Συντάξεις: Αναδρομικά για όλους τους συνταξιούχους

Νέα δικαστική απόφαση -η πρώτη για το 2024- έρχεται, σε συνέχεια προηγούμενων που εκδόθηκαν το 2023, να κλειδώσει τα αναδρομικά για όλους τους συνταξιούχους, και μάλιστα όσοι τα κερδίζουν μέσω δικαστικών αποφάσεων παίρνουν και τους τόκους.

Με τη νέα απόφαση, την οποία αποκαλύπτει το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις» του «Ελεύθερου Τύπου», επιστρέφονται αναδρομικά σε τρεις συνταξιούχους της ΑΤΕ. Ο πρώτος ενάγοντας παίρνει αναδρομικά 800 ευρώ από Δώρα κύριας σύνταξης, στον δεύτερο επιστρέφονται αναδρομικά 3.371 ευρώ από μειώσεις και Δώρα επικουρικής σύνταξης και ομοίως στον τρίτο αναδρομικά 1.575 ευρώ από μειώσεις και Δώρα επικουρικής σύνταξης.

Η απόφαση (υπ’ αριθμόν 13298/2023) εκδόθηκε από το 33ο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθήνας και το σκεπτικό της βασίζεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας με τις οποίες κρίθηκε οριστικά και αμετάκλητα ότι για το 11μηνο Ιουνίου 2015-Μαΐου 2016 οι συνταξιούχοι όλων των Ταμείων δικαιούνται επιστροφές από μειώσεις που τους επιβλήθηκαν στις συντάξεις με τους νόμους 4051 και 4093 του 2012.

Η νέα απόφαση ανοίγει το δρόμο σε πολλές που αναμένονται μέσα στο 2024 για τα αναδρομικά, καθώς δεν εκκρεμεί κάποια προσφυγή στο ΣτΕ που να παγώνει την εκδίκαση των αναδρομικών από τα Πρωτοδικεία. Είναι βέβαιο πως όλες οι δικαστικές αποφάσεις θα δικαιώσουν τους συνταξιούχους και το γεγονός αυτό φέρνει πιο κοντά τη λύση για την πληρωμή των αναδρομικών σε όσους έχουν προσφύγει στα δικαστήρια, αλλά και σε όσους δεν έχουν προσφύγει.

Τα σενάρια πληρωμών δεν έχουν φύγει από το τραπέζι της κυβέρνησης, αλλά πρώτα θα πρέπει να εξασφαλιστούν τα χρήματα, που είναι και το κλειδί της υπόθεσης. Σύμφωνα με εκτιμήσεις πάντως που συζητούνται και από στελέχη της κυβέρνησης, ένα «βολικό» σενάριο είναι να πληρωθούν τα αναδρομικά σε δόσεις για όσους τα διεκδικούν με αντάλλαγμα τον τερματισμό των προσφυγών. Οσοι δεν έχουν κάνει προσφυγές δεν είναι σίγουρο ότι θα πάρουν τα ίδια αναδρομικά με τους συνταξιούχους που έχουν εκκρεμείς δίκες, αλλά μπορεί να λάβουν ένα εφάπαξ ποσό, για παράδειγμα της τάξης των 800 ευρώ. Με τον τρόπο αυτόν το συνολικό κόστος για τα αναδρομικά στους συνταξιούχους μπορεί να πέσει στα 1,6 δισ. ευρώ από 2,3 δισ. ευρώ που θα στοίχιζε να πάρουν όλοι τα ίδια ποσά.

Με το σενάριο για πληρωμή των αναδρομικών σε δόσεις αλλά σε όλους τους συνταξιούχους, οι μεν 370.000 συνταξιούχοι που έχουν εκκρεμείς δίκες (και έτσι κι αλλιώς κάποια στιγμή θα τα κερδίσουν) θα πάρουν ένα συνολικό ποσό γύρω στα 750 εκατ. ευρώ, το οποίο καλύπτει πλήρως τα διεκδικούμενα αναδρομικά από Δώρα κύριας σύνταξης και μειώσεις επικουρικών για 11 μήνες.

Οι δε 1.000.000 συνταξιούχοι που δεν έχουν προσφύγει στα δικαστήρια, αλλά έχουν τις ίδιες απαιτήσεις με τους 370.000 που προσέφυγαν, μπορεί να πληρωθούν λιγότερα, γιατί ο νόμος αναγνωρίζει μόνον τις διεκδικήσεις που είναι ενεργές μέσω δικαστικών προσφυγών, και οι προσφυγές αυτές θα έπρεπε να είχαν ασκηθεί ως και τον Ιούλιο του 2020. Αν η κυβέρνηση κινηθεί βάσει του νόμου, μπορεί, πρώτον, να μη δώσει τίποτε σε όσους δεν προσέφυγαν. Τέτοια επιλογή δεν υφίσταται και είναι έξω από κάθε συζήτηση. Η δεύτερη εκδοχή είναι να καταβάλει ένα εφάπαξ ποσό, που όμως δεν θα καλύπτει το σύνολο των μειώσεων του 11μήνου, και η τρίτη -και πιο γενναιόδωρη- επιλογή είναι να πάρουν και οι μεν και οι δε, δηλαδή σχεδόν 1,4 εκατ. συνταξιούχοι όλα τα αναδρομικά με ένα κόστος κοντά στα 2,5 δισ. ευρώ, που είναι απαγορευτικό ακόμη και αν πληρωθεί σε 5 χρόνια.

Ως επικρατέστερη εκδοχή -από τη στιγμή που ανοίξει το πουγκί της κυβέρνησης για τα αναδρομικά- είναι οι μεν 370.000 συνταξιούχοι να πληρωθούν στο ακέραιο αυτά που ήδη διεκδικούν και αναγνωρίζονται από το νόμο, δηλαδή Δώρα και μειώσεις επικουρικών συντάξεων για 11 μήνες, και οι 1 εκατ. συνταξιούχοι να πάρουν το εφάπαξ ποσό των 800 ή 700 ή 900 ευρώ, ανάλογα με τη δυνατότητα του Προϋπολογισμού.

Τι θα γίνει με τα αναδρομικά που οφείλονται σε δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχους από τον επανυπολογισμό του νόμου Βρούτση;

Αναδρομικά από επανυπολογισμό συντάξεων οφείλονται σε περίπου 30.000 συνταξιούχους κυρίως με 30 έτη ασφάλισης και άνω. Πρωτίστως τα δικαιούνται όσοι αποχώρησαν μετά τον Μάιο του 2016 με 30 έτη ασφάλισης και άνω. Ωστόσο και οι παλαιότεροι θα έχουν όφελος και αναδρομικά, ανάλογα με το αν μηδενίσουν ή όχι την προσωπική διαφορά στον επανυπολογισμό της σύνταξης. Νεότερες πληροφορίες αναφέρουν ότι ως τον Μάρτιο ο ΕΦΚΑ θα έχει τελειώσει όλες τις εκκρεμότητες με τους επανυπολογισμούς.

Στην ουρά έμειναν δύσκολες περιπτώσεις, που είτε δεν υπάρχουν πλήρη στοιχεία για να γίνει σωστά ο επανυπολογισμός, οπότε οι υπηρεσίες ψάχνουν κάθε περίπτωση χωριστά, είτε υπάρχουν διπλές συντάξεις που πρέπει να επανυπολογιστούν ξεχωριστά, είτε ακόμη και από αδράνεια των υπηρεσιών, μια που δίνουν προτεραιότητα στην έκδοση των νέων συντάξεων, αφήνοντας σε εκκρεμότητα τους παλαιότερους.

Κερδισμένοι

Οι συνταξιούχοι που έχουν κλειδώσει τα αναδρομικά με αγωγές στα δικαστήρια θα πάρουν τα ποσά που δικαιούνται και με τόκους που δεν τους προέβλεπε ο νόμος! Το όφελος από τόκους για αγωγές του 2027 και 2018 φτάνει σήμερα στα 500 με 700 ευρώ. Το κόστος των τόκων είναι άλλο ένα «κίνητρο» για την κυβέρνηση να δώσει γρήγορα λύση για τα αναδρομικά ώστε να τους γλιτώσει.

Χαμένοι

Οι συνταξιούχοι κάτω των 1.000 ευρώ και κυρίως οι χαμηλοσυνταξιούχοι των 500 και 600 ευρώ δεν έχουν πάρει μέχρι σήμερα τίποτε από τα αναδρομικά που κατέβαλε η κυβέρνηση για τις κύριες συντάξεις διότι οι περικοπές επιβλήθηκαν σε συντάξεις πάνω από τα 1.000 ευρώ. Δικαιούνται όμως να πάρουν πίσω τα Δώρα, όσο δηλαδή είναι ένα μηνιάτικο.

Τα 3 σενάρια για αναδρομικά σε όλους τους συνταξιούχους

Υπάρχουν 3 σενάρια πληρωμών για τα αναδρομικά και σύμφωνα με πληροφορίες προβλέπουν:

• Να ψηφιστεί νομοθετική ρύθμιση για να πληρωθούν τα αναδρομικά στους συνταξιούχους που έχουν καταθέσει αγωγές και μέχρι στιγμής όλες οι αποφάσεις τους δικαιώνουν. Με αυτό το σενάριο θα πάρουν επιστροφές ως και 4.000 ευρώ από περικοπές επικουρικών συντάξεων και Δώρων περίπου 370.000 συνταξιούχοι από όλα τα Ταμεία οι οποίοι κατέθεσαν αγωγές ως τον Ιούλιο του 2020. Το κόστος των επιστροφών σε αυτή την περίπτωση είναι μικρό, περίπου στα 750 εκατ. ευρώ. Με τον τρόπο αυτό τερματίζονται όλες οι εκκρεμείς δίκες, σταματά η ταλαιπωρία και οι δικαιούχοι παίρνουν τα χρήματά τους χωρίς να περιμένουν πότε θα πάρουν σειρά για να δικαστεί η αγωγή τους.
• Να επιστραφούν αναδρομικά με νομοθετική ρύθμιση σε όλους τους συνταξιούχους που είχαν περικοπές σε επικουρικές συντάξεις, Δώρα επικουρικής, Δώρα κύριας σύνταξης και μειώσεις από την ΕΑΣ όσον αφορά στους συνταξιούχους του Δημοσίου. Αυτό σημαίνει ότι θα πάρουν επιστροφές και όσοι δεν έκαναν αγωγές. Στην περίπτωση αυτή οι δικαιούχοι φτάνουν στο 1,5 εκατ. και το κόστος των αναδρομικών διαμορφώνεται σε 2,3 δισ. ευρώ. Το ποσό είναι απαγορευτικό ακόμη και αν δοθεί σε 5 ή 6 ετήσιες δόσεις από το 2024 ως και το 2029.
• Να επιστραφούν αναδρομικά σε όσους έχουν καταθέσει αγωγές και σε όσους δεν έχουν καταθέσει να δοθεί ένα εφάπαξ ποσό ίσο με το Δώρο που είχαν στην κύρια σύνταξη με πλαφόν ως τα 800 ευρώ. Το κόστος της πρότασης ανέρχεται περίπου σε 1,6 δισ. ευρώ και μπορεί να περιλαμβάνει τόσο τις επικουρικές όσο και την επιστροφή της ΕΑΣ για το Δημόσιο.

Αναδρομικά ως 8.280 ευρώ από την ΕΑΣ – Πώς θα πληρωθούν

Η λύση στα αναδρομικά των συνταξιούχων θα αφορά και την Εισφορά Αλληλεγγύης (ΕΑΣ) που κρίθηκε αντισυνταγματική για τις συντάξεις του Δημοσίου τα έτη 2017 και 2018.

Οι επιστροφές φτάνουν ως και τις 8.280 ευρώ για τις συντάξεις των 3.000 ευρώ, ενώ για τις συντάξεις των 1.430 ευρώ τα αναδρομικά είναι της τάξης των 600 ευρώ.

Τα αναδρομικά ΕΑΣ καλύπτουν ένα διάστημα 23 μηνών, από Φεβρουάριο 2017 ως Δεκέμβριο 2028. Τα δικαιούνται περίπου 360.000 συνταξιούχοι που αποχώρησαν πριν το νόμο Κατρούγκαλου με κύρια σύνταξη ή άθροισμα κύριων συντάξεων πάνω από 1.400 ευρώ μικτά και πλήρωναν την ΕΑΣ με κρατήσεις από 3% ως 14%.

Το πιθανότερο σενάριο είναι να επιστραφούν σε όλους. Το συνολικό ποσό επιστροφών έχει κοστολογηθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου στα 420 εκατ. ευρώ.

Από το 2019 και μετά, η ίδια κράτηση συνεχίζει να επιβάλλεται, ως συνταγματική αυτή τη φορά, καθώς προορίζεται για τον κουμπαρά του ασφαλιστικού, ενώ πριν κάλυπτε τα ελλείμματα των Ταμείων.

Η αντισυνταγματικότητά της είχε να κάνει με το γεγονός ότι -κατά την κρίση του Ελεγκτικού Συνεδρίου- δεν έπρεπε οι συνταξιούχοι του Δημοσίου να έχουν μείωση λόγω της ΕΑΣ για να χρηματοδοτούνται ελλειμματικοί φορείς. Ενώ από το 2019 και μετά, πάλι με την κρίση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η ΕΑΣ είναι συνταγματική και για τους συνταξιούχους του Δημοσίου, καθώς οι πόροι της -μαζί με των άλλων συνταξιούχων- πηγαίνουν στον κουμπαρά του ασφαλιστικού (ΑΚΑΓΕ), από τον οποίο, αν παραστεί ανάγκη, θα συμπληρωθούν οι πληρωμές για όλους τους συνταξιούχους.