Ράλι στην τιμή ελαιόλαδου: Πού θα φτάσει στο ράφι - Ο ρόλος του ΦΠΑ και ο κομβικός Ιανουάριος
Η μειωμένη φετινή παραγωγή ελαιολάδου, η έλλειψη αποθεμάτων και η ξηρασία που έχει καταγραφεί στις χώρες – παραγωγούς (Ιταλία - Ισπανία) είναι μερικοί από τους παράγοντες που απειλούν το «πορτοφόλι» του καταναλωτή, σε συνδυασμό με τον σταθερά υψηλό πληθωρισμό στην κατηγορία των τροφίμων.
Ειδικότερα, η λιανική τιμή στα ράφια των σούπερ μάρκετ κυμαίνεται από 6,5 ευρώ τα ιδιωτικής ετικέτας το λίτρο έως και τα 14 ευρώ, σε ορισμένες περιπτώσεις επώνυμου εξαιρετικά παρθένου ελαιόλαδου.
Μάλιστα, οι παράγοντες της αγοράς δεν βλέπουν να σταματά σύντομα το ανοδικό ράλι, αφού η φετινή παραγωγή σε Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Τουρκία είναι μειωμένη.
Βιολογικό και συμβατικό ελαιόλαδο
Για την κατάσταση που διαμορφώνεται στον κλάδο μίλησε στο Newsbomb.gr ο Μαΐστρος Καραμπάσης, παραγωγός και πρόεδρος της Ένωσης Βιοκαλλιεργητών Λακωνίας. Σύμφωνα με τον ίδιο: «Οι τάσεις στις τιμές παραγωγού στο ελαιόλαδο είναι ανοδικές και όπως όλα δείχνουν θα ανέβουν κι άλλο. Οι τελευταίες δημοπρασίες που δημοσιεύθηκαν για τη Λακωνία ήταν στα 8,50 ευρώ το λίτρο για το συμβατικό έξτρα παρθένο ελαιόλαδο.
«Όσον αφορά το βιολογικό ελαιόλαδο δεν έχει ακουστεί ακόμα κάποια δημοπρασία πάντως οι τιμές πλέον δεν έχουν μεγάλες διαφορές. Τις υπολογίζω στο 50λεπτο. Ήδη από τον Μάρτιο τιμές έχουν εξισωθεί».
Και προσθέτει: Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις οι τιμή παραγωγού δεν πρόκειται να ξεφύγει πάρα πολύ. Υπολογίζεται στα 9 ευρώ και για το βιολογικό δεν πρόκειται να ξεπεράσει τα 10 ευρώ.
Όσον αφορά την τιμή στο ράφι αυτή την στιγμή είναι στα 13-14 ευρώ το κίτρο (σε σούπερ μάρκετ και καταστήματα) και θεωρούνται τσιμπημένες για τον Έλληνα. Αν η τιμή παραγωγού ανέβει λίγο ακόμα δεν θα ήταν απίθανο να φτάσουμε και στα 15 ευρώ. Όλα εξαρτιούνται από το μέγεθος της παραγωγής. Η Λακωνία ωστόσο δεν θα έχει μεγάλη μείωση».
«Σιγά - σιγά θα δούμε ανατιμήσεις στο ράφι»
Για μια δύο ελλειμματικές χρονιές στην ελληνική παραγωγή που δικαιολογούν την αύξηση των τιμών στο ποιόν έκανε λόγο στο Newsbomb.gr ο κ. Νεκτάριος Παρασχάκης, υπεύθυνος ποιότητας του Ελαιολάδου στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Χανίων.
Αναλυτικά ο κ. Παρασχάκης σημειώνει:«Η χρονιά που διανύουμε είναι πιο ελλειμματική από τη χρονιά που μας πέρασε. Αυτό σημαίνει ότι αν η αγορά λειτουργήσει με κανόνες υγείας μόνο θα ανεβαίνει η τιμή παραγωγού στο ελαιόλαδο. Υπάρχει μείωση της κατανάλωσης αλά ο καταναλωτής δεν έχει φύγει από έξτρα παρθένο. Οι τιμές θα ανέβουν και άλλο από τη μέση τιμή στα 8 ευρώ που έχουμε τώρα και σιγά - σιγά θα δούμε ανατιμήσεις στο ράφι.
Το λάδι είναι από τα προϊόντα που δεν υπάρχει αισχροκέρδεια αφού δικαιολογείται η υψηλή τιμή από της συνεχόμενες δύο ελλειμματικές χρονιές που περάσαμε με την δεύτερη πιο ελλειμματική από την πρώτη. Εν αντιθέσει με άλλα προϊόντα που υπάρχει αισχροκέρδεια την οποία ζούμε όλοι. Θα έπρεπε να ελέγχεται οι αγορά και να εφαρμόζονται στην πράξη τα ευχολόγια που ακούγονται κατά καιρούς. Αυτό που συμβουλεύω ωστόσο τους καταναλωτές είναι μην αγοράζουν φθηνά λάδια που είναι σε προσφορές, προτιμήστε λάδια που γνωρίζεται και είναι από επώνυμες εταιρείες».
Να μειωθεί το ΦΠΑ ζητούν παράγοντες της αγοράς
Σύμφωνα με τον υπεύθυνο ποιότητας του ελαιολάδου στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Χανίων αυτό που θα πρέπει να γίνει είναι να ενσκήψει στο πρόβλημα και ο ενδιάμεσος και το μάρκετ. Επίσης η πολιτεία - λέει ο κ. Παρασχάκης - θα πρέπει να κάνει κάτι με το είναι το ΦΠΑ στο ελαιόλαδο. «Αυτή την στιγμή στη χώρα μας έχουμε 14% ΦΠΑ ενώ στην Πορτογαλία είναι 0% στην Ισπανία 4% και η Ιταλία 5%».
Και καταλήγει: «Υπάρχει μια προσπάθεια να μην ξεκινήσει με πολύ υψηλές τιμές το φρέσκο λάδι. Ωστόσο πιστεύω ότι οι τιμές θα πάρουν ξανά την ανιούσα τον Γενάρη. Αφού στην αρχή της σεζόν υπάρχει μια αύξηση της προσφοράς η οποία με την πάροδο του χρόνου μειώνεται. Φέτος αναμένουμε μια παραγωγή της τάξεως των 200.000 τόνων ενώ πέρσι η παραγωγή που ήταν επίσης μειωμένη άγγιζε τους 330.000 τόνους».
Η κατάσταση στη Μεσόγειο και τον κόσμο
Να σημειωθεί ότι το πρόβλημα με το ράλι στις τιμές του ελαιόλαδου δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Το καλοκαίρι η Τουρκία, νούμερο 4 παραγωγός ελαιολάδου παγκοσμίως, αποφάσισε να αναστείλει μέχρι τον Νοέμβριο τις εξαγωγές χύμα προϊόντος.
Στις καλές ελαιοκομικές χρονιές, η παγκόσμια κατανάλωση κινείται σε 3 εκατομμύρια τόνους και η μέση ετήσια παραγωγή στην ΕΕ -αποτελεί τον μεγαλύτερο παραγωγό- στα 1,892 εκατομμύρια τόνους. Εφέτος, δηλαδή την ελαιοκομική περίοδο 2022/2023 η παραγωγή υπολείπεται κατά 500.000 τόνους, και αποτελεί τη δεύτερη χειρότερη επίδοση σε βάθος δεκαετίας.
Στην Ιταλία η παραγωγή υποχώρησε 27% ενώ στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 47% στους 340.000 τόνους.
Παγκοσμίως, η ελαιοκαλλιέργεια καταλαμβάνει περίπου 11,5 εκατομμύρια εκτάρια, εκ των οποίων τα 2,5 εκατομμύρια στην Ισπανία και υπάρχουν 14.000 ελαιοτριβεία στον κόσμο. Μόνο στην Ισπανία υπάρχουν περίπου 1.800 ελαιοτριβεία.
Οι εκτιμήσεις για την επόμενη ελαιοκομική περίοδο 2023/2024 είναι δυσοίωνες μετά τους τελευταίους καύσωνες που «κτύπησαν» τη Μεσόγειο. Πριν τα ακραία καιρικά φαινόμενα το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου προέβλεψε ότι η παραγωγή της Ισπανίας θα φθάσει τους 850.000 τόνους. Πολύ πιο κάτω από τα 1,3 εκατ. τόνους που είναι η παραγωγή σε ένα τυπικό έτος αλλά πάνω από τους 660.000 τόνους που παρήγαγε πέρυσι.