Τα ελληνικά νοικοκυριά, ο ΦΠΑ και η σύγκριση με την Ισπανία και την Κύπρο
Τα ελληνικά νοικοκυριά δαπανούν πάνω από το 20% του εισοδήματός τους για τρόφιμα, ενώ για το φτωχότερο 20% το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 30%. Η Ισπανία απάντησε στο μπαράζ ανατιμήσεων με μείωση του ΦΠΑ σε βασικά είδη, η Κύπρος με μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ σε βασικά προϊόντα, ενώ η Ελλάδα επέλεξε το «καλάθι του νοικοκυριού» και ενισχύσεις στους ευάλωτους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της τελευταίας διαθέσιμης Ερευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, οι δαπάνες του φτωχότερου 20% του πληθυσμού για είδη διατροφής αποτελούν το 34,8% των συνολικών μηνιαίων δαπανών τους. Στον αντίποδα, οι δαπάνες για είδη διατροφής για το πλουσιότερο 20% του πληθυσμού αποτελούν μόλις το 14,8% των συνολικών μηνιαίων δαπανών τους.
Ωστόσο, αρκετά από τα βασικά τρόφιμα είναι ακριβότερα στην Ελλάδα σε σύγκριση με την Ισπανία, όπως το φρέσκο γάλα με μέση τιμή στην Ελλάδα 1,74 ευρώ/λίτρο και 1,51 ευρώ/λίτρο στην Ισπανία (1,45 ευρώ χωρίς ΦΠΑ), το ρύζι με υπερδιπλάσια τιμή στην Ελλάδα (2,78 ευρώ το μισό κιλό έναντι 1,03 ευρώ στην Ισπανία), το ελαιόλαδο, το σπορέλαιο, τα αυγά, το τυρί, ο καφές.
Τα φορολογικά έσοδα από ΦΠΑ είναι τεράστια στην Ελλάδα και μάλιστα εκτινάχθηκαν τον περασμένο χρόνο, με τη βοήθεια και του πληθωρισμού. Σύμφωνα με τα απολογιστικά στοιχεία της ΑΑΔΕ, τα έσοδα από ΦΠΑ στις ΔΟΥ το 2022 ήταν 13,9 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 19,41% και από τον ΦΠΑ τελωνείων 7,5 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 30% σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο.
Η κυβέρνηση ωστόσο δεν μειώνει το ΦΠΑ διότι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα δεν προβλέπεται να πέσει κάτω από το 2% του ΑΕΠ και δεν μπορεί να εξευρεθεί δημοσιονομικός χώρος 1 δισ. ευρώ.
Κατά τα κυβερνητικά στελέχη το όφελος από κάτι τέτοιο θα ήταν μικρό, ιδίως για τα χαμηλά εισοδήματα. Ενα 50% θα χανόταν στην εφοδιαστική αλυσίδα, το 20% θα πήγαινε στα υψηλότερα εισοδήματα και μόνο το 30%, κάπου 300 εκατ. ευρώ, στα χαμηλότερα.
