Αναδρομικά: Κρίσιμος ο Φεβρουάριος για την επιστροφή τους στους συνταξιούχους
«Βρισκόμαστε ακόμα στον Ιανουάριο, δεν κλείσαμε τον πρώτο μήνα και δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσο δημοσιονομικό χώρο θα έχουμε πριν τον Φεβρουάριο», δήλωσε χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης απαντώντας σε σχετικό ερώτημα.
Η κατακόρυφη πτώση της τιμής του φυσικού αερίου και η καλή πορεία των φορολογικών εσόδων είναι οι δύο πιθανές πηγές παραγωγής πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου. Αυτό επιτρέπει στην κυβέρνηση να εξετάζει να επιστρέψει το σύνολο των περικοπών και αναδρομικών στις συντάξεις, σε τέσσερις ετήσιες δόσεις, ακόμα και σε αυτές που έχει βάλει φρένο το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Πρόκειται για συνολικές διεκδικήσεις από περικοπές των Μνημονίων άνω των 2,6 δισ. ευρώ που αφορούν περισσότερους από 1,6 εκατ. συνταξιούχους. Οι επιστροφές αφορούν διεκδικήσεις περίπου 720 εκατ. ευρώ από αναδρομικά επικουρικών συντάξεων και 1,9 δισ. ευρώ από δώρα δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Παράλληλα, υπάρχουν εκκρεμότητες με την πληρωμή αναδρομικών του 11μήνου Ιουνίου 2015 - Μαΐου 2016 για τις περικοπές από δώρα και επικουρικές (τα αναδρομικά για τις κύριες πληρώθηκαν). Η απόφαση όμως αφορούσε μόνο αυτούς που είχαν καταθέσει αγωγές μέχρι τα τέλη Ιουλίου 2020. Ωστόσο, οι διεκδικήσεις συνεχίζονται στα δικαστήρια από εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους.
Το ΣτΕ αναγνωρίζει το γεγονός ότι κακώς έγιναν οι περικοπές, αλλά αναγνωρίζει λόγους εκτάκτου ανάγκης και υψηλού δημοσιονομικού κόστους. Ετσι, δεν υποχρεώνει την κυβέρνηση να προχωρήσει σε επιστροφές. Ομως δεν απαγορεύει την επιστροφή τους.
Βαρίδια για την όποια απόφαση αποτελεί το υψηλό δημοσιονομικό κόστος. Από την άλλη πλευρά, όσο πλησιάζει η ώρα της κάλπης, η ολική επιστροφή των αναδρομικών καταλαμβάνει υψηλότερη θέση στην πολιτική φαρέτρα προκειμένου να ανατραπεί ένα αρνητικό αποτέλεσμα.
Το κρίσιμο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί στην αξιολόγηση των προτάσεων είναι εάν, για παράδειγμα, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ένα κονδύλι 2,6 δισ. στην τετραετία για επιστροφή αναδρομικών σε συνταξιούχους ή για τη στήριξη της απασχόλησης και των νέων ή για επίλυση προβλημάτων της αγοράς κ.λπ. Ετσι, η άσκηση κόστους-οφέλους σε δημοσιονομικό επίπεδο πέφτει και σε πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα. Και πάντα υπάρχουν εναλλακτικές και μέσες λύσεις.
Μία από αυτές προβλέπει τη διατήρηση του σεναρίου των επιστροφών των αναδρομικών ανοικτό ώστε να χρησιμοποιηθεί μόνο εφόσον χρειαστεί για άμεση αναστροφή του πολιτικού κλίματος, δηλαδή ως σχέδιο έκτακτης και άμεσης δράσης. Σε αυτή την περίπτωση, προκειμένου να γίνει ανεκτό από τα δημοσιονομικά μεγέθη, έχει εξεταστεί η επιστροφή των αναδρομικών σε τέσσερις ετήσιες δόσεις. Αυτό σημαίνει, σε ετήσια βάση, δημοσιονομική επιβάρυνση άνω των 600 εκατ. ευρώ (όσο π.χ. δύο προγράμματα Γέφυρα για την επιδότηση δανείων λόγω πανδημίας).
Η αφετηρία των τεσσάρων δόσεων, στην περίπτωση που αποφασιστεί το σχέδιο, τοποθετείται πιθανότητα το 2024, καθώς ο προϋπολογισμός του 2023 έχει ήδη κλείσει. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να ξεκινήσει και νωρίτερα, με πιθανότερο σενάριο την άνοιξη του 2023.