Φόβοι για ύφεση λόγω των αυξήσεων στα επιτόκια

Οι επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων που έχουν σχεδιαστεί για την καταπολέμηση του υψηλού πληθωρισμού στο εσωτερικό έχουν νόημα μεμονωμένα. Για παράδειγμα, η πρόσφατη υπόσχεση του προέδρου Τζερόμ Πάουελ να συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια, παρά τον κίνδυνο ύφεσης, φαίνεται λογική. Για να διασφαλίσει ότι οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό θα παραμείνουν σε χαμηλό επίπεδο, η Fed θα προτιμούσε να σφάλει ως πολύ επιθετική αντί να διακινδυνεύσει να κάνει πολύ λίγα.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Τράπεζα της Αγγλίας (ΒΟΕ) έχουν επίσης υποσχεθεί να αυξήσουν τα επιτόκια για να αντιμετωπίσουν τον υψηλότερο πληθωρισμό που έχει παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες.

Το πρόβλημα με αυτή την προσέγγιση είναι ότι μια αύξηση των επιτοκίων από οποιαδήποτε μεγάλη κεντρική τράπεζα έχει ως αποτέλεσμα την εξαγωγή του πληθωρισμού σε άλλες χώρες, αναγκάζοντας άλλες κεντρικές τράπεζες να αυξήσουν τα επιτόκια περισσότερο από ό,τι θα έκαναν διαφορετικά.

Για παράδειγμα, όταν η Fed αυξάνει τα επιτόκιά της, εάν η BOE και η ΕΚΤ δεν ανταποκριθούν, η στερλίνα και το ευρώ θα υποτιμηθούν έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, οδηγώντας σε υψηλότερες τιμές εισαγωγών και προσθέτοντας στον ήδη υψηλό πληθωρισμό. Εάν η BOE και η ΕΚΤ ανταποκριθούν αυξάνοντας περαιτέρω τα επιτόκιά τους, εξάγουν επιπλέον πληθωρισμό πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες οικονομίες. Το αποτέλεσμα είναι μια σπείρα επιτοκίων που είναι πιο επιζήμια για την παγκόσμια παραγωγή και την απασχόληση από ό,τι αυτές οι χώρες μπορεί να επιθυμούν να δουν συλλογικά.

Για τις 66 μικρότερες οικονομίες που συνδέουν τα νομίσματά τους με το δολάριο ΗΠΑ – ειδικά εκείνες χωρίς σημαντικούς ελέγχους κεφαλαίων, όπως το Χονγκ Κονγκ, ο Παναμάς και η Σαουδική Αραβία –, τα τοπικά επιτόκια τείνουν να αυξάνονται αυτόματα κάθε φορά που οι ΗΠΑ αυξάνουν τα επιτόκιά τους, ακόμη και όταν τα επιτόκια είναι επιζήμια για τις οικονομικές τους προοπτικές.

Με την παγκόσμια ανάπτυξη να επιβραδύνεται ήδη, λόγω του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία και της συνακόλουθης αύξησης των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων, ένα κύμα ολοένα υψηλότερων επιτοκίων μπορεί να ωθήσει την παγκόσμια οικονομία σε αρνητική ανάπτυξη.

Ερευνα που διενήργησε το Bloomberg σε αναλυτές και οικονομολόγους αναφέρει ότι ο κίνδυνος ύφεσης στη ζώνη του ευρώ έχει φτάσει πλέον στο υψηλότερο επίπεδο από τον Νοέμβριο του 2020 και διαμορφώνεται σε 60%. Η πιθανότητα για συρρίκνωση της οικονομίας για δύο συνεχόμενα τρίμηνα, κάτι που αποτελεί τον επίσημο ορισμό της ύφεσης, έχει αυξηθεί πλέον στο ποσοστό αυτό από 45% που ήταν πριν από λίγους μήνες και από 20% προτού εισβάλει η Ρωσία στην Ουκρανία.