ΕΦΚΑ: Που «σκαλώνει» η δεκαετής παραγραφή οφειλών

Υπενθυμίζεται ότι η παραγραφή αφορά όλες τις κατηγορίες οφειλετών ασφαλιστικών εισφορών (εργοδότες, ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενους και αγρότες). Η δεκαετής παραγραφή αρχίζει από την πρώτη ημέρα του επόμενου έτους από εκείνο εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία, ενώ για απαιτήσεις που προέρχονται από ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία που πρόκειται να παρασχεθεί μετά την 1/1/2026 η παραγραφή θα είναι πενταετής.

Η παραγραφή αφορά απαιτήσεις (χρέη) που δεν έχουν βεβαιωθεί (αναζητηθεί) μέσα στο χρονικό διάστημα της 10ετίας. Οι αυτοαπασχολούμενοι θα μπορούν να καταβάλλουν τις οφειλές τους, παρά την παραγραφή, εφόσον το επιθυμούν, προκειμένου να αναγνωρίσουν ως ασφαλιστικό χρόνο το διάστημα που παραγράφηκε.

Επίσης, με τις ισχύουσες διατάξεις λαμβάνεται ειδική μέριμνα για όσους οφειλέτες ρύθμισαν χρέη πέραν της δεκαετίας, ώστε να μην αδικηθούν παρότι ήταν συνεπείς. Σε αυτές τις περιπτώσεις, και μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου, το παραγεγραμμένο ποσό αφαιρείται από τη ρύθμιση και τα ποσά που έχουν καταβληθεί καλύπτουν την υπόλοιπη οφειλή.

Για παράδειγμα, αυτοαπασχολούμενος που υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης το 2022 οφείλει εισφορές για τα έτη 2002-2011, τις οποίες ο ΕΦΚΑ δεν του έχει καταλογίσει μέχρι τη στιγμή της αίτησης. Αυτές οι εισφορές αφορούν διάστημα πέραν της δεκαετίας και άρα είναι παραγεγραμμένες.

Εστω ότι για να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα ο αυτοαπασχολούμενος χρειάζεται ακόμη πέντε χρόνια ενσήμων. Τότε έχει τη δυνατότητα να πληρώσει τα πέντε από τα δέκα παραγεγραμμένα χρόνια, ώστε να τα αναγνωρίσει ως ασφαλιστικό χρόνο. Αντιθέτως, εάν ο ΕΦΚΑ είχε προβεί σε κοινοποίηση προς τον ασφαλισμένο της βεβαίωσης οφειλής των εν λόγω εισφορών εντός δεκαετίας από τη γένεσή της (γεγονός που διακόπτει τον χρόνο παραγραφής), τότε ο ασφαλισμένος οφείλει το σύνολο των εισφορών.

Εστω ότι το 2019 βεβαιώθηκε και στη συνέχεια, με αίτηση του ασφαλισμένου, ρυθμίστηκε οφειλή του 2008, η οποία με την εν λόγω διάταξη αναφέρεται σε διάστημα πέραν της δεκαετίας και άρα καθίσταται παραγεγραμμένη. Αυτός ο οφειλέτης μπορεί, με αίτησή του, να ζητήσει τη διαγραφή της υπολειπόμενης παραγεγραμμένης οφειλής του. Μπορεί, όμως, να συνεχίσει να εξυπηρετεί τη ρύθμιση, ώστε να του αναγνωρισθεί ο ασφαλιστικός χρόνος που αντιστοιχεί στην οφειλή.

Με βάση την εγκύκλιο του ΕΦΚΑ για επίσπευση των διαδικασιών, τα πλέον συνηθισμένα γεγονότα που διακόπτουν την παραγραφή είναι:

• Καταβολή από πλευράς του οφειλέτη είτε ποσών έναντι της εκτός ρύθμισης οφειλής του είτε δόσεων ρύθμισης μετά από αίτηση/απόφαση ρύθμισης.

• Εγγραφή από το ΚΕΑΟ στο οικείο Ειρηνοδικείο/ Υποθηκοφυλακείο-Κτηματολόγιο κατάσχεσης κινητής/ακίνητης περιουσίας εις χείρας του οφειλέτη ή με την επίδοση σε τρίτο ή σε πιστωτικό ίδρυμα κατάσχεσης απαίτησης εις χείρας του.

• Εγγραφή από το ΚΕΑΟ στο οικείο Υποθηκοφυλακείο /Κτηματολόγιο υποθήκης επί ακινήτου περιουσιακού στοιχείου του οφειλέτη για τη διασφάλιση της απαίτησης (οφειλής).

• Επίδοση (μετά την 1/1/2015) από το ΚΕΑΟ στον οφειλέτη της προβλεπόμενης από τον ΚΕΔΕ ατομικής ειδοποίησης περί έναρξης της αναγκαστικής εις βάρος του εκτέλεσης.

• Επίδοση στον αρμόδιο υπάλληλο του πλειστηριασμού (συμβολαιογράφο) αναγγελίας του ΚΕΑΟ για την κατάταξη της απαίτησης (οφειλής) στον πίνακα κατάταξης του πλειστηριασμού.

• Επίδοση στον σύνδικο της πτώχευσης αναγγελίας του ΚΕΑΟ για την κατάταξη της απαίτησης (οφειλής) στον πίνακα διανομής της πτώχευσης.