Συλλογικές συμβάσεις για αυτοαπασχολούμενους προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Οι κατευθυντήριες γραμμές διευκρινίζουν πότε ορισμένοι αυτοαπασχολούμενοι μπορούν να συγκεντρώνονται για να διαπραγματευτούν συλλογικά καλύτερες συνθήκες εργασίας χωρίς να παραβιάζουν τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ.

Η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή και επίτροπος Ανταγωνισμού, κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, δήλωσε: «Οι μεμονωμένοι αυτοαπασχολούμενοι στην ψηφιακή οικονομία και πέραν αυτής ενδέχεται να μην είναι σε θέση να διαπραγματεύονται ατομικά καλούς όρους εργασίας και, ως εκ τούτου, ενδέχεται να αντιμετωπίζουν δύσκολες συνθήκες εργασίας. Η από κοινού διεξαγωγή συλλογικών διαπραγματεύσεων μπορεί να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο για τη βελτίωση των συνθηκών αυτών. Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές αποσκοπούν στην παροχή ασφάλειας δικαίου στους μεμονωμένους αυτοαπασχολούμενους, διευκρινίζοντας πότε το δίκαιο περί ανταγωνισμού δεν εμποδίζει τις προσπάθειές τους να διαπραγματευτούν συλλογικά για καλύτερη συμφωνία.»

Συλλογικές συμβάσεις

Το άρθρο 101 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ («ΣΛΕΕ») απαγορεύει συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων που περιορίζουν τον ανταγωνισμό. Ενώ οι συλλογικές συμβάσεις μεταξύ εργοδότη και εργαζομένων δεν υπόκεινται στους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ, οι αυτοαπασχολούμενοι θεωρούνται «επιχειρήσεις» και, ως εκ τούτου, κινδυνεύουν να παραβούν τους κανόνες ανταγωνισμού όταν διαπραγματεύονται συλλογικά σχετικά με τις αμοιβές τους ή με άλλους όρους συναλλαγών. Ως εκ τούτου, οι αυτοαπασχολούμενοι συχνά δεν είναι βέβαιοι κατά πόσον μπορούν να διαπραγματεύονται συλλογικά τους όρους εργασίας τους.

Οι κατευθυντήριες γραμμές ισχύουν για τους μεμονωμένους αυτοαπασχολούμενους που εργάζονται εντελώς μόνοι τους και δεν απασχολούν άλλους.

Οι κατευθυντήριες γραμμές διευκρινίζουν τις συνθήκες υπό τις οποίες ορισμένοι μεμονωμένοι αυτοαπασχολούμενοι μπορούν να διαπραγματεύονται συλλογικά για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας τους χωρίς να παραβιάζουν τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ. Ειδικότερα, οι κατευθυντήριες γραμμές διευκρινίζουν ότι:

• Το δίκαιο περί ανταγωνισμού δεν εφαρμόζεται στους μεμονωμένους αυτοαπασχολούμενους που βρίσκονται σε συγκρίσιμη κατάσταση με τους εργαζομένους. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται μεμονωμένοι αυτοαπασχολούμενοι οι οποίοι: i) παρέχουν υπηρεσίες αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο σε μία επιχείρηση· ii) εργάζονται μαζί με τους εργαζομένους· και iii) παρέχουν υπηρεσίες σε ψηφιακή πλατφόρμα εργασίας ή μέσω αυτής.
• Η Επιτροπή δεν θα επιβάλει τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ στις συλλογικές συμβάσεις τις οποίες συνάπτουν μεμονωμένοι αυτοαπασχολούμενοι που βρίσκονται σε αδύναμη διαπραγματευτική θέση. Τούτο συμβαίνει, για παράδειγμα, όταν οι μεμονωμένοι αυτοαπασχολούμενοι αντιμετωπίζουν ανισορροπία στη διαπραγματευτική ισχύ λόγω διαπραγματεύσεων με οικονομικά ισχυρότερες εταιρείες ή όταν διαπραγματεύονται συλλογικά σύμφωνα με την εθνική ή την ενωσιακή νομοθεσία.

Η Επιτροπή θα παρακολουθεί τον τρόπο με τον οποίο αποτυπώνονται οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές σε εθνικό επίπεδο μέσω του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ανταγωνισμού και ειδικών συνεδριάσεων με τους ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους. Η Επιτροπή θα επανεξετάσει τις κατευθυντήριες γραμμές της έως το 2030.

Οι κατευθυντήριες γραμμές αποτελούν μέρος των δράσεων που αποσκοπούν να διασφαλίσουν ότι οι συνθήκες εργασίας των εργαζομένων σε πλατφόρμες αντιμετωπίζονται κατάλληλα∙ στις δράσεις αυτές περιλαμβάνεται η πρόταση οδηγίας της Επιτροπής και η ανακοίνωση σχετικά με τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας σε πλατφόρμες. Ωστόσο, το πεδίο εφαρμογής των κατευθυντήριων γραμμών δεν περιορίζεται στους μεμονωμένους αυτοαπασχολούμενους οι οποίοι εργάζονται μέσω ψηφιακών πλατφορμών εργασίας αλλά καλύπτει επίσης καταστάσεις μεμονωμένων αυτοαπασχολούμενων που δραστηριοποιούνται στη μη διαδικτυακή οικονομία.