Πράσινοι φόροι και ρήτρες εκπομπών CO2 και στα νοικοκυριά από το 2027

Μιχάλης Χριστοδουλίδης, Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός ΑΠΘ – Ενεργειακός Επιθεωρητής

Η νέα ντιρεκτίβα της Ε.Ε που εκδόθηκε τον Μάιο του 2023 είναι «ο ρυπαίνων πληρώνει». Με βάση το σκεπτικό της ευρωπαϊκής οδηγίας, θα πρέπει όλοι οι τομείς της οικονομίας να προσαρμοστούν σε μία άλλη ενεργειακή πραγματικότητα, αυτής της σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας, δηλαδή της πλήρους διακοπής λειτουργίας και χρήσης συστημάτων παραγωγής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα με ταυτόχρονη αντικατάσταση τους από ήπιες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα.

Στόχος της διεύρυνσης του συστήματος ρητρών εκπομπών και στον οικιακό τομέα είναι να συγκεντρωθούν 70 δισ. ευρώ μέχρι το 2030 σε έναν ευρωπαϊκό ‘’κουμπάρα’’ για να διευκολυνθούν τα φτωχότερα νοικοκυριά, προκειμένου να κάνουν την πράσινη μετάβαση τους ομαλά και με μικρότερη οικονομική επιβάρυνση. Αυτός ο κουμπαράς θα πρέπει να γεμίζει από τα πρόστιμα που θα πληρώνουν όσοι ρυπαίνουν.

Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για το Κλίμα και την Ενέργεια, μία δράση για τον περιορισμό των εκπομπών, είναι και η ενεργειακή αναβάθμιση του κτηριακού αποθέματος της χώρας με έμφαση σε ακίνητα που βρίσκονται στην χαμηλότερη ενεργειακή κλάση (δηλ. τα πιο ενεργοβόρα). Τα τελευταία δέκα χρόνια περίπου έχουν ‘’τρέξει’’ πέντε κύκλοι του προγράμματος εξοικονόμησης κατ’ οίκον και έχουν αναβαθμιστεί ενεργειακά λιγότερο από 160 χιλιάδες ακίνητα.

Στόχος είναι να αναβαθμιστούν σχεδόν άλλα 2,2 εκατομμύρια ενεργοβόρα ακίνητα της χώρας τα επόμενα χρόνια, αλλά με τον ρυθμό που υλοποιούνται αυτά τα επιδοτούμενα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας, ούτε στα επόμενα πενήντα χρόνια δεν πρόκειται να έχουμε πιάσει αυτό τον στόχο. Μέχρι τότε, τα ενεργοβόρα νοικοκυριά θα πληρώνουν τα πράσινα χαράτσια για την σωτηρία του πλανήτη;

Στην χώρα μας οι καταναλωτές εδώ και μία δεκαπενταετία, πληρώνουν ήδη ‘’ανθρακικά τέλη’’, μέσω των λογαριασμών του ρεύματος, λόγω της χρήσης ορυκτών καυσίμων από τα εργοστάσια παραγωγής ρεύματος. Αυτά τα τέλη (ΕΤΜΕΑΡ) ανέρχονται σε πάνω από 500 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο και υποτίθεται ότι στηρίζουν την πράσινη ανάπτυξη.

Ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα για το τι θα πληρώνει ως ρήτρα εκπομπών ετησίως ένα ενεργοβόρο ακίνητο περιγράφεται παρακάτω.

Ένα τυπικό παλιό διαμέρισμα 100τ.μ. στην Αθήνα που ανήκει στην <<Η>> ενεργειακή κλάση όπως προκύπτει από το ενεργειακό πιστοποιητικό του, υπολογίζεται ότι καταναλώνει ενέργεια γύρω στις 25.000KWh, οι οποίες αντιστοιχούν σε εκπομπές CO2 περίπου σε 6,5 τόνους. Αν επιβληθεί ρήτρα εκπομπών με τις σημερινές τιμές, οι οποίες αυτές ανέρχονται γύρω στα 90 ευρώ ο τόνος, το νοικοκυριό θα κληθεί να πληρώσει ετήσια ρήτρα 585 ευρώ και με βάση τις εκτιμήσεις των ειδικών ο τόνος του CO2 κάθε χρόνο θα ανεβαίνει.

Εάν δεν ληφθούν άμεσα και στοχευμένα μέτρα για την ενεργειακή θωράκιση του ενεργοβόρου αποθέματος της χώρας, οι ιδιοκτήτες των ακινήτων θα έχουν να αντιμετωπίσουν μία σημαντική επιβάρυνση στους οικιακούς προϋπολογισμούς που θα αφορούν την ακίνητη περιουσία τους, πέρα από τους γνωστούς φόρους ακινήτων.

Η λύση είναι η ενεργοποίηση των ενεργειακών κοινοτήτων για πρόσβαση των ευάλωτων νοικοκυριών σε φθηνό και πράσινο ρεύμα και ο τριπλασιασμός των κονδυλιών σε όλα τα επιδοτούμενα προγράμματα εξοικονόμησης (φωτοβολταικά στη στέγη, αλλάζω συσκευή, κλπ).