Φόρος κληρονομιάς: Για ποιους ισχύει η δυνατότητα εξόφλησης σε είδος

Το ΣτΕ απεφάνθη (ΣτΕ 278/2023) ότι φορολογούμενος που δεν μπορεί να αποπληρώσει τον φόρο κληρονομιάς λόγω διαπιστωμένης οικονομικής του αδυναμίας, μπορεί να προβεί σε αποπληρωμή του φόρου μέσω της μεταβίβασης ακινήτου του στο Δημόσιο.

Σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Κληρονομιών, το συγκεκριμένο ακίνητο μπορεί να είναι μέρος της κληρονομιαίας περιουσίας ή και άλλο ακίνητο κυριότητας του φορολογουμένου.

Η εν λόγω απόφαση επιβεβαιώνει τη δυνατότητα των φορολογουμένων να ανταποκριθούν στη φορολογική τους υποχρέωση μέσω της καταβολής σε είδος αποφεύγοντας τυχόν πρόστιμα και προσαυξήσεις λόγω μη πληρωμής του φόρου.

Η συγκεκριμένη νομοπολιτική επιλογή σηματοδοτεί την προτεραιοποίηση της είσπραξης δημοσίων φορολογικών εσόδων άμεσα, αντί για την πιο μακροχρόνια διαδικασία της είσπραξης των εσόδων μέσω της αναγκαστικής εκτέλεσης εναντίον του φορολογουμένου.

Στην ίδια απόφαση μάλιστα, το ΣτΕ απεφάνθη ότι το Δημόσιο πρέπει να απέχει από πράξεις διοικητικής εκτέλεσης μέχρι ο φορολογούμενος να λάβει απάντηση σε τυχόν σχετικό του ερώτημα περί της δυνατότητας καταβολής του φόρου σε είδος.

Tο Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη ότι η αρχή του κράτους δικαίου και η συνταγματική υποχρέωση της Διοίκησης να συμμορφώνεται προς τις ακυρωτικές αποφάσεις δεν ανέχονται η συνεχιζόμενη αδράνεια της Διοίκησης να ασκήσει την κανονιστική της αρμοδιότητα να αποβαίνει σε βάρος των φορολογουμένων, διέταξε ως μέτρο την υποχρέωση των φορολογικών αρχών να αποφαίνονται, εφεξής και ενόσω διαρκεί η παράλειψη έκδοσης της επίμαχης υπουργικής απόφασης, αμελλητί επί αιτημάτων καταβολής φόρου κληρονομίας κατ’ επίκληση του ως άνω άρθρου 82 παρ. 6 του ν. 2961/2001, κρίνοντας τη συνδρομή ή μη των νομίμων προϋποθέσεων της διάταξης αυτής με βάση τις γενικές διατάξεις και, ελλείψει τέτοιων, εκ των ενόντων, παράλληλα δε να απέχουν από κάθε πράξη διοικητικής εκτέλεσης μέχρι τη ρητή απόφανση επί των αιτημάτων αυτών.