ICAP: Aπογοητευτικά τα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων

Το δείγμα της έρευνας περιλαμβάνει συνολικά 22.573 επιχειρήσεις με δημοσιευμένους ισολογισμούς μέχρι την παραπάνω ημερομηνία. Εξ αυτών οι 4.458 είναι βιομηχανικές, οι 5.887 εμπορικές, οι 7.143 επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών (πλην τραπεζών-ασφαλειών), οι 2.162 εταιρείες του τεχνικού- κατασκευαστικού τομέα, καθώς και 2.923 επιχειρήσεις του τουριστικού τομέα. Τα μεγέθη των επιχειρήσεων αυτών για το 2011 συγκρίνονται με τα αντίστοιχα μεγέθη για το 2010.

Τα τελευταία χρόνια η ελληνική οικονομία είναι σε συνεχή ραγδαία επιδείνωση. Ιδιαίτερα το 2011 υπέστη συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 6,9%, λόγω κυρίως της συνεχιζόμενης πτώσης τόσο της ιδιωτικής και δημόσιας κατανάλωσης (κατά 7,1% και 9,1% αντίστοιχα), όσο και των επενδύσεων.

Ειδικότερα, βάσει των ενοποιημένων αποτελεσμάτων χρήσης όλων των επιχειρήσεων (ανεξαρτήτως κλάδου), προκύπτει κατ΄ αρχήν μικρή μόνον υποχώρηση, κατά 1,07%, των συνολικών πωλήσεων (διαμορφώθηκαν σε 164,1 δισ. ευρώ το 2011 έναντι 165,9 δισ. ευρώ του προηγουμένου έτους). Παράλληλα όμως δεν υπήρξε ανάλογη συγκράτηση του κόστους των πωλήσεων, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα και πάλι τη σημαντική μείωση (-8,8%) των μικτών κερδών. Περαιτέρω, οι πολύ υψηλές λειτουργικές δαπάνες (υπερκαλύπτουν τα αντίστοιχα μικτά κέρδη το 2011) είχαν καταλυτική επίδραση, δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις εμφάνισαν υψηλές λειτουργικές ζημίες (-4,3 δισ. ευρώ), από οριακά κέρδη (μόλις 2,5 εκ. ευρω ) το 2010, οδήγησαν δηλαδή σε ανατροπή του λειτουργικού αποτελέσματος το 2011.

Την κατάσταση επιδείνωσαν ακόμη περισσότερο τα μη λειτουργικά έξοδα που επιβάρυναν τις επιχειρήσεις (όπως έκτακτα & ανόργανα έξοδα, έξοδα προηγουμένων χρήσεων, έκτακτες ζημίες κ.α.), με συνέπεια τελικά την περαιτέρω δραστική επιδείνωση του καθαρού αποτελέσματος, με την καταγραφή συνολικών ζημιών ύψους 7,62 δισ. ευρώ το 2011, έναντι αντίστοιχων ζημιών 3,83 δισ. ευρώ το 2010. Τέλος, τα κέρδη EBITDA υποχώρησαν κατά 30,4%, δηλαδή σε 7,6 δισ. ευρώ το 2011 (έναντι 10,9 δισ. ευρώ του προηγουμένου έτους).

Όσον αφορά στα στοιχεία Ενεργητικού και Παθητικού των επιχειρήσεων αυτών, το σύνολο ενεργητικού τους υποχώρησε κατά 2,8% το 2011 (σε 284,4 δισ. ευρώ ), ενώ από τα επί μέρους μεγέθη εντονότερη ήταν η μεταβολή της αξίας των αποθεμάτων (-7,2%).

Από την άλλη πλευρά, τα ίδια κεφάλαια επίσης μειώθηκαν, κατά 2,1%. Πέραν αυτών και ο συνολικός δανεισμός των επιχειρήσεων υποχώρησε το 2011 (κατά 4,7 δισ. ευρώ ), μεταβολή που προήλθε αποκλειστικά από τη συρρίκνωση του μακροπρόθεσμου δανεισμού (μειώθηκε κατά 9%), ενώ αντίθετα οι βραχυπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις αυξήθηκαν κατά 5,7%. Το γεγονός αποδίδεται ως ένα βαθμό σε ανάλογη στάση του τραπεζικού τομέα, που αφορά την κατά προτεραιότητα εξυπηρέτηση των μακροπρόθεσμων πιστώσεων, ενώ παράλληλα προτιμάται η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, κυρίως με βραχυπρόθεσμο δανεισμό.

Βιομηχανία: Ο τομέας της Βιομηχανίας παρότι είχε την καλύτερη επίδοση σε επίπεδο μεταβολής του κύκλου εργασιών, όχι μόνο δεν απέφυγε τις ζημίες, αλλά βρέθηκε αντιμέτωπος με εκτίναξη ζημιών το τελευταίο έτος. Με βάση το δείγμα των 4.458 βιομηχανικών εταιρειών, προκύπτει αξιόλογη αύξηση των πωλήσεων κατά 6,2% (ή κατά 3,07 δισ. ευρώ), οι οποίες και ανήλθαν σε 52,4 δισ. ευρώ το 2011. Ωστόσο, οι μεταποιητικές επιχειρήσεις βρέθηκαν αντιμέτωπες με σημαντική αύξηση του κόστους το οποίο διευρύνθηκε κατά 9,4%, η δε αύξηση αυτή (σε απόλυτο μέγεθος 3,8 δισ.ευρώ ) υπερίσχυσε εκείνης των πωλήσεων, με συνέπεια την υποχώρηση των αντίστοιχων μικτών κερδών (-8,4%). Ακόμη, οι βιομηχανικές εταιρείες εμφάνισαν και αυξημένα λειτουργικά έξοδα (υπερκαλύπτουν τα αντίστοιχα μικτά κέρδη το 2011), με αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη επιδείνωση του λειτουργικού αποτελέσματος (ήδη ζημιογόνου από το 2010). Τελικά, οι ζημίες του τομέα υπερδιπλασιάστηκαν, ανερχόμενες σε 2,19 δισ. ευρώ το 2011, έναντι ζημιών 1,06 δισ. ευρώ του 2010. Περαιτέρω, τα κέρδη EBITDA υπέστησαν πτώση (-39%) και διαμορφώθηκαν σε περίπου 1,53 δισ. ευρώ το 2011, έναντι αντίστοιχων 2,51 δισ. ευρώ του προηγουμένου έτους.

Εμπόριο: Από τα συγκεντρωτικά στοιχεία του τομέα του εμπορίου επιβεβαιώνεται ξεκάθαρα το αρνητικό κλίμα που επικράτησε στην αγορά και το 2011. Βάσει των αποτελεσμάτων των 5.887 εμπορικών επιχειρήσεων, προκύπτει και πάλι μείωση κατά 4,5% των πωλήσεών τους, οι οποίες διαμορφώθηκαν σε 61,59 δισ. ευρώ το 2011, έναντι 64,47 δισ. ευρώ το 2010 (απώλειες εσόδων περίπου 2,9 δισ. ευρώ). Η υποχώρηση των μικτών κερδών του τομέα ήταν εντονότερη (κατά 6,9%), λόγω συμπίεσης των περιθωρίων κέρδους των επιχειρήσεων ως αντιστάθμισμα της περιορισμένης ζήτησης.

Οι εξελίξεις αυτές ήταν καθοριστικές, οδηγώντας σε αναστροφή του λειτουργικού αποτελέσματος, από λειτουργικά κέρδη 346 εκ. ευρώ, σε λειτουργικές ζημίες ύψους περίπου 478 εκ. ευρώ. Τελικά οι ζημίες του εμπορικού τομέα εκτινάχθηκαν σε περίπου 989 εκ. ευρώ το 2011, έναντι αντίστοιχων ζημιών 46 εκ. ευρώ το 2010.

Υπηρεσίες: (εκτός Τεχνικών Εταιρειών): Στον τομέα των εταιρειών παροχής υπηρεσιών ο κύκλος εργασιών υποχώρησε κατά 2,5% και διαμορφώθηκε σε 41,2 δισ. ευρώ το 2011, από 42,2 δισ. ευρώ το 2010, μεταβολή που συνοδεύτηκε από ακόμη εντονότερη μείωση του μικτού κέρδους (-13,4%). Ωστόσο η επιδείνωση ήταν πρωτοφανής σε επίπεδο λειτουργικού αποτελέσματος όπου υπήρξε ανατροπή, από κέρδη 519,7 εκ. ευρώ το 2010 σε λειτουργικές ζημίες ύψους 1,56 δισ. ευρώ το 2011.

Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό και με τα ιδιαίτερα υψηλά μη λειτουργικά έξοδα των εταιρειών (παρότι αυτά περιορίσθηκαν το 2011), είχε σαν αποτέλεσμα τη δραστική αύξηση των ζημιών σε 3,39 δισ. ευρώ το 2011, έναντι ζημιών ύψους 2,14 δισ. ευρώ το 2010. Τα κέρδη EBITDA υποχώρησαν κατά 38,8% και διαμορφώθηκαν σε 3,25 δισ. ευρώ το τελευταίο έτος.

Τεχνικές Εταιρείες: Η συνεχής πτώση εργασιών στον κατασκευαστικό κλάδο και το 2011, οδήγησε σε νέα επιδείνωση των αποτελεσμάτων των τεχνικών εταιρειών. Συγκεκριμένα, οι συνολικές πωλήσεις μειώθηκαν κατά 18,6%, διαμορφούμενες σε 4,84 δισ. το 2011, ενώ μεγάλη ήταν η μείωση και στα μικτά κέρδη (-14,3%). Περαιτέρω, τα λειτουργικά έξοδα των επιχειρήσεων υπερκάλυψαν τα πραγματοποιηθέντα μικτά κέρδη, με συνέπεια την εμφάνιση αρνητικών λειτουργικών αποτελεσμάτων (-413 εκ. ευρώ). Το τελικό αποτέλεσμα ήταν ήδη ζημιογόνο το 2010, ενώ το 2011 οι ζημίες των εταιρειών του δείγματος υπερδιπλασιάστηκαν, ανερχόμενες σε 733,8 εκ. ευρώ. Σε επίπεδο κερδών EBITDA ωστόσο σημειώθηκε αύξηση (20%) οπότε αυτά διαμορφώθηκαν σε 349,6 εκ. ευρώ το τελευταίο έτος.

Τουρισμός: Από την επεξεργασία των στοιχείων των 2.923 τουριστικών εταιρειών φαίνεται ότι η δυσμενής οικονομική συγκυρία έπληξε σε μικρότερο βαθμό τον τομέα του τουρισμού. Οι πωλήσεις των επιχειρήσεων αυτών αυξήθηκαν κατά 5,45%, ωστόσο υπήρξε σημαντική συγκράτηση στο κόστος πωλήσεων, με συνέπεια να προκύψει πολύ μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση των μικτών κερδών (21,1%). Παρά τις θετικές αυτές μεταβολές, υπήρξε αύξηση χρηματοοικονομικών δαπανών και διεύρυνση των (ήδη πολύ υψηλών) λειτουργικών εξόδων, με συνέπεια τη διαμόρφωση αρνητικού λειτουργικού αποτελέσματος. Στο επίπεδο του τελικού καθαρού αποτελέσματος, το 2011 οι ζημίες αυξήθηκαν κατά 5% ανερχόμενες πλέον σε 319,5 εκ. ευρώ Τα κέρδη EBITDA σημείωσαν αύξηση (19,7%) το τελευταίο έτος και διαμορφώθηκαν σε 811 εκ. ευρώ το 2011.

Σχετικά με τους χρηματοοικονομικούς δείκτες, επισημαίνεται η βελτίωση του περιθωρίου μικτού κέρδους, το οποίο διαμορφώθηκε σε 18,95% το 2011, από 16,5% το 2010 .