Το Hawala στο «μικροσκόπιο» των ελληνικών Αρχών

Ο λόγος για το σύστημα Hawala, η χρήση του οποίου είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε Μέση Ανατολή, Μαγκρέμπ, Κέρας της Αφρικής και Ινδική Υποήπειρο και επιτρέπει διασυνοριακές μεταβιβάσεις χρηματικών ποσών χωρίς τη μεσολάβηση τραπεζικών ιδρυμάτων.

Σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ από το Βήμα της Κυριακής, το Hawala λειτουργεί χάρη στους διαμεσολαβητές, τους λεγόμενους hawaladars. Ειδικότερα, όποιος θέλει να μεταφέρει χρήματα βρίσκει έναν διαμεσολαβητή και του καταβάλλει το ποσό, αυτός με τη σειρά του επικοινωνεί με έναν άλλο διαμεσολαβητή στη χώρα προορισμού των χρημάτων, ο οποίος τέλος αναλαμβάνει να καταβάλει το ποσό στον παραλήπτη. Το σύστημα «θωρακίζεται» με τη χρήση κωδικών, ώστε τα συμφωνημένα ποσά να φτάνουν όντως στον εκάστοτε παραλήπτη. Τα έσοδα των διαμεσολαβητών, δε, προκύπτουν από την προμήθεια που κατακρατούν, ενώ φυσικά δεν υφίστανται το κόστος συναλλαγματικής μετατροπής.

Το σύστημα είναι δημοφιλές ακριβώς επειδή επιτρέπει την εύκολη και γρήγορη μεταφορά χρημάτων. Λειτουργεί, άλλωστε, εξ ολοκλήρου κάτω από τα ραντάρ του τραπεζικού συστήματος. Το πλεονέκτημα της γρήγορης και χωρίς πολλές ερωτήσεις μεταφοράς κεφαλαίων εκμεταλλεύονται κυρίως μετανάστες προκειμένου να ενισχύσουν τις οικογένειες που έχουν αφήσει πίσω στην πατρίδα τους. Ιδίως, δε, όσοι στερούνται νομιμοποιητικών εγγράφων καταφεύγουν στο Hawala, αφού οι συναλλαγές μέσω τραπεζικών ιδρυμάτων είναι για αυτούς αδύνατες.

Στο στόχαστρο της Οικονομικής Αστυνομίας

Αναλύοντας τις λεπτομέρειες ενός συστήματος που τα τελευταία χρόνια έχει παίξει κομβικό ρόλο στη διακίνηση προσφύγων και μεταναστών προς την Ευρώπη, τα στελέχη της Οικονομικής Αστυνομίας αναφέρονται και σε ακόμη μια «πρωτοτυπία» του Hawala: Στις μεταβιβάσεις χωρίς την πραγματική... μεταβίβαση χρημάτων. «Στο Hawala τα χρήματα δεν μεταφέρονται και δεν μετακινούνται από τη μια χώρα στην άλλη αφού δεν υπάρχει κυριολεκτική διασυνοριακή μεταφορά. Οποιος, για παράδειγμα, απευθύνεται σε έναν διαμεσολαβητή στην Ελλάδα αφήνει τα χρήματά του και παίρνει έναν κωδικό. Ο διαμεσολαβητής που βρίσκεται στην Ελλάδα κρατάει την προμήθειά του. Ο εγχώριος διαμεσολαβητής συνήθως βρίσκεται σε επιχειρήσεις στο κέντρο της πόλης που λειτουργούν συγκαλυμμένα ως μίνι μάρκετ, καταστήματα κινητής τηλεφωνίας και καφετέριες. Ωστόσο, συνήθως για την προστασία τους δεν αναφέρουν την ακριβή διεύθυνσή τους, αλλά κάποια άλλη σε κοντινό σημείο. Παράλληλα, δίνονται στον “καταθέτη” τα στοιχεία και η διεύθυνση στην πόλη-προορισμό καθώς και το τηλέφωνο επικοινωνίας τού εκεί μεσολαβητή».

Εν συνεχεία, ο παραλήπτης των χρημάτων απευθύνεται στον εκεί μεσολαβητή και παραλαμβάνει τα χρήματα. Με τον τρόπο αυτόν οι μεσολαβητές κερδίζουν από την προμήθεια και από το ότι λειτουργούν και προς τις δύο κατευθύνσεις – δηλαδή, παραλαμβάνουν χρήματα και καταβάλλουν χρήματα. «Σε περίπτωση που υπάρξει κάποιο έλλειμμα μεταξύ μεσολαβητών γίνεται μια μίνι εκκαθάριση, καθώς είτε του στέλνουν τα χρήματα με φυσικό τρόπο είτε του παρέχουν κάποια υπηρεσία στο εξωτερικό» περιγράφουν τα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ., σημειώνοντας πως αυτοί που αναλαμβάνουν να ασχοληθούν με το Hawala ως διαμεσολαβητές χαίρουν εκτίμησης μεταξύ των μελών της κοινότητάς τους και λειτουργούν με κώδικα τιμής και εμπιστοσύνης που δεν σπάει, αλλιώς τίθενται εκτός δικτύου ή μπορεί να χάσουν ακόμα και τη ζωή τους.