Αύξηση μισθών από το 2026 - Στα πόσα χρήματα θα φτάσουν

Οι αυξήσεις μισθών στον ιδιωτικό τομέα, μέσω της ενίσχυσης των διαπραγματεύσεων, αλλά και των κλαδικών ομοιοεπαγγελματικών συμβάσεων, ταυτόχρονα με τη μείωση του κόστους εργασίας (μείωση ασφαλιστικών εισφορών έως και 2,5% μέχρι το 2026) βρίσκονται αυτή την περίοδο στο τραπέζι των συζητήσεων που έχει η Υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, με τους κοινωνικούς εταίρους, ενόψει της νέας νομοθετικής πρωτοβουλίας που αναμένεται τον Οκτώβριο, σύμφωνα με την «Καθημερινή»

Στο τραπέζι των συζητήσεων με τους κοινωνικούς εταίρους (την περασμένη Πέμπτη συναντήθηκε με τη ΓΣΕΕ, την Παρασκευή με τη ΓΣΕΒΕΕ, ενώ η επόμενη συνάντηση είναι προγραμματισμένη για μεθαύριο, Τετάρτη) βρίσκονται μέτρα όπως:

• Η σταδιακή κατάργηση των ατομικών συμβάσεων εργασίας και η αντικατάσταση τους από συλλογικές/ κλαδικές.
• Κανείς εργαζόμενος να μην αμείβεται κάτω από τον κατώτατο μισθό.
• Η υποχρέωση κάθε κλάδου να διαπραγματεύεται, μετά από πρόσκληση και εφόσον υπάρχει συνδικαλιστική εκπροσώπηση, τις αυξήσεις μισθών μέσα στο έτος
• Ο ρόλος του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας στον καθορισμό των αυξήσεων, εφόσον υπάρχει διαφωνία των μερών της διαπραγμάτευσης
• Το ύψος της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών και η συντόμευση χρόνου υλοποίησης του μέτρου, ώστε να λειτουργήσει ως δέλεαρ για νέες προσλήψεις. Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε 0,5% το 2025 και 1% το 2026, αλλά δεν αποκλείεται το ποσοστό να μεγαλώσει στο 2% - 2,5%, καθώς τα έσοδα στον ΕΦΚΑ πηγαίνουν πολύ καλά και οι όποιες μειώσεις θα ισοσκελιστούν με την αύξηση των ασφαλισμένων από τις προσλήψεις. Η κυβέρνηση προχωρά σε αλλαγή του καθεστώτος, ενσωματώνοντας σχετική οδηγία της ΕΕ για την επάρκεια των κατώτατων μισθών, και προς αυτή την κατεύθυνση έχει συσταθεί επιτροπή που μέχρι τον ερχόμενο Οκτώβριο να προτείνει μέτρα, με στόχο:
• Την προώθηση συλλογικών διαπραγματεύσεων
• Την προώθηση επαρκών επιπέδων νόμιμων κατώτατων μισθών και
• Τη βελτίωση της πραγματικής πρόσβασης όλων των εργαζομένων στην προστασία με τη μορφή κατώτατου μισθού.

Οι αλλαγές θα κινούνται στη φιλοσοφία της οδηγίας, που είναι η θέσπιση ενός πλαισίου για τον καθορισμό και την επικαιροποίηση των κατώτατων μισθών, σύμφωνα με ένα σύνολο σαφών κριτηρίων. Ο κατώτατος μισθός θα επικαιροποιείται τουλάχιστον ανά διετία ( ή το αργότερο ανά τετραετία για τις χώρες που χρησιμοποιούν μηχανισμό αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής). Ωστόσο, η οδηγία δεν προβλέπει συγκεκριμένο επίπεδο του κατώτατου μισθού το οποίο πρέπει να επιτύχουν τα κράτη μέλη.

Ο θεσμός των κλαδικών συμβάσεων εργασίας ατόνησε στη μνημονιακή περίοδο, όπου είχε καταργηθεί η υποχρεωτικότητα για τις κλαδικές και επικρατούσαν οι ατομικές συμβάσεις (συμφωνίες σε προσωπικό επίπεδο). Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός, όπως σημειώνει στην «Α» ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γίωργος Καββαθάς, ότι μόλις τέσσερις κλαδικές συμβάσεις εργασίας έχουν υπογραφεί για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (εστίαση, αρτοποιεία, ηλεκτρολόγοι, εργαζόμενοι σε ανελκυστήρες).

Κλειστά κρατά τα χαρτιά της η υπουργός σχετικά με τον μηχανισμό για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού, αν και είναι σχεδόν κάθετο το αίτημα από τους κοινωνικούς εταίρους για επαναφορά των διαπραγματεύσεων σε κεντρικό επίπεδο.

Επέκταση

Σε κλασικό επίπεδο δεν υπάρχουν συλλογικές διαπραγματεύσεις και, όπου υφίστανται, σπάνια καταλήγουν σε συμβάσεις. Ακόμη πιο δύσκολα δε οι προβλέψεις των εν λόγω συμβάσεων επεκτείνονται στο σύνολο των εργαζομένων και των επιχειρήσεων ενός κλάδου. Αυτό συμβαίνει, καθώς μια ΣΣΕ, για να κηρυχτεί υποχρεωτική και να επεκταθεί σε κάθε μισθωτό (του αντίστοιχου κλάδου), θα πρέπει η ομοσπονδία των εργαζομένων που τη συνομολογεί να αντιπροσωπεύει το 50% των μισθωτών και, από την άλλη πλευρά, ο σύνδεσμος των επιχειρήσεων να απασχολεί επίσης τους μισούς εργαζομένους.

Ωστόσο, η συμμετοχή στα συνδικάτα- και λόγω πολλών μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων είναι αναιμική (σε μέσα επίπεδα κάτω του 25%), ενώ πολλές επιχειρήσεις αποφεύγουν την ένταξή τους στους αντίστοιχους εργοδοτικούς συνδέσμους ακριβώς για να μην υπακούουν (καταβάλουν) σε κλαδικούς- υψηλότερους μισθούς.

Να σημειωθεί ότι στη χώρα μας λόγω των μικρών επιχειρήσεων (οι 9 στις 10 επιχειρήσεις απασχολούν λιγότερους από 10 μισθωτούς) μόλις το 30% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα καλύπτονται με συλλογικές συμβάσεις εργασίας (ΣΣΕ). Έναντι 45% σε μέσα ευρωπαϊκά επίπεδα και του στόχου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 80% των μισθωτών να βρίσκονται υπό την κάλυψη του ΣΣΕ.