Συνέχεια στο «ράλι» των τιμών του ελαιολάδου, φθάνει έως και τα 19 ευρώ το λίτρο
Παραμένει «πρόβλημα» για… δυνατούς λύτες το θέμα της ακρίβειας σε βασικά είδη διατροφής, γεγονός το οποίο αποδεικνύεται και από την ανακοίνωση της κυβέρνησης αναφορικά με τη δέσμη μέτρων για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού.
Μεγάλες αυξήσεις εντοπίζονται, μεταξύ άλλων προϊόντων και στην τιμή του ελαιολάδου. Διανύοντας τον μήνα συγκομιδής, οι καταναλωτές ουσιαστικά χρεώνονται δύο πράγματα:
- Τη μείωση των αποθεμάτων του ελαιόλαδου στον μεγαλύτερο παγκόσμιο παραγωγό, την Ισπανία και άλλους.
- Την κλιματική αλλαγή, η οποία ταλάνισε όλη τη Νότια Ευρώπη, με αποτέλεσμα εκατομμύρια στρέμματα σοδειών ελαιόδεντρων να μην έχουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα.
Συγκεκριμένα, η τιμή για το «εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο» πέρυσι κόστιζε από 5,55 ευρώ μέχρι 8,50 ευρώ το λίτρο, ενώ αυτές τις μέρες η τιμή του έχει «σκαρφαλώσει» από τα 9,50 ευρώ έως τα 18,80 ευρώ το λίτρο, σύμφωνα με ρεπορτάζ του ΑΝΤ1.
Από την πλευρά τους, οι καταναλωτές επινοούν διάφορους τρόπους για να μην αφαιρέσουν το ελαιόλαδο από τη διατροφή τους, όπως είναι ένας ειδικός ψεκαστήρας που μειώνει την κατανάλωση του «υγρού χρυσού». Με αυτό το τέχνασμα, χρησιμοποιούν την ελάχιστη ποσότητα στο φαγητό τους. Από την άλλη, όσοι δεν καταφέρνουν να το προμηθευθούν, καταφεύγουν σε άλλες λύσεις, όπως την αγορά σπορέλαιου ή ηλιελαίου.
Πώς έγινε η κλοπή– «μαμούθ» των 37 τόνων, οι παραγωγοί βάζουν… μικροτσίπ και σεκιούριτι
Πάνω από 37 τόνοι ελαιόλαδου εξαφανίστηκαν μέσα από αποθήκη συνεταιρισμού στη Χαλκιδική. Την περασμένη Κυριακή το απόγευμα ο πρόεδρος του συνεταιρισμού επισκέφτηκε την αποθήκη. Είδε την πίσω πόρτα ανοιχτή και κατάλαβε πως κάτι περίεργο είχε συμβεί. Άνοιξε τις δεξαμενές και είδε πως μέσα δεν υπήρχε ούτε σταγόνα ελαιόλαδου.
«Πριν από 2-3 μέρες διαπιστώθηκε σε έναν έλεγχο από τον πρόεδρο του συνεταιρισμού ότι κάποιες από τις πόρτες των εγκαταστάσεων ήταν ανοιχτές. Κλήθηκε αμέσως η Ασφάλεια. Το λάδι ήταν αποθηκευμένο σε τέσσερις από τις δεξαμενές και δεν υπάρχει τίποτα αυτήν τη στιγμή», δήλωσε ο δικηγόρος του αγροτικού συνεταιρισμού, Θωμάς Καλπάνης.
Οι τόνοι λαδιού κλάπηκαν
Πάνω από 40 ελαιοπαραγωγοί ενημερώθηκαν πως το λάδι τους… έκανε φτερά. Η περyσινή συγκομιδή τους που φυλούσαν μέσα στον συνεταιρισμό μέχρι να καταφέρουν να την πουλήσουν έγινε στόχος επιτήδειων.
«Προχθές με πήρε η μητέρα μου τηλέφωνο και μου είπε ότι ξάδελφός μου που ζήτησε να πάρει λάδι του είπαν έγινε κλοπή, δεν υπάρχει λάδι», ανέφερε το θύμα κλοπής, Χρύσα Ταρκάση.
Η κ. Χρύσα έχασε ένα τόνο και 200 λίτρα ελαιόλαδου. Οι κόποι της οικογένειάς της χάθηκαν από τη μία στιγμή στην άλλη. «Όλοι μας κοπιάζουμε πάρα πολύ για να βγάλουμε αυτό το λάδι και θέλουμε φυσικά να αποδοθεί Δικαιοσύνη».
Ελαιοπαραγωγοί καταγγέλλουν πως οι συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε η κλοπή του ελαιόλαδου κινεί υποψίες. «Υπάρχει εκτίμηση ότι δεν έχει διαπραχθεί κλοπή και τις επόμενες ημέρες σύμφωνα με την εντολή που έχω λάβει από τους ελαιοπαραγωγούς θα κατατεθεί μήνυση για υπεξαίρεση», είπε ο δικηγόρος θυμάτων κλοπής, Αθανάσιος Γιοβανούδας.
Προς το παρόν κανείς δεν γνωρίζει ακόμα την ακριβή ποσότητα που είχε μέσα ο συνεταιρισμός όταν έγινε η κλοπή. «Άλλοι λένε 30, άλλοι λένε 37, άλλοι λένε 50 (τόνοι)», είπε το θύμα κλοπής.
«Το λάδι αυτό όπως μετρήθηκε μετά υπολογίστηκε περίπου στους 35 τόνους εκ των οποίων 15 ανήκουν στον ίδιο τον συνεταιρισμό και οι υπόλοιποι 20 σε διάφορους παραγωγούς», δήλωσε ο δικηγόρος του αγροτικού συνεταιρισμού, Θωμάς Καλπάνης.
Σεκιούριτι και μικροτσίπ στα… ελαιόδεντρα
Ελαιοπαραγωγοί ζουν με τον φόβο. Σκέφτονται να βάλουν μέχρι και τσιπάκια εντοπισμού σε ελαιόδεντρα και τσουβάλια με τη σοδειά τους για να προστατεύσουν την περιουσία τους από επιτήδειους.
«Ψάξαμε και υπάρχουνε τσιπάκια, όπως υπάρχουν για ζώα, για μηχανήματα, για μέλισσες, μας είχε προτείνει μία εταιρία παλαιότερα να έχουμε τσιπάκια για τα τσουβάλια τις ελιές», είπε ο πρόεδρος συνδέσμου ελαιουργών Ηρακλείου, Ευάγγελος Πρωτογεράκης.
Άλλοι πρότειναν να βάλουν μέχρι και σεκιούριτι γύρω από τα χωράφια τους να κάνουν περιπολίες. «Κάποιοι παραγωγοί επειδή βλέπουν το πρόβλημα να υπάρχει είχαν προτείνει ότι θα συνεισφέρουν χρήματα να κάνουμε ομάδες και να πληρώνουμε σεκιούριτι να περιφρουρεί κάποιες περιουσίες», πρόσθεσε.
Και άλλοι σκέφτονται να φυλάνε οι ίδιοι τις καλλιέργειές τους σε βάρδιες για να σώσουν όπως μπορούν το βιός τους.
«Πάνω από 50 τόνοι κλάπηκαν»
Μιλώντας στο MEGA, η ελαιοπαραγωγός και θύμα κλοπής, Χρύσα Ταρκάση, είπε πως το η ποσότητα του λαδιού που της έχει κλαπεί, χρειάζεται βυτία για να μεταφερθεί. «Η μητέρα μου ήθελε να πουλήσει το λάδι γιατί είχε βρει έναν έμπορο που ήθελε να αγοράσει για 8 ευρώ αλλά την απέτρεψε ο πρόεδρος, λέγοντας της να περιμένει για να πάει στα 10.Δεν ξέρω γιατί».
Ο δικηγόρος θυμάτων, Θανάσης Γιοβάνουδας, είπε πως οι τόνοι που έχουν κλαπεί είναι πάνω από 50 τόνοι. «Οι εντολείς μου τη Δευτέρα πήγαν στις εγκαταστάσεις του Συνεταιρισμού για να πάρουν το λάδι που είχαν αφήσει από την προηγούμενη χρονιά για φύλαξη. Την επόμενη μέρα έγινε η μήνυση».
Το «μαρτύριο της σταγόνας» – Η Ευρώπη «στερεύει» από ελαιόλαδο
Το απόθεμα ελαιολάδου της Ευρώπης εξαντλείται μετά από την παρατεταμένη ξηρασία και τις χαλαζοπτώσεις, ενώ οι καύσωνες γύρω από τη Μεσόγειο έχουν καταστρέψει τις καλλιέργειες, αναγκάζοντας τους παραγωγούς να εισάγουν ποσότητες από τη Νότια Αμερική.
«Σήμερα είναι σχεδόν αδύνατο να αγοράσει κανείς ελαιόλαδο. Είναι sold out», σχολιάζει στον Guardian o Γουόλτερ Ζάνρε, διευθύνων σύμβουλος του βρετανικού βραχίονα του Filippo Berio. Eλαιόδεντρα καλλιεργούνται γύρω από τη Μεσόγειο εδώ και χιλιάδες χρόνια, με την Ισπανία μόνο να παράγει το ήμισυ της παγκόσμιας προμήθειας ελαιολάδου, ωστόσο οι πυρκαγιές και οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού σημαίνουν ότι το μέλλον αυτής της αρχαίας βιομηχανίας καθίσταται ολοένα και πιο αβέβαιο.
Σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας – ΔΣΕ (International Olive Council), η παγκόσμια παραγωγή αναμένεται να μειωθεί στους 2,4 εκατομμύρια τόνους, ακόμα λιγότερο από την περσινή συγκομιδή και πολύ χαμηλότερη από την παγκόσμια ζήτηση που ανέρχεται σε περίπου 3 εκατ. τόνους.
Εισαγωγές από τη Χιλή
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε άλλες σημαντικές αναπτυσσόμενες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας, καθώς και στην Τουρκία και το Μαρόκο, επιδεινώνουν ακόμη περισσότερο την κρίση.
O Ζάνρε είπε επίσης ότι η εταιρεία του είχε ακόμα απόθεμα για να καλύψει τις απαιτήσεις παράδοσης, πρόσθεσε όμως ότι αναγκάστηκε να εισάγει ελαιόλαδο από τη Χιλή για να καλύψει το κενό πριν από την φετινή συγκομιδή, η οποία ξεκινά τον Οκτώβριο, καθώς οι προμήθειες χονδρικής τελείωσαν σε όλη την Ευρώπη.
Το μέγεθος της φετινής συγκομιδής απέχει πολύ από τα ιστορικά πρότυπα, με την Ισπανία να αναμένεται να παράξει 750.000 τόνους – περισσότερους από τους 660.00 που παρήχθησαν στην κακή συγκομιδή του περασμένου έτους, αλλά πολύ λιγότερο από τους 1,3 εκατ. τόνους που παράγονταν προηγούμενα χρόνια.
«Έχουμε επιβαρυνθεί με άλλη μια δύσκολη χρονιά», υπογράμμισε ο Ζάνρε. «Κατά τη διάρκεια της αρχής του καλοκαιριού πιστεύαμε ότι τα πράγματα μπορεί να βελτιωθούν, αλλά όσο προχωρούσε το καλοκαίρι τα πράγματα χειροτέρευαν». Οι αγρότες λένε ότι τα εισοδήματά τους έχουν πληγεί καθώς οι φτωχές καλλιέργειες συνδυάζονται με το αυξανόμενο κόστος ενέργειας και εργασίας.
Από την πλευρά του, ο Ράφα Γκουσμάν, ελαιοπαραγωγός στο Jaén – το λίκνο της ελαιοπαραγωγής της Ισπανίας – ο οποίος επίσης υπηρετεί ως τοπικός επικεφαλής της Asaja, της μεγαλύτερης ισπανικής αγροτικής ένωσης , λέει στον Guardian ότι ορισμένοι αγρότες είναι αντιμέτωποι με την καταστροφή: «Η συγκομιδή εδώ είναι μειωμένη κατά 70-80%,» είπε. «Υπάρχουν κάποιοι καλλιεργητές που δεν έχουν βγάλει ούτε ένα λίτρο λάδι. Ακόμα κι αν το ελαιόλαδο πωλείται για 8 ευρώ το μπουκάλι, αυτό δεν είναι αρκετό για να τους κρατήσει στη ζωή».
«Είναι απαίσιο για τους ανθρώπους εδώ κάτω. Πάντα υπήρχε η κακή συγκομιδή, όπως πέρυσι. Αλλά δύο κακές συγκομιδές στη σειρά; Δεν μπορώ να θυμηθώ κανένα – και είμαι 50 και δουλεύω τα δέντρα με τον μπαμπά μου από τότε που ήμουν παιδί. Υπάρχουν άνθρωποι που είχαν ελιές πέρυσι και δεν έχουν καμία φέτος. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να χρειαστεί να σταματήσουν να καλλιεργούν ελιές. Δεν ξέρουμε».
Η εικόνα στην Ελλάδα
O Guardian αναφέρεται και στην Ελλάδα, τονίζοντας ότι η παραγωγή φέτος θα είναι μόλις 200.000 τόνοι, χαμηλότερη από πέρυσι, εξαιτίας της υπερβολικής ζέστης και των προβλημάτων προβλήματα με δάκο και γλοιοσπόριο στις ελιές.
Για την «τέλεια καταιγίδα» έκανε λόγο ο κος Μανόλης Γιαννούλης, πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ), η οποία έχει ξεκινήσει από την περσινή ελαιοκομική περίοδο και θα συνεχιστεί και εφέτος.
Ο κ. Γιαννούλης δήλωσε επίσης ότι οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν αυξήσεις τιμών «πάνω από 100%». «Εξετάζουμε τη μείωση των ρυθμών παραγωγής κατά το ήμισυ φέτος», είπε. «Η ανισορροπία ζήτησης και προσφοράς έχει ήδη οδηγήσει σε πολύ μεγάλες αυξήσεις τιμών, τις οποίες απολαμβάνουν οι παραγωγοί, αλλά βλάπτουν πολύ τους καταναλωτές».
Οι παραγωγοί κατέχουν μόνο περίπου 115.000 μετρικούς τόνους διαθέσιμου αποθέματος ελαιολάδου στην Ισπανία, σύμφωνα με αναλυτές της ομάδας δεδομένων εμπορευμάτων Mintec, με φόντο μία μηνιαία χρήση περίπου 60.000 τόνων. «Αν επιμείνει αυτή η τάση της εξάντλησης, οι γνώστες της αγοράς προειδοποιούν ότι τα αποθέματα ελαιολάδου θα μπορούσαν να εξαντληθούν πριν από την άφιξη των φρέσκων συγκομιδών, που παραδοσιακά ξεκινούν στην Ισπανία γύρω στον Οκτώβριο», λέει ο Κάιλ Χόλαντ, αναλυτής βρώσιμων ελαίων στη Mintec.
Οι φόβοι για ελλείψεις έχουν εκτοξεύσει τις τιμές χονδρικής. Το κόστος του έξτρα παρθένου ελαιολάδου από την Ανδαλουσία, στη νότια Ισπανία, εκτοξεύτηκε στα 8,45 ευρώ ανά κιλό αυτόν τον μήνα, υπερδιπλάσια από την τιμή του περασμένου έτους και το υψηλότερο που έχει καταγραφεί ποτέ για την Ισπανία με βάση τα δεδομένα τιμών που εκτείνονται σε περισσότερα από 20 χρόνια.
Ο «Έμπολα της ελιάς»
Αυτό οδήγησε σε άνοδο 47% στις τιμές λιανικής στα μεγάλα σούπερ μάρκετ στο Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με αναλυτές της Assosia. Οι ελπίδες της Ιταλίας να παράξει έως και 350.000 τόνους πιστεύεται ότι έχουν πληγεί από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένης της ξηρασίας - και ακόμη και τις πρόσφατες χαλαζοθύελλες στην κύρια περιοχή ανάπτυξης της Απουλίας, η οποία χτύπησε ώριμους καρπούς στα δέντρα.
Οι παραγωγοί της Ιταλίας έχουν επίσης πληγεί από τη βακτηριακή ασθένεια με το παρατσούκλι «Έμπολα της ελιάς» – Xylella fastidiosa – η οποία έχει σκοτώσει 6 εκατομμύρια δέντρα τα τελευταία χρόνια.
Η Τυνησία, η Τουρκία και η Συρία σταμάτησαν πρόσφατα να εξάγουν πετρέλαιο καθώς προσπαθούν να προστατεύσουν ένα τοπικό βασικό προϊόν από τις υψηλές τιμές διεθνώς. Ο Zανρε προβλέπει ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια, καθώς η κλιματική έκτακτη ανάγκη σημαίνει θερμότερα, ξηρότερα και πιο ακραία καιρικά φαινόμενα. «Υπάρχει ένα τεράστιο σημείο πίεσης. Όχι μόνο για τις ελιές, αλλά για ολόκληρη την περιοχή καλλιέργειας της Μεσογείου».