Συντάξεις: Πώς η προσωπική διαφορά καθορίζει το ύψος των αυξήσεων

Η δυνατότητα αύξησης των συντάξεων «ξεπαγώνει» έπειτα από 12 χρόνια και όπως έχουν ήδη ξεκαθαρίσει κυβερνητικά στελέχη αλλά και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, η αύξηση που θα δοθεί από 1η Ιανουαρίου θα είναι σημαντικά υψηλή.

Μάλιστα, στην τελευταία του τοποθέτηση ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, αναθεωρώντας την πρόβλεψη του πληθωρισμού στο 9%, άφησε να εννοηθεί ότι η αύξηση των συντάξεων θα είναι πάνω από 7%. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με τη σχετική διάταξη, οι συντάξεις θα πρέπει να αυξηθούν από την 1η Ιανουαρίου με βάση το άθροισμα που θα προκύψει από το 50% των ρυθμών ανάπτυξης και το 50% του πληθωρισμού. Ο πήχυς για το φετινό ΑΕΠ έχει ανέβει στο 5,3% και η εκτίμηση για τον πληθωρισμό διαμορφώνεται πλέον στο 9%. Συνεπώς, διαμορφώνονται οι συνθήκες αύξησης των συντάξεων κοντά στο 7% με 7,5%.

«Κλειδί» για τις νέες αυξήσεις θεωρείται το ύψος της προσωπικής διαφοράς. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι για κύριες συντάξεις 500 ευρώ θα πρέπει η προσωπική διαφορά να μην είναι πάνω από 35 ευρώ, για να δει ο συνταξιούχος αύξηση της τάξης του 7%. Στα 600 ευρώ, η αύξηση 7% θα δοθεί μόνον εφόσον η προσωπική διαφορά είναι κάτω από 42 ευρώ. Αντίστοιχα, για 700 ευρώ, η προσωπική διαφορά θα πρέπει να μην ξεπερνάει τα 49 ευρώ, και για 800 ευρώ σύνταξη, η προσωπική διαφορά δεν πρέπει να είναι πάνω από τα 56 ευρώ, προκειμένου ο συνταξιούχος να δει τη σύνταξή του αυξημένη.

Διαφορετικά οι αυξήσεις χάνονται, ή για την ακρίβεια χρησιμοποιούνται για να μειωθεί η προσωπική διαφορά και ο συνταξιούχος να αποκτήσει δικαίωμα για όποιες μελλοντικές αυξήσεις. Για κύριες συντάξεις 900 ευρώ, η προσωπική διαφορά δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 63 ευρώ (για αυξήσεις 7%), ενώ στα 1.000 ευρώ σύνταξη, για να δει κάποιος πραγματική αύξηση θα πρέπει να έχει προσωπική διαφορά κάτω από 70 ευρώ. Τέλος, για κύριες συντάξεις 1.200 ευρώ, η προσωπική διαφορά δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τα 84 ευρώ (για αυξήσεις 7%).

Την ίδια στιγμή βέβαια, θα «τρέξουν» κι άλλες σημαντικές παρεμβάσεις στο σκέλος του εισοδήματος των συνταξιούχων, ήτοι η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, η αύξηση από την 4η δόση του επανυπολογισμού συντάξεων για 30 έτη και άνω και η χορήγηση της έκτακτης εφάπαξ ενίσχυσης των 250 ευρώ, με αποτέλεσμα σωρευτικά για κάποιους το εισόδημα να αυξηθεί σημαντικά.

Αναλυτικά, και σύμφωνα με τα παραδείγματα του υπουργείου Εργασίας, στα οποία δεν εκτιμάται ότι υπάρχει προσωπική διαφορά, αν το ποσοστό της αύξησης ανέλθει στο 7%, οι συνταξιούχοι που λαμβάνουν σύνταξη 750 ευρώ θα έχουν μηνιαίο όφελος 53 ευρώ, ενώ το ετήσιο όφελος θα είναι 636 ευρώ (δηλαδή το 85% της 13ης σύνταξης).

Ομως, οι συνταξιούχοι αυτής της κατηγορίας θα είναι στη συντριπτική πλειονότητά τους επιλέξιμοι για το επίδομα των 250 ευρώ. Επομένως, αν προστεθεί στα 636 ευρώ, που είναι το ετήσιο όφελος από την αύξηση, η έκτακτη εφάπαξ ενίσχυση των 250 ευρώ, το όφελος φτάνει τα 886 ευρώ. Στο παράδειγμα αυτό δεν υπάρχει προσωπική διαφορά. Με σταθερό το σενάριο αύξησης 7%, συνταξιούχοι που λαμβάνουν σύνταξη 900 ευρώ θα έχουν μηνιαίο όφελος 63 ευρώ και ετήσιο όφελος 756 ευρώ (δηλαδή το 90% της 13ης σύνταξης).

Αν υποτεθεί ότι το ποσοστό της αύξησης διαμορφωθεί στο 7%, κάποιος που λαμβάνει αναπηρική σύνταξη των 514 ευρώ, θα έχει μηνιαίο όφελος 36 ευρώ και ετήσιο όφελος 432 ευρώ. Αν προστεθεί και το ποσό της έκτακτης εφάπαξ ενίσχυσης των 250 ευρώ, το συνολικό όφελος θα ανέλθει στα 682 ευρώ.

Σύμφωνα με παραδείγματα του Ενιαίου Δικτύου Συνταξιούχων, που στηρίζονται σε πραγματικές περιπτώσεις, συνταξιούχος με κύρια σύνταξη 665,7 ευρώ τον μήνα μεικτά, έχει προσωπική διαφορά 37,13 ευρώ. Με αύξηση 7%, ήτοι 46,5 ευρώ, θα λάβει τελικά λόγω της προσωπικής διαφοράς 9,5 ευρώ αύξηση. Με κύρια σύνταξη 1.299,7 ευρώ μεικτά τον μήνα και προσωπική διαφορά 122,13 ευρώ, ο συνταξιούχος, εφόσον δοθεί αύξηση 7%, θα δει την προσωπική του διαφορά να μειώνεται στα 31,1 ευρώ.