Λερναία Ύδρα η ακρίβεια: Μετά το «Shrinkflation» έρχεται το «skimpflation» - Τα δύο κόλπα

Το θέμα της σχέσης τιμών και αξίας προϊόντων έχει αναδειχθεί εκ νέου στην επικαιρότητα με αφορμή το ζήτημα της ακρίβειας, το οποίο αποτελεί τον μέγιστο βάσει δημοσκοπήσεων προβληματισμό των πολιτών της Ελλάδας.

Στα ράφια των σούπερ μάρκετ και άλλων επιχειρήσεων λιανικής πώλησης εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα παρατηρείται ένα ιδιόμορφο, αλλά ορατό φαινόμενο, με μικρότερες συσκευασίες αγαθών έναντι εκείνων του πρόσφατου παρελθόντος. Αυτό ωστόσο που διαπιστώνει ο καταναλωτής είναι ότι αυτή η «σμίκρυνση» δεν επηρεάζει την τιμή του εκάστοτε προϊόντος, η οποία παραμένει στα ίδια επίπεδα.

Η μέθοδος αυτή έχει ονομαστεί «Shrinkflation». «Το φαινόμενο αυτό έχει ονομαστεί "shrinkflation” από τη σύνθεση των λέξεων "shrink" και "inflation" και περιγράφει τη συρρίκνωση των συσκευασιών των καταναλωτικών προϊόντων που αποδίδεται στον πληθωρισμό», εξήγησε σε προηγούμενη συνέντευξή του στο Νewsbomb.gr o Γεώργιος Μπάλτας, Καθηγητής του Τμήματος Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Σύμφωνα με τον κ. Μπάλτα, το ερώτημα που προκύπτει αναπόφευκτα είναι με ποιον τρόπο συνδέεται η μικρότερη συσκευασία και ο πληθωρισμός. «Ορισμένες εταιρείες λοιπόν μικραίνουν τις ποσότητες προϊόντος που περιέχονται στις συσκευασίες, για να αντιμετωπίσουν το αυξημένο κόστος παραγωγής χωρίς να αυξήσουν την τιμή της μικρότερης πλέον συσκευασίας ή χωρίς να προβούν σε αισθητές ανατιμήσεις. Το αποτέλεσμα είναι ότι το κόστος ανά μονάδα βάρους ή ανά μονάδα όγκου αυξάνεται για τον καταναλωτή. Για παράδειγμα, μία τέτοια συρρικνωμένη συσκευασία περιέχει 300 γραμμάρια ενώ η αρχική συσκευασία είχε 400 γραμμάρια προϊόντος. Η τιμή του προϊόντος δεν μειώνεται, παρά τη μείωση της ποσότητας που περιέχεται στη συσκευασία», εξήγησε ο καθηγητής.

Όπως είχε αναφέρει στο Newsbomb.gr ο κ. Μπάλτας, καταναλωτικές ενώσεις έχουν ασκήσει έντονη κριτική στην πρακτική αυτή επισημαίνοντας ότι οι καταναλωτές δεν ενημερώνονται για τις μικρότερες συσκευασίες και επομένως δεν λαμβάνουν αγοραστικές αποφάσεις με πλήρη πληροφόρηση. «Ουσιαστικά δηλαδή οι καταναλωτές νομίζουν ότι αγοράζουν το σύνηθες μέγεθος στη συνήθη τιμή, αλλά στην πραγματικότητα αγοράζουν μία μικρότερη ποσότητα χωρίς μείωση της τιμής. Επομένως το προϊόν έχει ανατιμηθεί, αλλά με έναν έμμεσο τρόπο που οι καταναλωτές δεν έχουν αντιληφθεί. Οι ίδιοι φορείς θεωρούν ότι το επιχείρημα της μικρότερης οικολογικής επίπτωσης είναι προσχηματικό και ότι οι αποφάσεις αυτές υποκινούνται κυρίως από την επιδίωξη μεγαλύτερου κέρδους ή την απορρόφηση αυξήσεων στο κόστος παραγωγής», πρόσθεσε.

Σύμφωνα με τον ίδιο, στα διεθνή Mέσα Eνημέρωσης υπάρχουν πολλές αναφορές για την πρακτική «shrinkflation» και «συρρικνωμένες συσκευασίες» που εμφανίστηκαν από μεγάλες διεθνείς μάρκες.

Το κέρδος από το «Shrinkflation»

Το ερώτημα με βάση τα παραπάνω είναι πόσο κέρδος μπορεί να αποφέρει στις εταιρείες το «Shrinkflation» και βέβαια πόσο νόμιμο είναι.

«Η πρακτική αυτή μπορεί να αυξήσει ή διατηρήσει το περιθώριο κέρδους ανά τεμάχιο συσκευασμένου προϊόντος, διότι το κόστος της συσκευασίας μειώθηκε ενώ η τιμή παρέμεινε σταθερή ή αυξήθηκε. Δεν είναι εντούτοις προκαθορισμένο τι θα συμβεί στη συνολική κερδοφορία του προϊόντος, υπό την έννοια ότι αυτή εξαρτάται επιπλέον από τη μεταβολή της ζήτησης, μεταξύ άλλων παραγόντων που συνδιαμορφώνουν τη συνολική κερδοφορία. H πρακτική της συρρικνωμένης συσκευασίας δεν είναι καταρχήν παράνομη εφόσον το καθαρό βάρος ή ο καθαρός όγκος αναγράφεται σωστά και ο καταναλωτής μπορεί να δει τον συνδυασμό τιμής και ποσότητας που του προσφέρει η κάθε εναλλακτική πρόταση αγοράς όταν ψωνίζει. Επισημαίνεται επίσης ότι στην Ελλάδα με διαδοχικές νομοθετικές ρυθμίσεις, όπως ν. 4903/2022 και ν. 5045/2023, ορίστηκε ότι δεν επιτρέπεται το περιθώριο μεικτού κέρδους ανά μονάδα να υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο μεικτού κέρδους ανά μονάδα προ της 31ης Δεκεμβρίου 2021», εξήγησε ο καθηγητής.

Και μετά θα έρθει το «skimpflation»;

Το Newsbomb.gr στη συνέχεια ρώτησε τον κ. Μπάλτα, αν από την στιγμή που αυτή η μέθοδος εφαρμόζεται ήδη στα τρόφιμα, υπάρχει πιθανότητα να την δούμε και σε άλλα αγαθά και υπηρεσίες.

«Ναι, υπάρχει ένα φαινόμενο που ονομάζεται "skimpflation", το οποίο είναι παρόμοιο με τη συρρίκνωση τυποποιημένων καταναλωτικών προϊόντων, αλλά παρατηρείται στις υπηρεσίες. Είναι ένας συνδυασμός των λέξεων "skimp" και "inflation" και περιγράφει την πρακτική της μείωσης της ποιότητας ή της ποσότητας των υπηρεσιών διατηρώντας την ίδια τιμή. Αυτό μπορεί να γίνει σε εταιρείες παροχής υπηρεσιών για τους ίδιους λόγους. Για παράδειγμα, ένα εστιατόριο μπορεί να μειώσει το μέγεθος των μερίδων που σερβίρει ή μία αεροπορική εταιρεία να στριμώξει τους επιβάτες της οικονομικής θέσης σε μικρότερο χώρο, να χρεώνει επιπλέον για ορισμένες θέσεις της οικονομικής θέσης ή να καταργήσει τελείως το δωρεάν σερβίρισμα καφέ, αναψυκτικών ή φαγητού», αναφέρει ο καθηγητής κ. Μπάλτας.