Έρευνα: Πώς «κουρεύτηκαν» τα δάνεια σε όλο τον κόσμο
Από τη μια, όλο και περισσότερα ελληνικά νοικοκυριά δοκιμαζόμενα από την ύφεση και την σημαντική υποχώρηση των εισοδημάτων τους αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις δανειακές τους υποχρεώσεις και ζητούν μια επίλυση του προβλήματος. Από την άλλη, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα αναζητά τα κεφάλαια που θα το σταθεροποιήσουν, αναγνωρίζει δε το πρόβλημα της ολοένα αυξανόμενης μη εξυπηρέτησης των δανείων.
Το πρόβλημα της διαχείρισης των δανειακών υποχρεώσεων των νοικοκυριών δεν είναι πρωτοφανές στη διεθνή οικονομική ιστορία. Το ΔΝΤ σε μια πρόσφατη έκθεση του για την παγκόσμια οικονομία δημοσιοποίησε μια έρευνα που αφορούσε τη διαχείριση των δανειακών υποχρεώσεων των νοικοκυριών σε περιόδους κρίσης, με κύριο ερώτημα αν τα δάνεια των νοικοκυριών ενισχύουν τις καθοδικές τάσεις της οικονομίας κι εξασθενούν την ανάπτυξη.
Ένα από τα ευρήματα της έρευνας κατέδειξε ότι όταν έχει προηγηθεί σημαντική άνοδος στη στεγαστική πίστη οι χρεοκοπίες σπιτιών και η ύφεση έχουν την τάση να είναι οξύτερες και πιο επίμονες. Οι πολιτικές που θα υιοθετήσει μια κυβέρνηση μπορούν να αποτρέψουν μια παρατεταμένη συστολή της οικονομικής δραστηριότητας, όταν διαχειριστούν το πρόβλημα του υπερβολικού δανεισμού των νοικοκυριών. Συγκεκριμένα, τολμηρά προγράμματα αναδιάρθρωσης δανείων, όπως αυτά που εφαρμόστηκαν στις Η.Π.Α τη δεκαετία του 1930 και στην Ισλανδία πρόσφατα, μείωσαν σημαντικά το δανειακό βάρος των νοικοκυριών, τον αριθμό των χρεοκοπιών και των κατασχέσεων. Αυτές οι πολιτικές μπορούν να αποτρέψουν τον αυτοτροφοδοτούμενο κύκλο των χρεοκοπιών των νοικοκυριών, την περαιτέρω υποχώρηση στις τιμές των ακινήτων και την επιπλέον σμίκρυνση της οικονομικής δραστηριότητας .
Η μεγάλη πτώση της οικονομικής δραστηριότητας δεν είναι απλά μια αντανάκλαση της σημαντικής υποχώρησης των τιμών των ακινήτων και της συνοδευόμενης χειροτέρευσης των οικονομικών των νοικοκυριών. Φαίνεται, όπως προκύπτει από την έρευνα, ότι είναι ένας συνδυασμός υποχώρησης στις τιμές των σπιτιών και του επιπέδου προ της πτώχευσης που εξηγεί την οξύτητα της συστολής της οικονομικής δραστηριότητας. Οι μακροοικονομικές πολιτικές είναι ένα κρίσιμο στοιχείο που προλαμβάνει την υπερβολική συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας την περίοδο που διενεργείται η απομόχλευση των δανείων των νοικοκυριών. Οι πολιτικές που υιοθετεί μια κυβέρνηση , οι οποίες στοχεύουν στη μείωση του επιπέδου του δανεισμού των νοικοκυριών σε σχέση με τα περιουσιακά στοιχεία τους και την εξυπηρέτηση των δανείων αναφορικά με τη δυνατότητα αποπληρωμής από την πλευρά των νοικοκυριών, μπορούν-με περιορισμένη δημοσιονομική επιβάρυνση- να μετριάσουν ουσιαστικά τα αρνητικά αποτελέσματα που μπορεί να έχει η απομόχλευση των δανείων στην οικονομική δραστηριότητα.