Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών: Κρυφό χρέος αξίας 80 τρισ. δολαρίων

Η BIS, η οποία έχει χαρακτηριστεί η κεντρική τράπεζα των κεντρικών τραπεζών, εξέφρασε τις ανησυχίες της για αυτό που περιγράφει ως ένα «τυφλό σημείο» που θα μπορούσε να φέρει τους υπεύθυνους χάραξης νομισματικής πολιτικής σε πολύ δύσκολη κατάσταση, καθώς υπάρχουν πολύ λίγες πληροφορίες για τη γεωγραφική κατανομή του κρυφού χρέους.

Οπως αναφέρει στην τριμηνιαία έκθεση αξιολόγησης, οι αγορές ανταλλαγής συναλλάγματος, όπου για παράδειγμα ένα ολλανδικό συνταξιοδοτικό ταμείο ή μια ιαπωνική ασφαλιστική εταιρεία δανείζεται σε δολάρια και δανείζει σε ευρώ ή γιεν στην τιμή αγοράς (spot), αποπληρώνει αργότερα τα δολάρια και λαμβάνει ευρώ ή γιεν σε προθεσμιακή τιμή, έχουν ιστορικό προβλημάτων καθώς δεν καταγράφονται στους ισολογισμούς τους. Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και ξανά τον Μάρτιο του 2020, όταν ξέσπασε η πανδημία της COVID-19, αντιμετώπισαν σημαντικά προβλήματα ρευστότητας, αναγκάζοντας τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες, όπως τη Fed, να παρέμβουν με swap lines, δηλαδή συμφωνίες ανταλλαγής δολαρίων.

Η εκτίμηση για το «κρυφό» χρέος άνω των 80 τρισ. δολαρίων υπερβαίνει τα αποθέματα σε αμερικανικά ομόλογα, repos και εμπορικά χρεόγραφα μαζί, τόνισε η BIS, ενώ οι συναλλαγές ανήλθαν σε σχεδόν 5 τρισ. δολάρια ημερησίως τον Απρίλιο, τα δύο τρίτα του ημερήσιου παγκόσμιου τζίρου συναλλάγματος.

Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών εκτιμά μάλιστα ότι στις τράπεζες αλλά και στα μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα εκτός ΗΠΑ, όπως τα συνταξιοδοτικά ταμεία, οι υποχρεώσεις που αφορούν ανταλλαγές συναλλάγματος είναι πλέον διπλάσιες του χρέους σε δολάρια που είναι εγγεγραμμένο στους ισολογισμούς τους.

«Το χρέος σε δολάρια που “λείπει” από τις συμφωνίες ανταλλαγής και τις προθεσμιακές συναλλαγές είναι τεράστιο», σημειώνει, χαρακτηρίζοντας την έλλειψη άμεσων πληροφοριών, σχετικά με την κλίμακα και τη γεωγραφική κατανομή του προβλήματος αυτού, βασικό ζήτημα. Αυτό προσθέτει στα τρωτά σημεία που δημιουργούνται από τα χρέη σε δολάρια που εγγράφονται στον ισολογισμό μη αμερικανικών δανειοληπτών. Εχει φθάσει τα 26 τρισ. δολάρια για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (που δεν είναι τράπεζες) εκτός ΗΠΑ, ποσό διπλάσιο από το χρέος που εγγράφεται στον ισολογισμό τους. Επιπλέον, έχει αυξηθεί «έξυπνα» –όπως σημείωσε η BIS– από το 2016, παρά το συχνά υψηλό ασφάλιστρο που ζητείται για τη χρηματοδότηση των swaps σε δολάρια. Για τις τράπεζες με έδρα εκτός ΗΠΑ, το χρέος σε δολάρια από αυτά τα «μέσα» εκτιμάται σε 39 τρισ. δολάρια, υπερδιπλάσιο του χρέους στον ισολογισμό τους, και πάνω από δέκα φορές το επίπεδο του κεφαλαίου τους.

«Σε περιόδους κρίσης, οι πολιτικές για την αποκατάσταση της ομαλής βραχυπρόθεσμης ροής δολαρίων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα (π.χ. οι γραμμές swap των κεντρικών τραπεζών) είναι αντιμέτωπες με την απόλυτη ομίχλη», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Παράλληλα, η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών τόνισε πως, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της, οι υποχρεώσεις πληρωμής που προκύπτουν από συμφωνίες ανταλλαγής/προθεσμιακές συναλλαγές και τις ανταλλαγές νομισμάτων είναι «συγκλονιστικά μεγάλες». Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα νομίσματα, τα ανεξόφλητα ποσά στο τέλος Ιουνίου 2022 έφτασαν τα 97 τρισ. δολάρια, από 67 τρισ. δολάρια το 2016. Αυτό αντιστοιχούσε στο παγκόσμιο ΑΕΠ του 2021 (96 τρισ. δολάρια) και ήταν τρεις φορές το παγκόσμιο εμπόριο (29 τρισ. δολάρια), ενώ ξεπέρασε τόσο τις παγκόσμιες επενδύσεις χαρτοφυλακίου (81 τρισ. δολάρια) όσο και τις απαιτήσεις διεθνών τραπεζών (40 τρισ. δολάρια) στο τέλος του 2021.