Προειδοποιήσεις για το σύστημα εξυγίανσης τραπεζών στην ΕΕ

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο έχει την υποχρέωση να υποβάλλει ετησίως έκθεση σχετικά με τυχόν χρηματοοικονομικούς κινδύνους που σχετίζονται με τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης (SRM), το σύστημα της ΕΕ για τη διαχείριση της εύτακτης εκκαθάρισης τραπεζών που βρίσκονται στο σημείο πτώχευσης στο πλαίσιο της Τραπεζικής Ένωσης.

Για το οικονομικό έτος 2021, η Επιτροπή και το Συμβούλιο δεν ανέφεραν ενδεχόμενες υποχρεώσεις, ενώ το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης (SRB) γνωστοποίησε ορισμένες ενδεχόμενες υποχρεώσεις συνδεόμενες με εκκρεμείς δικαστικές διαφορές με αντικείμενο τις εισφορές τραπεζών στο Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης (SRF), το ταμείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη στήριξη της εξυγίανσης τραπεζών. Οι ελεγκτές κρίνουν κατάλληλες αυτές τις γνωστοποιήσεις, ωστόσο συνιστούν βελτιώσεις ως προς την παρακολούθηση του χρηματοοικονομικού κινδύνου και τη μέθοδο υπολογισμού των δικαστικών εξόδων που ενδέχεται να χρειαστεί να καταβληθούν.

«Το Δικαστήριο της ΕΕ έχει πλέον εκδώσει αποφάσεις σε πέντε κομβικές υποθέσεις με επίμαχο αντικείμενο την πρώτη απόφαση εξυγίανσης του SRB —αυτής της Banco Popular Español», δήλωσε ο Rimantas Šadžius, αρμόδιος για τον έλεγχο κατά τη θητεία του ως Μέλους του ΕΕΣ.

«Στην έκθεσή μας σημειώνουμε ότι η ασφάλεια δικαίου που απορρέει από τις αποφάσεις αυτές έχει μειώσει το επίπεδο του χρηματοοικονομικού κινδύνου στον οποίο εκτίθεται η Τραπεζική Ένωση. Παραθέτουμε λεπτομερή επισκόπηση των κινδύνων που εξακολουθούν να υπάρχουν και συνιστούμε περαιτέρω βελτιώσεις ως προς την παρακολούθηση και τον υπολογισμό των ενδεχόμενων χρηματοοικονομικών επιπτώσεων».

Μετά την εξυγίανση της Banco Popular Español το 2017, ασκήθηκαν πολλές προσφυγές σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο. Νωρίτερα μέσα στο 2022, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέρριψε τις προσφυγές που είχαν ασκηθεί στο πλαίσιο πέντε κομβικών υποθέσεων εις βάρος της απόφασης εξυγίανσης. Αν και το SRB είχε προηγουμένως αξιολογήσει ως απίθανο το ενδεχόμενο αρνητικής έκβασης των εν λόγω υποθέσεων, με την απόρριψη των προσφυγών που προσέβαλαν την απόφαση εξυγίανσης οι χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι για το SRB μειώθηκαν περαιτέρω.

Για το οικονομικό έτος 2021, το SRB δεν ανέφερε ενδεχόμενες υποχρεώσεις που να συνδέονται με υποθέσεις που εκκρεμούν σε επίπεδο ΕΕ. Οι ελεγκτές δεν βρήκαν αποδεικτικά στοιχεία που να έρχονται σε αντίθεση με την εν λόγω εκτίμηση. Όσον αφορά τις υποθέσεις που είχαν κινηθεί σε εθνικό επίπεδο, το SRB βασίζεται στην αναφορά στοιχείων από την ισπανική εθνική αρχή εξυγίανσης. Ωστόσο, τα σχετικά στοιχεία περιήλθαν στο SRB μετά το κλείσιμο των λογαριασμών του. Σε ό,τι αφορά τους λογαριασμούς του 2022, τα στοιχεία αυτά πρέπει να συλλεχθούν νωρίτερα και να ενσωματωθούν στη διαδικασία, συνιστούν οι ελεγκτές.

Όσον αφορά τις αντιδικίες σχετικά με τον υπολογισμό των εισφορών των τραπεζών στο SRF, οι ελεγκτές σημειώνουν ότι, κατόπιν της σύστασης της έκθεσης ελέγχου του περασμένου έτους, το SRB επαναξιολόγησε τις σχετικές ενδεχόμενες υποχρεώσεις και ανέφερε σημαντικά χαμηλότερο ποσό σε σχέση με το 2020. Για το 2021, το SRB γνωστοποίησε ενδεχόμενες υποχρεώσεις ύψους 5,5 εκατομμυρίων ευρώ συνδεόμενες με 63 νομικές υποθέσεις σε επίπεδο ΕΕ, ενώ δεν γνωστοποίησε καμία σχετικά με εθνικές διαδικασίες, σύμφωνα με απόφαση του Δικαστηρίου που έκρινε ότι τα εθνικά δικαστήρια δεν είναι αρμόδια για τον ακυρωτικό έλεγχο των οικείων αποφάσεων του SRB.

Στους λογαριασμούς γνωστοποιήθηκε ποσό ύψους 2,55 εκατομμυρίων ευρώ ως πιθανή αποζημίωση για δικαστικά έξοδα. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται για την ποσοτικοποίηση αυτών των δαπανών χρήζει βελτίωσης, σύμφωνα με τους ελεγκτές, και συγκεκριμένα στον βαθμό που πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες των επιμέρους υποθέσεων. Επιπλέον, το SRB πρέπει να ενισχύσει τις γνωστοποιήσεις σχετικά με τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις για τις υποθέσεις εκείνες στις οποίες ο κίνδυνος εκταμίευσης από το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης αξιολογείται ως «πιθανός», αλλά το χρηματοοικονομικό άνοιγμα δεν μπορεί να εκτιμηθεί με αξιοπιστία.

Σχετικά με την εξυγίανση της Banco Popular Español S.A, εκκρεμούν σε εθνικό επίπεδο 900 διοικητικές και δικαστικές υποθέσεις. Σε επίπεδο ΕΕ, το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε δύο προσφυγές με αίτημα την ακύρωση των αποφάσεων του SRB περί μη εξυγίανσης της ABLV Bank. Όσον αφορά την αντιδικία σχετικά με τη μη εξυγίανση της PNB Banka, το Γενικό Δικαστήριο αποφάσισε να αναστείλει την εκδίκαση της υπόθεσης έως ότου εκδοθεί αμετάκλητη απόφαση στις σχετικές υποθέσεις κατά της εκτίμησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ότι η τράπεζα «βρισκόταν σε σημείο πτώχευσης ή πιθανής πτώχευσης».

Έχουν ανακύψει επίσης μερικές νέες υποθέσεις των οποίων οι πιθανές χρηματοοικονομικές επιπτώσεις θα ληφθούν υπόψη μόνο στο πλαίσιο κατάρτισης των λογαριασμών του επόμενου έτους. Οι γεωπολιτικές εντάσεις οδήγησαν σε επιδείνωση της κατάστασης ρευστότητας της Sberbank Europe AG (που ανήκει στη Sberbank της Ρωσίας, η οποία ανήκει κατά πλειοψηφία στη Ρωσική Ομοσπονδία) και των θυγατρικών της στην Κροατία και τη Σλοβενία, οι οποίες έχουν εκτιμηθεί από την ΕΚΤ ότι βρίσκονται «σε σημείο πτώχευσης ή πιθανής πτώχευσης». Ως εκ τούτου, το SRB αποφάσισε να εγκρίνει καθεστώτα εξυγίανσης. Η Sberbank Europe και η Sberbank της Ρωσίας ζήτησαν την ακύρωση των αποφάσεων αυτών στρεφόμενες με προσφυγή κατά του SRB, της Επιτροπής και του Συμβουλίου.

Η εν προκειμένω έκθεση ελέγχου αφορά αποκλειστικά τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις που απορρέουν από την άσκηση των καθηκόντων του SRB, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου δυνάμει του κανονισμού SRM για το οικονομικό έτος 2021.