Ελεύθεροι επαγγελματίες: Πότε συμφέρουν οι υψηλές εισφορές

Μετά την οριζόντια αύξηση κατά 9,6% των ασφαλιστικών εισφορών λόγω πληθωρισμού, η μηνιαία καταβολή θα είναι ούτως ή άλλως μεγαλύτερη για όλους, κάτι που σημαίνει ότι η αλλαγή βαθμίδας μπορεί να ανεβάσει πολύ τον μηνιαίο λογαριασμό.

Από την άλλη, η επιλογή της κατώτερης ασφαλιστικής κατηγορίας – ανέβηκε στα 230,25 ευρώ– βγάζει πολύ χαμηλές συντάξεις στα όρια της φτώχειας ειδικά αν τα χρόνια ασφάλισης είναι λίγα.

Επιλέγοντας την 1η ασφαλιστική κατηγορία (230,25 ευρώ τον μήνα συν 10 ευρώ υπέρ του ΟΑΕΔ) οι αυτοαπασχολούμενοι είναι σαν να ασφαλίζονται ως μισθωτοί με μηνιαίες αποδοχές της τάξεως των 850 ευρώ.

Με 25 χρόνια ασφάλισης, η σύνταξη μετά βίας φτάνει στα 676 ευρώ, ενώ με 15 χρόνια ασφάλισης (τα ελάχιστα δυνατά), το ποσό υποχωρεί στα 518 ευρώ, ακόμη και μετά την πρόσφατη αύξηση της εθνικής σύνταξης στα 369 ευρώ για τα 15 χρόνια ασφάλισης και στα 411 ευρώ για τα 20 χρόνια και πλέον.

Το ερώτημα είναι τι θα κερδίσει ο ασφαλισμένος για κάθε χρόνο που θα επιλέγει να πληρώνει περισσότερες ασφαλιστικές εισφορές ώστε να αυξήσει τη σύνταξή του. Γίνεται η υπόθεση ότι για όλο το 2023, ο αυτοαπασχολούμενος επιλέγει την 4η ασφαλιστική κατηγορία αντί για την 1η. Αυτή προβλέπει καταβολή εισφορών ύψους 398,02 ευρώ τον μήνα, οι οποίες αντιστοιχούν σε ασφάλιση με μισθό 1.628,25 ευρώ.

Στα 25 χρόνια ασφάλισης η μηνιαία σύνταξη θα βγαίνει στα 682 ευρώ αντί για τα 676 ευρώ. Δηλαδή καταβάλλοντας 167,7 ευρώ τον μήνα επιπλέον ασφαλιστικές εισφορές (ή 2.013 ευρώ τον χρόνο), ο ασφαλισμένος εξασφαλίζει μια μόνιμη αύξηση στη σύνταξή του της τάξεως των 6 ευρώ μηνιαίως ή 72 ευρώ σε ετήσια βάση. Αυτή η αύξηση αποσβέννυται ύστερα από πολλά χρόνια (περίπου 28). Ωστόσο, αν ο ασφαλισμένος δηλώνει υψηλά κέρδη (πάνω από 40.000 ευρώ τον χρόνο), τότε το 44% των επιπλέον ασφαλιστικών εισφορών θα του γυρίζει πίσω ως μείωση φόρου οπότε η περίοδος απόσβεσης περιορίζεται στα 15 χρόνια.

Στα 40 χρόνια ασφάλισης, με την καταβολή των 398 ευρώ τον μήνα ως ασφαλιστικές εισφορές, η σύνταξη αντί για τα 1.053 ευρώ που θα βγαίνει με την 1η ασφαλιστική κατηγορία, θα ανεβαίνει στα 1.068 ευρώ, δηλαδή 15 ευρώ τον μήνα επιπλέον (ή 180 ευρώ σε ετήσια βάση). Ακόμη και αν ο ασφαλισμένος δηλώνει λίγα κέρδη (κάτω από 10.000 ευρώ), η απόσβεση θα γίνεται σε περίπου μια 10ετία, ενώ αν δηλώνει κέρδη άνω των 40.000 ευρώ (κάτι που σημαίνει μείωση του φορολογητέου εισοδήματος άρα και του φόρου), η περίοδος απόσβεσης θα πέφτει ακόμη και στα 6-7 χρόνια.

Από τη στιγμή που θεσπίστηκε το σύστημα με τις ασφαλιστικές κατηγορίες, περίπου οι 8 στους 10 ασφαλισμένοι επέλεγαν σταθερά την κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία. Με την ολοκλήρωση της περιόδου επιλογής, θα φανεί και το ποιες θα είναι οι φετινές επιλογές, οι οποίες προφανώς θα επηρεαστούν και από το γεγονός της αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών.

Τα νούμερα δείχνουν ότι η επιλογή μεγαλύτερης ασφαλιστικής κατηγορίας για μία και μόνο χρονιά δεν κάνει τη μεγάλη διαφορά στο ύψος της σύνταξης. Η διασφάλιση μεγαλύτερης σύνταξης προϋποθέτει ότι οι μεγαλύτερες ασφαλιστικές εισφορές θα καταβάλλονται για αρκετά χρόνια. Η περίοδος «απόσβεσης» δεν αλλάζει. Αυτό που αλλάζει όμως είναι το ύψος της σύνταξης.