Ακρίβεια: Οι καταναλωτές ψάχνουν την οικονομική λύση για τα Χριστούγεννα - Έλεγχοι στην αγορά

Ο 'Αγιος Βασίλης θα έρθει φέτος με μικρότερης αξίας δώρα για μικρούς και μεγάλους. Αυτό εκτιμά ο εμπορικός κόσμος καθώς ο υψηλός πληθωρισμός, η ακρίβεια και το περιορισμένο διαθέσιμο εισόδημα θα επηρεάσουν σημαντικά τα επίπεδα των καταναλωτικών δαπανών κατά την κρισιμότερη περίοδο για το ελληνικό εμπόριο. Με τα καταστήματα να λειτουργούν στους ρυθμούς του εορταστικού ωραρίου και να είναι ανοικτά τις Κυριακές 17, 24 και 31 Δεκεμβρίου, οι καταναλωτές προετοιμάζονται για τις αγορές τους, ενώ ήδη μετρούν αντίστροφα για την καταβολή του Δώρου των Χριστουγέννων, στους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα μέχρι και τις 21 Δεκεμβρίου, που θα χαρίσει μια γιορτινή «ανάσα».

Την ίδια ώρα εντείνονται οι έλεγχοι σε όλο το εύρος της αγοράς με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΝ να διαμηνύει ότι «δεν θα επιτρέψει την αναρχία στην ελληνική αγορά». Στο πλαίσιο αυτό θα γίνονται έλεγχοι, μεταξύ άλλων, για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, για παραπλανητικές εκπτώσεις, για αθέμιτη κερδοφορία και αισχροκέρδεια έως ότου όλοι να προσαρμοστούν με το νόμο και να αντιληφθούν ότι τα ελληνικά νοικοκυριά ταλανίζονται κάτω από την ακρίβεια και υπό την πίεση των πληθωριστικών τάσεων. Σημειώνεται ότι οι καταναλωτές μπορούν να καταγγέλλουν με ηλεκτρονικό και τηλεφωνικό τρόπο στη γενική γραμματεία Εμπορίου μέσω του kataggelies.mindev.gov.gr και μέσω της τετραψήφιος γραμμής 1520.

Σε ότ,ι αφορά στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι, από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΝ επισημαίνεται ότι οι τιμές είναι συγκρατημένες. Ειδικότερα, η γαλοπούλα έχει παραμείνει στις περυσινές τιμές και σε ορισμένες περιπτώσεις οι ίδιες οι αλυσίδες μειώνουν την τιμή, ενώ για το αρνί η τιμή διαμορφώνεται στα 10 ευρώ και για το κατσίκι στα 11 ευρώ το κιλό. «Οι πλημμύρες στη Θεσσαλία φαίνεται ότι δεν επηρέασαν τόσο την ελληνική παραγωγή, οπότε υπάρχει μια καλή εικόνα στην αγορά, χωρίς ελλείψεις, χωρίς προβλήματα τροφοδοσίας» επισημαίνεται.

Υπό πίεση η αγοραστική δύναμη του καταναλωτή

Όπως σημειώνει μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Θάνος Μαύρος, Εταίρος της EY Ελλάδος και Επικεφαλής Τομέα Καταναλωτικών Προϊόντων και Λιανεμπορίου της ΕΥ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, η πίεση που ασκούν στην αγοραστική δύναμη και την ψυχολογία των καταναλωτών ο συνδυασμός οικονομικής ύφεσης και πληθωρισμού, αποτυπώνεται καθαρά στα αποτελέσματα της ετήσιας έρευνας της EY Future Consumer Index. Συγκεκριμένα, ποσοστό 56% των συμμετεχόντων ανησυχούν πάρα πολύ για το αυξημένο κόστος ζωής, 53% για τα οικονομικά τους και 40% για την οικονομία γενικά, ενώ δυο στους τρεις (69%) εκτιμούν ότι το πρόβλημα του αυξημένου κόστους ζωής θα ενταθεί τους επόμενους μήνες.

Εστιάζοντας στις χριστουγεννιάτικες αγορές, ο κ. Μαύρος επισημαίνει ότι πριν ένα χρόνο, η έρευνα έδειξε ότι το 89% των καταναλωτών σκόπευαν να ξοδέψουν λιγότερα ή να μην αυξήσουν τις δαπάνες τους για τις οικογένειές τους στη διάρκεια των εορτών, ενώ το 41% θα ξόδευαν λιγότερα σε δώρα για φίλους. «Με δεδομένο ότι ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός, εκτιμούμε ότι τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει αισθητά φέτος» υπογραμμίζει. Ωστόσο, τονίζει ότι η διάθεση για περιορισμό των εορταστικών αγορών, δεν καθοδηγείται μόνο από την πίεση του πληθωρισμού, αλλά και από μια εντεινόμενη διάθεση για πιο υπεύθυνη και πιο φιλική προς το περιβάλλον κατανάλωση. Για παράδειγμα, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, 44% των καταναλωτών θα χρησιμοποιούσαν λιγότερο εορταστικό φωτισμό και διακόσμηση στο σπίτι, ενώ 45% δήλωναν ότι ενδιαφέρονται περισσότερο για τη χρησιμότητα των προϊόντων που αγοράζουν.

Ο ίδιος προσθέτει ότι σχεδόν ένας στους τρεις καταναλωτές (31%) τοποθετεί την προσιτότητα των προϊόντων που αγοράζει ως βασική του προτεραιότητα, αποτελώντας σταθερά την κυρίαρχη τυπολογία καταναλωτή (AffordabilityFirst) στην ελληνική αγορά. Ωστόσο, σημαντικές μερίδες καταναλωτών αποδίδουν, επίσης, σημασία, στον αντίκτυπο των αγοραστικών τους επιλογών στον πλανήτη και την κοινωνία, όπως και στην υγεία τους, ενώ μερίδα καταναλωτών αναζητά νέες εμπειρίες. «Έχουμε, συνεπώς, να κάνουμε με ένα καταναλωτικό κοινό με διαφορετικές ανησυχίες και προτεραιότητες, με τις επιχειρήσεις καταναλωτικών προϊόντων και το λιανεμπόριο να καλούνται να λύσουν έναν γρίφο» αναφέρει ο κ. Μαύρος.

Αυξημένη η διάθεση για καταναλωτικές δαπάνες

Τη διάθεση των καταναλωτών, παρά τα προβλήματα λόγω των πληθωριστικών πιέσεων, να κάνουν τις αγορές τους την περίοδο των Χριστουγέννων, όπως παραδοσιακά γίνεται κάθε χρόνο, αποτυπώνει έρευνα που ολοκλήρωσε πρόσφατα ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων & Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος με την επιστημονική υποστήριξη του εργαστηρίου ELTRUN του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε την περίοδο 3-6 Νοεμβρίου 2023 σε δείγμα 950 καταναλωτών.

Συγκεκριμένα, μεσοσταθμικά το κοινό αναμένεται να ξοδέψει την περίοδο των Χριστουγέννων 174 ευρώ κατά κεφαλήν, το οποίο είναι αυξημένο κατά 20% σε σχέση με τα 146 ευρώ του 2022. Η αύξηση αυτή αποδίδεται κυρίως στις πληθωριστικές πιέσεις που καταγράφουν οι τιμές, αλλά και στη μικρή αύξηση που καταγράφει το μέσο εισόδημα των καταναλωτών. Η συντριπτική πλειοψηφία των αγορών αναμένεται να πραγματοποιηθεί έως μία εβδομάδα πριν τα Χριστούγεννα (48%) ή την εβδομάδα των Χριστουγέννων (43%), με ένα μεγάλο ποσοστό του κοινού να περιμένει το Δώρο των Χριστουγέννων για να μπορέσει να κάνει τις εορταστικές αγορές του.

Σημειώνεται ότι είχε προηγηθεί η μεγαλύτερη εμπορική γιορτή του Νοεμβρίου (Black Friday και Cyber Monday) που έδωσε τη δυνατότητα στους καταναλωτές να εκμεταλλευτούν τις προσφορές και να αναζητήσουν δώρα Χριστουγέννων. Σύμφωνα με την έρευνα του ΣΕΛΠΕ, από το 26% το οποίο πραγματοποίησε αγορές την περίοδο του Black Friday το 4%, δηλαδή περίπου 1 στους 6, έκανε το μεγαλύτερο μέρος των αγορών του για τα Χριστούγεννα.

Από την ίδια έρευνα προκύπτει ότι 1 στους 4 καταναλωτές (ποσοστό 24%) αγόρασε προϊόντα την περίοδο του Black Friday. Το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο στις ηλικίες 18-44 ετών και ειδικά στο ηλικιακό γκρουπ 25-35 ετών όπου φτάνει το 36%, δηλαδή 1 στους 3 αγοραστές. Αντίθετα τα ποσοστά στις ηλικίες άνω των 45 ετών είναι κάτω του 20%. Όσον αφορά το ύψος της εκτιμώμενης δαπάνης για αγορές την περίοδο του Black Friday για όσους επέλεξαν να αγοράσουν, αυτή μεσοσταθμικά εκτιμάται σε 257 ευρώ κατά κεφαλήν. Πρόκειται για μια συνολική εκτίμηση δαπάνης άνω των 200 εκατ. ευρώ. Ποσοστό 76% δεν δαπάνησε τίποτα, το 6% μέχρι 50 ευρώ, το 7% έως 100 ευρώ, το 4% από 100 έως 200 ευρώ, το 5% από 200 έως 500 ευρώ, το 2% από 500 έως 1.000 ευρώ και το 1% πάνω από 1.000 ευρώ.

Σε σχέση με τις απόψεις των καταναλωτών για την Black Friday, το 57% θεωρεί ότι πρόκειται για μια περίοδο εκπτώσεων σαν όλες τις άλλες, ποσοστό αυξημένο σε σχέση με το 2022. Μόνο το 15% θεωρεί ότι είναι απαραίτητο να υπάρχει η εκπτωτική αυτή περίοδος, ποσοστό μικρό μεν, αλλά αυξημένο σε σχέση με το 2022. Το το 68% θεωρεί ότι οι εκπτώσεις της περιόδους αυτής ήταν χαμηλότερες των προσδοκιών τους. Μόνο το 5% δηλώνει ότι η περίοδος της Black Fridayέχει καλύτερες εκπτώσεις σε σχέση με τις άλλες εκπτωτικές περιόδους. Παρόλα αυτά καταγράφεται ένα σημαντικό ποσοστό (26%) το οποίο προγραμματίζει τις αγορές τους με την προσδοκία αυτής της εκπτωτικής περιόδου και δεν κάνει αγορές νωρίτερα προκειμένου να εκμεταλλευτεί αυτές τις εκπτώσεις.