Γιατί οι αγορές αιφνιδιάστηκαν από τις ανακοινώσεις της ΕΚΤ

Ωστόσο, το βασικό μήνυμα που έστειλε, βάζοντας φρένο σε όποιες προσδοκίες για στροφή σε μια πιο ήπια στάση πολιτικής, ήταν ότι οι αυξήσεις επιτοκίων θα συνεχιστούν, μιας και ο πληθωρισμός θα κινηθεί υψηλότερα από ό,τι είχε προβλεφθεί προηγουμένως.

«Τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ είναι το πρωταρχικό εργαλείο μας για τον καθορισμό της κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής», ξεκαθάρισε η πρόεδρος Κριστίν Λαγκάρντ, υπογραμμίζοντας πως όσοι θεωρήσουν ότι η ΕΚΤ αλλάζει κατεύθυνση, κάνουν λάθος («the ECB is not pivoting!»).

Ειδικότερα, η ΕΚΤ αύξησε και τα τρία βασικά της επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης, μία απόφαση που στηρίχθηκε από την πλειονότητα του Δ.Σ. αλλά δεν ήταν ομόφωνη, με το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης να διαμορφώνονται πλέον σε 2,00%, 2,50% και 2,75%, αντιστοίχως, και στα υψηλότερα επίπεδα από τα τέλη του 2008 με αρχές του 2009.

Σημειώνεται πως χθες η Τράπεζα της Αγγλίας προχώρησε και αυτή σε αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μ.β., κατεβάζοντας επίσης ρυθμούς, δηλώνοντας ωστόσο ότι ενδέχεται να χρειαστούν «περισσότερες αυξήσεις» για να αντιμετωπιστούν οι «επίμονες πληθωριστικές πιέσεις». Ανάλογη κίνηση 50 μ.β. έκανε και η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας, αφήνοντας την πόρτα ανοιχτή για περισσότερες αυξήσεις στο μέλλον, ενώ και η κεντρική τράπεζα της Νορβηγίας μείωσε και αυτή τους ρυθμούς, με αύξηση 25 μ.β., αναφέροντας ότι εξακολουθεί να σχεδιάζει να αυξήσει τα επιτόκια στις αρχές του επόμενου έτους.

Αν και η κίνηση της ΕΚΤ αναμενόταν ευρέως, το μήνυμα που έδωσε ήταν πιο επιθετικό από ό,τι ανέμενε η αγορά, οδηγώντας έτσι σε ισχυρό sell-off τα ομόλογα της Ευρωζώνης, με τις αποδόσεις των τίτλων του πυρήνα αλλά και της περιφέρειας να αυξάνονται κατά 7%-8%. Οπως ανακοίνωσε η ΕΚΤ, «τα επιτόκια θα πρέπει ακόμη να αυξηθούν σημαντικά με σταθερό ρυθμό προκειμένου να διαμορφωθούν σε επίπεδα που είναι επαρκώς περιοριστικά για να διασφαλιστεί η έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%». Αναλυτές εκτιμούν πως το τελικό επιτόκιο της ΕΚΤ θα διαμορφωθεί τουλάχιστον στο 3%.

Η Λαγκάρντ εξήγησε ότι θα ακολουθήσουν αυξήσεις της τάξης των 50 μ.β., και μάλιστα για μεγάλο χρονικό διάστημα. «Το παιχνίδι θα έχει διάρκεια» (long game), όπως είπε χαρακτηριστικά, καθώς ο πληθωρισμός εξακολουθεί να είναι υπερβολικά υψηλός και θα παραμείνει, σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις, σε επίπεδα πάνω από τον στόχο για παρατεταμένη χρονική περίοδο.

Η ΕΚΤ εκτιμά πλέον ότι ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 8,4% το 2022 (έναντι 8,1% κατά την πρόβλεψη του Σεπτεμβρίου), στο 6,3% το 2023 (έναντι 5,5% πριν), στο 3,4% το 2024 (από 2,3% πριν) και στο 2,3% το 2025. Στο δυσμενές σενάριο θα κινηθεί στο 7,4% το 2023.

Επίσης υποβάθμισε τις εκτιμήσεις της για την οικονομία της Ζώνης του Ευρώ προβλέποντας ότι μπορεί συρρικνωθεί το τρέχον τρίμηνο και το επόμενο τρίμηνο, λόγω της ενεργειακής κρίσης, της υψηλής αβεβαιότητας, της εξασθένησης της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας και των αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης, ωστόσο, σύμφωνα με το βασικό σενάριο, η ύφεση θα είναι σχετικά βραχύβια και ήπια.

Από ανάπτυξη 3,4% το 2022 (έναντι 3,1% που προέβλεπε πριν), το ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί στο 0,5% το 2023 (από 0,9% προηγουμένως), στο 1,9% το 2024 και στο 1,8% το 2025. Σύμφωνα με το δυσμενές σενάριο ενός υψηλότερου πληθωρισμού, η Ευρωζώνη θα σημειώσει ύφεση 0,6% στο σύνολο του 2023.

Οσον αφορά το μείζον για τις αγορές θέμα, την περαιτέρω μείωση του ισολογισμού της με την εκκίνηση της ποσοτικής σύσφιγξης στο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP), η ΕΚΤ ανακοίνωσε πως θα ξεκινήσει τον Μάρτιο του 2023. Οπως τόνισε, το χαρτοφυλάκιο θα μειωθεί με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, με την ΕΚΤ να μην επανεπενδύει όλα τα ποσά από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους. Η μείωση θα διαμορφωθεί σε 15 δισ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσον όρο έως το τέλος του β΄ τριμήνου του 2023 –ποσό ίσο περίπου με το μισό των συνολικών μηνιαίων λήξεων–και στη συνέχεια ο ρυθμός της θα καθορίζεται με την πάροδο του χρόνου.

Λεπτομέρειες για τις παραμέτρους θα ανακοινωθούν τον Φεβρουάριο. Το QT δεν αφορά το έκτακτο πρόγραμμα PEPP, με τις τις απλές και τις ευέλικτες επανεπενδύσεις να συνεχίζονται έως το τέλος του 2024. Καθώς το QT δεν αφορά άμεσα την Ελλάδα, αφού δεν ήταν επιλέξιμη στο APP, τα ελληνικά ομόλογα ήταν τα μόνα χθες που δεν παρασύρθηκαν από το γενικότερο sell-off.