και οι αντίστοιχες οφειλές στις οποίες αφορούν.
- Στην κατεύθυνση της διευκόλυνσης των Δ.Ο.Υ/Ελεγκτικών Κέντρων σε θέματα έκδοσης αποδεικτικού ενημερότητας, βεβαίωσης οφειλής, συμψηφισμών/εισπράξεων και ρυθμίσεων επίκεινται αλλαγές στο ΟΠΣ TAXIS με την ολοκλήρωση των οποίων θα παρασχεθούν αναλυτικές οδηγίες από τη Διεύθυνση Επιχειρησιακών Διαδικασιών (ΔΙ.ΕΠΙ.ΔΙ.) με νεότερο έγγραφο.
- Όσον αφορά στην ενημέρωση των Τελωνείων για την ύπαρξη των διακανονισμών αλλά και τη ενημέρωση της Ε.Μ.ΕΙΣ. για τις εισπράξεις από τα Τελωνεία, στο πλαίσιο των εν λόγω διακανονισμών, έχουν προγραμματιστεί αλλαγές στο ΟΠΣ ICISNET.
- Μέχρι με την υλοποίηση των αλλαγών αυτών η ανωτέρω ενημέρωση θα γίνεται με την χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, στις επίσημες ηλεκτρονικές διευθύνσεις των αρμόδιων Υπηρεσιών. Για την εφαρμογή της αμφίδρομης επικοινωνίας θα δοθούν περαιτέρω οδηγίες.»