Μείωση εργοδοτών, αύξηση των μισθωτών στο λιανεμπόριο

Η εξέλιξη αυτή οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στις μεγάλες ανακατατάξεις που συντελέστηκαν στο λιανεμπόριο μετά το 2010, καθώς η οικονομική κρίση οδήγησε σε δεκάδες χιλιάδες λουκέτα μικρών και πολύ μικρών εμπορικών επιχειρήσεων, με συνέπεια τη μείωση συνολικά της απασχόλησης.

Αν και συνολικά η απασχόληση στο λιανικό εμπόριο ανέκαμψε από το 2015 μέχρι το 2020 για να ανακοπεί στη συνέχεια ο ρυθμός λόγω της πανδημίας, δεν επέστρεψε ποτέ στα επίπεδα που βρισκόταν προ μνημονίων. Παρά δε την αύξηση, μειώνεται σταθερά ο αριθμός των αυτοαπασχολούμενων και των βοηθών και όπως προαναφέρθηκε αυξάνεται ο αριθμός των μισθωτών, καθώς συνεχίζουν να εξαφανίζονται από τον εμπορικό χάρτη της χώρας οι πολύ μικρές επιχειρήσεις και να ενισχύουν την παρουσία τους οι μεγάλες αλυσίδες, εγχώριες και ξένες.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το εργατικό δυναμικό, τα οποία περιλαμβάνονται στην Ετήσια Εκθεση Ελληνικού Εμπορίου, το 2022 στο λιανικό εμπόριο απασχολούνταν συνολικά 496.637 άτομα, σχεδόν όσα και το 2021 (496.397). Το 2009, ένα χρόνο δηλαδή πριν από την είσοδο της Ελλάδας σε καθεστώς μνημονίων, στο λιανικό εμπόριο απασχολούνταν 569.239 άτομα.

Με άλλα λόγια, ο αριθμός των απασχολουμένων πέρυσι ήταν μικρότερος κατά 13% περίπου σε σύγκριση με το 2009. Από το 2012 μέχρι και το 2017 η συνολική απασχόληση στο λιανεμπόριο ήταν κάτω από 500.000 άτομα για να αυξηθεί ελαφρώς την περίοδο 2018-2020 και να υποχωρήσει εκ νέου τα δύο τελευταία χρόνια.

Το γεγονός ότι δεν υπήρξε υποχώρηση το 2020 συνδέεται προφανώς με το γεγονός ότι η υπαγωγή στο μέτρο αναστολής σύμβασης εργασίας συνδεόταν με την υποχρέωση του εργοδότη να μην προχωράει σε απολύσεις για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Ο αριθμός των εργοδοτών υποχώρησε το 2022 στις 60.246, από 63.728 το 2021, μείωση δηλαδή της τάξης του 5,5%, οι αυτοαπασχολούμενοι μειώθηκαν σε 103.329 από 114.971 το 2021, μείωση κατά 10,1% περίπου, ενώ και οι βοηθοί που συνήθως πρόκειται για μέλη της οικογένειας μειώθηκαν σε 20.511 από 28.168 το 2021, μείωση της τάξης του 27,2%.

Ακόμη δηλαδή και στην περίπτωση που οι επιχειρήσεις δεν έκλεισαν, τα μέλη της οικογένειας που απασχολούνταν σε αυτές αναζήτησαν αλλού εργασία. Το 2008 οι εργοδότες στο λιανικό εμπόριο ανέρχονταν σε 66.134 και οι αυτοαπασχολούμενοι σε 170.273, αποτελώντας συνολικά περίπου το 42% των απασχολουμένων στον κλάδο. Σήμερα, το μερίδιό τους στη συνολική απασχόληση στο λιανεμπόριο έχει περιοριστεί σε λιγότερο από 33%.

Ο αριθμός των μισθωτών, από την άλλη, αυξήθηκε το 2022 κατά 8% στο λιανεμπόριο και διαμορφώθηκε σε 312.550 από 289.530 το 2021. Πρόκειται για τον υψηλότερο αριθμό μισθωτών που έχει καταγραφεί στο λιανικό εμπόριο και αποτελεί ισχυρή ένδειξη των μεγάλων ανακατατάξεων στον εμπορικό χάρτη της χώρας, οι οποίες συντελούνται κυρίως τις δύο τελευταίες δεκαετίας.

Προ οικονομικής κρίσης ο αριθμός των μισθωτών στο λιανεμπόριο ήταν 274.156 (στοιχεία 2008) και υποχώρησε σημαντικά την περίοδο της βαθιάς ύφεσης, τα έτη 2011-2014, με το 2013 να είναι η χειρότερη χρονιά (238.041 άτομα). Πλέον, η μισθωτή απασχόληση αποτελεί το 63% της συνολικής απασχόλησης στο λιανεμπόριο από 48,55% το 2008.