Γιατί πήρε «φωτιά» η τιμή του ελαιολάδου

SOS για τα αποθέματα ελαιόλαδου παγκοσμίως καθώς οι καύσωνες, οι πυρκαγιές και η ξηρασία έχουν αποδεκατίσει μεγάλο μέρος της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου, οδηγώντας τις τιμές του σε ύψη που δεν έχουν καταγραφεί ποτέ ξανά στο παρελθόν.

Μιλώντας στην Καθημερινή ο κ. Νίκος Δήμας ο οποίος διαθέτει μονάδα τυποποίησης ελαιόλαδου στο Κορωπί είπε: «Οι περσινές ποσότητες λαδιού που είχαν μείνει στις δεξαμενές ήταν μικρές».

«Οι παραγωγοί ή οι συνεταιρισμοί μαθαίνουν και από τους μεσάζοντες που έρχονται εδώ να πάρουν το λάδι. Ξέρω σας φαίνεται παράξενο. Κανονικά οποίος πουλάει λέει πόσο πουλάει το προϊόν του, αλλά στο ελαιόλαδο δε συμβαίνει αυτό. Έρχονται εκείνοι και μας λένε την τιμή που δίνουν κι αν θέλεις πουλάς. Φυσικά δεν θα έρθει κανείς να σου πει καίγομαι καταστράφηκα χρειάζομαι οπωσδήποτε το προϊόν», πρόσθεσε.

«Ελάχιστοι δέσμευσαν ποσότητες και σε συγκεκριμένες τιμές. Υπόλοιπη ίσως να μην μπορούσα κιόλας γιατί χρειάζεται να έχεις κεφάλαιο», ανέφερε.

«Η ερώτηση στην αγορά "είναι λάδι έχετε;" και όχι "πόσο έχει το λάδι;". Από τον Ιούλιο δεν έχουμε πλέον λάδι. Όλοι περιμένουν την νέα σοδειά. Μας ρωτάνε αν γνωρίζουμε την τιμή και θα τους κρατήσουμε», ανέφερε στην Καθημερινή ο Παύλος Καπλάνης, ιδιοκτήτης της πρότυπης ελαιοκομικής μονάδας Ben Olive Mill στην Άνω Μεσσηνία.

«Ο χειμώνας ήταν πολύ ζεστός και το δέντρο δεν πρόλαβε να κοιμηθεί για να ξεκουραστεί και να μπορέσει να αποδώσει», λέει από την πλευρά του ο Νικόλαος Μάρκελλος, ελαιοπαραγωγός στην Κορινθία.

«Φέτος το ποσοστό ακαρπίας ήταν στο 50%. Θα ξεκινήσουμε την συγκομιδή αργότερα και ίσα που θα πάρουμε μυρωδιά από ελαιόλαδο. Πέρυσι η τιμή που έδινε το ελαιοτριβείο στους παραγωγός ήταν από 4,35 έως 4,7. Οπότε μπορούμε να καταλάβουμε πόσο μεγάλη είναι η διαφορά», πρόσθεσε.

Οι φόβοι για την Ισπανία και η κατάσταση στην Ελλάδα

Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Washington Post τα περισσότερα νοικοκυριά σταμάτησαν να αγοράζουν ελαιόλαδο σε μεγάλες ποσότητες όπως στο παρελθόν προκειμένου να καλύψουν τις ετήσιες ανάγκες τους.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι τιμές λιανικής στο ελαιόλαδο στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων στις χώρες παραγωγής κατά 12,5% φέτος έναντι αύξησης 8,8% το 2022, σύμφωνα με την Circana, μια εταιρεία έρευνας αγοράς με έδρα το Σικάγο.

Η Ισπανία, η χώρα της μισής παγκόσμιας παραγωγής λαδιού και παγκόσμιος ρυθμιστής των τιμών, κατέγραψε τον Μάιο πτώση της παραγωγής της κατά 48% σε σύγκριση με πέρυσι. Οι ανησυχίες εντάθηκαν μετά τη δημοσίευση έκθεσης από την ισπανική κυβέρνηση, η οποία έδειξε μείωση των αποθεμάτων τον Αύγουστο.

Τον περασμένο μήνα, το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA) αναθεώρησε την εκτίμηση του για την παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου σε 2,5 εκατομμύρια τόνους, ένα τέταρτο χαμηλότερα τόσο από το προηγούμενο έτος όσο και από τον μέσο όρο της πενταετίας.

Η υπηρεσία ανέφερε ότι τον Αύγουστο οι τιμές ήταν 130% υψηλότερες από ό,τι πριν από ένα χρόνο και οι ακραίες καιρικές συνθήκες που σχετίζονται με την κλιματική κρίση κάνουν το μέλλον να φαίνεται εξίσου ζοφερό.

«Εάν συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός μείωσης, οι γνώστες της αγοράς προειδοποιούν ότι τα αποθέματα ελαιολάδου θα μπορούσαν να εξαντληθούν πριν από την άφιξη των νωπών συγκομιδών, οι οποίες παραδοσιακά ξεκινούν στην Ισπανία γύρω στον Οκτώβριο», έγραψε ο αναλυτής της Mintec, Kyle Holland.

Η κατάσταση είναι παρόμοια και στις υπόλοιπες χώρες - παραγωγούς στη Μεσόγειο, με την ξηρασία να έχει επηρεάσει καλλιέργειες στην Πορτογαλία, την Τυνησία, το Μαρόκο και την Ελλάδα. Η Τουρκία, η οποία είχε στο παρελθόν μια σημαντική σοδειά, επιδεινώνει την παγκόσμια έλλειψη με την απαγόρευση των εξαγωγών χύμα ελαιολάδου για να διασφαλίσει την εγχώρια κατανάλωση.

Σύμφωνα με την Washington Postένα μπουκάλι ελαιόλαδο στα καταστήματα των ΗΠΑ κοστίζει τώρα κατά μέσο όρο 9,92 δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία της Nielsen.

«Οι ΗΠΑ είναι ένας σταθερός καθαρός εισαγωγέας ελαιολάδου – η εγχώρια παραγωγή ελαιολάδου, η οποία ανέρχεται σε περίπου 16.000 τόνους ετησίως κατά μέσο όρο, δεν είναι αρκετή για να εκπληρώσει την κατανάλωση, η οποία ανέρχεται σε περίπου 390.000 τόνους», δήλωσε ο Vito Martielli, ανώτερος αναλυτής δημητριακών και ελαιούχων σπόρων στη Rabobank.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες εισάγουν περίπου το 30% του παγκόσμιου εμπορίου ελιάς, σύμφωνα με τα στοιχεία του USDA, αλλά φέτος ο αριθμός αυτός αναμένεται να είναι αυξημένος κατά 35% και ακόμη υψηλότερος το επόμενο έτος.

Η τελευταία έκθεση της Κομισιόν

Όπως μεταδίδει το Reuters, η Κομισιόν ανακοίνωσε σε έκθεση, ότι για το σύνολο της Ε.Ε. η παραγωγή ελαιολάδου το 2023/24 αναμένεται να αυξηθεί κατά 9% από πέρυσι σε 1,5 εκατ. τόνους.

Ωστόσο, σε συνδυασμό με την απότομη πτώση των αποθεμάτων την περασμένη σεζόν, η συνολική διαθεσιμότητα στην Ε.Ε. προβλέπεται να μειωθεί σε 1,4 εκατομμύρια τόνους, μειωμένη κατά 11% σε σχέση το 2022/23 και κατά ένα τρίτο κάτω από τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας, ανέφερε η Επιτροπή σε τριμηνιαία έκθεση.

Η περιορισμένη προσφορά και οι υψηλές τιμές αναμένεται να μειώσουν την κατανάλωση στην Ε.Ε. κατά 6% το 2023/24, μετά από βουτιά 15,5% το 2022/23, σύμφωνα με την έκθεση.

«Οι τιμές του ελαιολάδου αναμένεται να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα την προσεχή περίοδο 2023/24», αναφέρει η έκθεση, προσθέτοντας ότι οι τιμές στην κύρια ζώνη παραγωγής της Ισπανίας, τη Χαέν, είχαν φτάσει σε κορυφαία επίπεδα ρεκόρ στα τέλη Αυγούστου.

Η τιμή του έξτρα παρθένου ελαιολάδου στην Ισπανία έχει διπλασιαστεί από την αρχή του έτους, φτάνοντας τα 8,20 ευρώ (8,74 δολάρια) ανά κιλό τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.