Έχει καταρρεύσει το γερμανικό επιχειρηματικό μοντέλο; - Σε κρίση βυθίζεται η οικονομία της Γερμανίας

Σε μια καριέρα 30 και πλέον ετών στην εταιρική αναδιάρθρωση, ο σύμβουλος Andreas Rüter τα έχει δει όλα: τη χρεοκοπία της dotcom, την 11η Σεπτεμβρίου, την παγκόσμια οικονομική κατάρρευση, την κρίση του ευρώ, το Covid-19. Αλλά αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στις επιχειρήσεις της Γερμανίας είναι «πρωτοφανές» και «εντελώς διαφορετικής τάξης μεγέθους», λέει ο Rüter, επικεφαλής της AlixPartners στη χώρα.

Ο πολύ σημαντικός τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας, η χημική βιομηχανία και ο μηχανολογικός τομέας της ομοσπονδιακής δημοκρατίας βρίσκονται ταυτόχρονα σε ύφεση. Η εταιρεία του Rüter έχει κατακλυστεί τόσο πολύ από τη ζήτηση για αναδιάρθρωση που απορρίπτει πιθανούς πελάτες, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα των Financial Times.

Τα τελευταία τρία χρόνια, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης βυθίζεται αργά αλλά σταθερά στην κρίση. Η χώρα δεν έχει δει καμία ουσιαστική τριμηνιαία αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ από τα τέλη του 2021, και το ετήσιο ΑΕΠ είναι έτοιμο να συρρικνωθεί για δεύτερο συνεχόμενο έτος. Η βιομηχανική παραγωγή, εξαιρουμένων των κατασκευών, κορυφώθηκε το 2017 και έκτοτε έχει μειωθεί κατά 16%. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, οι εταιρικές επενδύσεις μειώθηκαν σε 12 από τα τελευταία 20 τρίμηνα και βρίσκονται πλέον σε επίπεδο που παρατηρήθηκε για τελευταία φορά κατά τη διάρκεια του πρώιμου σοκ της πανδημίας. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις έχουν επίσης μειωθεί απότομα.

Το φως στον ορίζοντα είναι δύσκολο να εντοπιστεί. Στις τελευταίες του προβλέψεις, το ΔΝΤ αναφέρει ότι το γερμανικό ΑΕΠ θα επεκταθεί μόλις κατά 0,8% το επόμενο έτος. Από τις μεγαλύτερες και πλουσιότερες οικονομίες του κόσμου, μόνο η Ιταλία αναμένεται να αναπτυχθεί με τον ίδιο αργό ρυθμό.

Στον τομέα της μεταποίησης, όπου η Γερμανία είναι η παραδοσιακή ατμομηχανή της Ευρώπης, τα πράγματα φαίνονται ιδιαίτερα δυσοίωνα. Η Volkswagen έχει προειδοποιήσει για κλείσιμο εργοστασίων στην πατρίδα της για πρώτη φορά στην ιστορία της. Η 212 ετών Thyssenkrupp, κάποτε σύμβολο της γερμανικής βιομηχανικής δύναμης, έχει εμπλακεί σε μια μάχη στο διοικητικό συμβούλιο για το μέλλον της χαλυβουργικής της μονάδας, με χιλιάδες θέσεις εργασίας να κινδυνεύουν. Η εταιρεία κατασκευής ελαστικών Continental επιδιώκει να αποσχίσει την προβληματική της επιχείρηση αυτοκινήτων αξίας 20 δισ. ευρώ. Τον Σεπτέμβριο, το 225 ετών οικογενειακό ναυπηγείο Meyer Werft απέφυγε οριακά τη χρεοκοπία με κυβερνητική διάσωση ύψους 400 εκατ. ευρώ.

Ο Ρόμπιν Βίνκλερ, επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Bank για τη Γερμανία, χαρακτηρίζει την πτώση της βιομηχανικής παραγωγής «την πιο έντονη ύφεση» στη μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας. Δεν είναι ο μόνος. «Το επιχειρηματικό μοντέλο της Γερμανίας βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο - όχι κάποια στιγμή στο μέλλον, αλλά εδώ και τώρα», προειδοποίησε τον Σεπτέμβριο ο Ζίγκφριντ Ράσβουργκ, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI). Το ένα πέμπτο της εναπομείνασας βιομηχανικής παραγωγής της Γερμανίας θα μπορούσε να εξαφανιστεί μέχρι το 2030, είπε. «Η αποβιομηχάνιση είναι ένας πραγματικός κίνδυνος».

Αυτές οι δυσοίωνες προβλέψεις έρχονται σε μια εποχή αυξανόμενης πολιτικής αστάθειας. Οι σχέσεις μεταξύ των κομμάτων του εύθραυστου συνασπισμού του καγκελάριου Όλαφ Σολτς - σοσιαλδημοκράτες, πράσινοι και φιλελεύθεροι - βρίσκονται στο ναδίρ, με τις πολιτικές τους διαφορές να είναι πλέον τόσο βαθιές που πολλοί αναμένουν ότι η συμμαχία θα μπορούσε να καταρρεύσει μέσα σε λίγες εβδομάδες, οδηγώντας σε πρόωρες εκλογές.

Καθώς το πολιτικό κέντρο έχει αποδυναμωθεί, λαϊκιστικά κόμματα, όπως η Εναλλακτική για τη Γερμανία και η σκληρά αριστερή Συμμαχία Sahra Wagenknecht (BSW), έχουν αναδυθεί, και η φλογερή ρητορική τους εγείρει φόβους για το μέλλον ενός λεπτότατα ισορροπημένου πολιτικού συστήματος που βασίζεται στη συναίνεση και τον συμβιβασμό.

Οικονομολόγοι και επιχειρηματίες κατηγορούν για τα οικονομικά προβλήματα της Γερμανίας το υψηλό ενεργειακό κόστος, τους υψηλούς εταιρικούς φόρους και το υψηλό εργατικό κόστος, καθώς και αυτό που περιγράφουν ως υπερβολική γραφειοκρατία. Τα ζητήματα αυτά έχουν επιδεινωθεί από την έλλειψη εξειδικευμένων εργαζομένων και τη δεινή κατάσταση των υποδομών της χώρας μετά από δεκαετίες υποεπενδύσεων. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία της χώρας, οι νευρικοί Γερμανοί καταναλωτές αποταμιεύουν πλέον το 11,1% του εισοδήματός τους, διπλάσιο ποσοστό από τους ομολόγους τους στις ΗΠΑ - επιβραδύνοντας έτσι ακόμη περισσότερο την οικονομία.