Αυθαίρετα: Τι πρέπει να γνωρίζετε - Ποια θα κατεδαφίζονται πρώτα

Φρένο στην αυθαίρετη δόμηση, μεταβατική ρύθμιση για την εκτός σχεδίου δόμηση έως ότου ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός και το πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», είναι οι τρεις βασικές πυλώνες, όπως τονίζει σε δημοσίευμά του ο «Ελεύθερος Τύπος», που περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που αναμένεται να τεθεί άμεσα σε δημόσια διαβούλευση και έπειτα να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή.

Σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρο Σκυλακάκη, «με την πολεοδομική μεταρρύθμιση που προωθούμε, στοχεύουμε στην ολοκληρωμένη αλλαγή του τρόπου που αντιμετωπίζουμε το δομημένο περιβάλλον. Με αύξηση του διαθέσιμου χώρου για την εντός σχεδίου δόμηση, παντού όπου προκύπτουν σχετικές ανάγκες, με οριοθέτηση, αλλά και αντικίνητρα για να περιοριστεί η εκτός σχεδίου, χωρίς να παραβιάζονται θεμελιώδη, ιδιοκτησιακά δικαιώματα των πολιτών και προπαντός, με τη ρύθμιση για την αυθαίρετη δόμηση, που θα δώσει τέλος, μαζί και με τα εργαλεία τα οποία δημιουργούμε, με χρήση σύγχρονων τεχνολογιών, στο φαινόμενο της νέας, αυθαίρετης δόμησης στην Ελλάδα».

Πώς θα γίνεται ο έλεγχος των νέων αυθαίρετων;

Με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα (δορυφόρους, drones, τεχνητή νοημοσύνη, κ.λπ.), τη διασύνδεση συστήματος με το σύστημα ηλεκτρονικής έκδοσης αδειών (e-Adeies) και την πλατφόρμα καταγγελιών θα προχωρήσει η διαδικασία εντοπισμού και καταγραφής της αυθαίρετης δόμησης.

Ειδικότερα, μέσω των απεικονίσεων αυτών και ενός ειδικού λογισμικού θα αποκαλύπτονται αρχικά ποια κτίσματα επιχειρείται να αναγερθούν και δεν διαθέτουν καν οικοδομική άδεια. Αν ένα κτίσμα έχει άδεια, αυτή θα ελέγχεται άμεσα από ελεγκτή δόμησης. Αν δεν έχει, αυτόματα θα ενεργοποιείται το σύστημα και η υπόθεση θα οδηγείται χωρίς καθυστερήσεις στην οικεία Υπηρεσία Δόμησης. Ετσι, θα εντοπίζονται νέα αυθαίρετα εν τη γενέσει τους από το σύστημα.

Ποια αυθαίρετα θα κατεδαφίζονται πρώτα;

Κατεδαφίζονται, κατά προτεραιότητα, όλες οι νέες, αυθαίρετες κατασκευές και υλοποιούνται, ετησίως, επιπρόσθετες κατεδαφίσεις, που αντιστοιχούν σε παλαιότερα αυθαίρετα, για τα οποία υπάρχουν οριστικά πρωτόκολλα κατεδάφισης, με πολεοδομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια, σε αριθμό που αντιστοιχεί κατ’ ελάχιστον στα πρωτόκολλα κατεδάφισης, που οριστικοποιήθηκαν το 2023.

Ποιες ποινές προβλέπονται για τους αυθαιρετούχους;

Αυξάνονται οι κυρώσεις και τα πρόστιμα για τους διοικούμενους που κατασκευάζουν αυθαίρετα.

Με ποιο τρόπο θα γίνονται οι έλεγχοι – κατεδαφίσεις και από ποιους θα απαρτίζονται τα μικτά κλιμάκια;

Οι έλεγχοι θα ακολουθήσουν το μοντέλο της Μυκόνου του περασμένου καλοκαιριού, από μικτά κλιμάκια. Πιο συγκεκριμένα, θα πραγματοποιούνται από υπηρεσίες του Δημοσίου οι οποίες εμπλέκονται με την αυθαίρετη δόμηση, δηλαδή: επιθεωρητές, Κτηματική Υπηρεσία, Λιμενικό, Δασαρχεία κ.λπ..

Παράλληλα, το σχέδιο νόμου προβλέπει τη μεταφορά αρμοδιοτήτων για τις κατεδαφίσεις από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, στην Κεντρική Διοίκηση.

Πώς «ξεκλειδώνει» η εκτός σχεδίου δόμηση σε οικόπεδα άνω των τεσσάρων στρεμμάτων;

Πληρώντας τρεις βασικές προϋποθέσεις θα μπορούν να λάβουν άδεια δόμησης τα εκτός σχεδίου οικόπεδα και συγκεκριμένα:

– η ύπαρξη της οδού για την εξυπηρέτηση των ακινήτων που εμφαίνεται σε αεροφωτογραφίες προ της 27ης Ιουλίου 1977

– πλάτος οδού τουλάχιστον 3,5 μέτρων, ώστε να διευκολύνεται η πρόσβαση πυροσβεστικού

– πρόβλεψη περιβαλλοντικού ισοδυνάμου που θα κατατίθεται ως παρακαταθήκη πριν την έκδοση της οικοδομικής αδείας σε ειδικό λογαριασμό του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων και θα διατίθεται αποκλειστικά για έργα υποδομής και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, εντός των διοικητικών ορίων του δήμου που βρίσκεται το γήπεδο, με βάση προτεραιότητες που προκύπτουν από τον πολεοδομικό σχεδιασμό

Ποια οικόπεδα αφορά;

Α) Οικόπεδα που δημιουργήθηκαν από 31 Μαΐου 1985 μέχρι και 31 Δεκεμβρίου 2003: Για να οικοδομηθούν, θα πρέπει να έχουν πρόσωπο ή να εφάπτεται το ένα εκ των ορίων τους σε μήκος τουλάχιστον 3,5 μέτρων σε οδό που: 1ον) εμφανίζεται σε αεροφωτογραφίες πριν από τις 27 Ιουλίου 1977 και έχει πλάτος τουλάχιστον 3,5 μέτρων, 2ον) συνδέεται με διεθνή, επαρχιακή, δημοτική ή κοινοτική οδό ή εγκαταλελειμμένα τμήματα αυτών, και 3ον) αυτή να έχει διανοιχτεί με απόφαση κρατικού οργάνου, είτε να είναι καταχωρισμένη στα κτηματολογικά βιβλία, είτε να έχουν πραγματοποιηθεί εργασίες οδοστρωσίας της από αρμόδια για τη συντήρηση και βελτίωση των οδών Αρχή, είτε οργανισμό είτε να διέρχεται από αυτήν δίκτυο κοινής ωφελείας.

Β) Οικόπεδα που δημιουργήθηκαν πριν από το 1985: Προκειμένου τα οικόπεδα αυτά να είναι οικοδομήσιμα, θα πρέπει να έχουν πρόσωπο ή να εφάπτεται το ένα από τα όριά τους σε μήκος τουλάχιστον 3,5 μέτρων σε οδό που 1ον) εμφανίζεται σε αεροφωτογραφίες πριν από τις 27 Ιουλίου 1977, έχει πλάτος τουλάχιστον 3,5 μέτρων και έχει διανοιχτεί με απόφαση κρατικού οργάνου, είτε είναι καταχωρισμένη με την ένδειξη «ΕΚ» (ειδική έκταση), είτε έχουν πραγματοποιηθεί εργασίες οδοστρωσίας από αρμόδια για τη συντήρηση και βελτίωση των οδών Αρχή είτε να διέρχεται από αυτήν δίκτυο κοινής ωφελείας. 2ον) Οικόπεδα που μπορούν να οικοδομηθούν είναι και αυτά τα οποία διαθέτουν νόμιμη δουλεία διόδου, προ του ’85, με πλάτος τουλάχιστον 3,5 μέτρων, η οποία να συνδέεται με διεθνή, επαρχιακή, δημοτική ή κοινοτική οδό ή εγκαταλελειμμένα τμήματα αυτών.

Το πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης»

Η υλοποίηση του προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», το οποίο αφορά σε χρηματοδότηση πολεοδομικών μελετών μείζονος σημασίας, περιλαμβάνει τις παρακάτω πέντε δράσεις:

Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ)

Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ)

Αυτοτελών Μελετών για Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης (ΖΥΣ)

Αυτοτελών Μελετών Οριοθέτησης Οικισμών και

Αυτοτελών Μελετών Χαρακτηρισμού Δημοτικών Οδών

Σημειώνεται πως τα ΤΠΣ και τα ΕΠΣ αντιστοιχούν στο 80% των Δημοτικών Ενοτήτων (826 από τις συνολικά 1.036) και στο 77% της επιφάνειας της χώρας (101.324 από 132.049 τ. χλμ.). Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί, πρωτίστως, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ενώ παράλληλα θα υπάρξει χρηματοδότηση και από άλλες πηγές (π.χ. Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ΕΣΠΑ, Πράσινο Ταμείο).