Το σκιώδες κράτος του ευρώ

Ποιος βάρβαρος ηγεμών επιβάλει στους Έλληνες συνεχώς νέα πακέτα λιτότητας; Ποια ανεξιχνίαστη δύναμη σπάει την αντίσταση των Κυπρίων μέσα σε λίγες μέρες; Η απάντηση: το σκιώδες κράτος του ευρώ.

«Σκιώδης εκτελεστική εξουσία το Eurogroup», σύμφωνα με τον οικονομολόγο Τόμας Μάγερ.

Ήδη ο όρος «σκιώδες κράτος» μοιάζει να έρχεται από μύθους φαντασίας όπως ο «Πόλεμος των άστρων» ή ο «Άρχοντας των δαχτυλιδιών». Ο όρος δεν προέρχεται από έναν θεωρητικό υποστηρικτή των συνομωσιών, αλλά από τον Τόμας Mάγερ, πρώην επικεφαλής οικονομολόγο της DeutscheBank. «Σε αυτό το σκιώδες κράτος του ευρώ, υπάρχει μια σκιώδης κυβέρνηση που είναι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», υποστηρίζει ο Τόμας Μάγερ. «Υπάρχει σκιώδης εκτελεστική εξουσία, το Eurogroup. Και μια κινητή ομάδα δράσης, μια ΤaskForce για την επιβολή της πειθαρχίας, η οποία είναι η Τρόικα».

Ακόμη κι αν ο όρος σκιώδες κράτος ηχεί σκοτεινά και αντιδημοκρατικά, χωρίς την ύπαρξή του δεν θα μπορούσε να ορθοποδήσει το ευρώ. Διότι υπάρχουν δύο δυνατότητες για την οργάνωση της νομισματικής ένωσης. Η πρώτη προϋποθέτει ουσιαστική ανεξαρτησία της ΕΚΤ που θα εγγυάται την σταθερότητα του κοινού νομίσματος και την υποχρέωση των ανεξάρτητων χωρών-μέλών να τηρούν τους συμπεφωνημένους κανόνες. Αυτή εξάλλου ήταν και η αρχική ιδέα της ΟΝΕ με τα κριτήρια σταθερότητας του Μάαστριχτ.

H EKT πολιτικός παίκτης

Επειδή οι εποχές έχουν περάσει, δεν μένει παρά η δεύτερη δυνατότητα. Που λέει ότι η ΕΚΤ δεν είναι μια ανεξάρτητη προστάτιδα δύναμη του ευρώ, αλλά πολιτικός παίκτης. Αυτό φάνηκε όταν αρνήθηκε την χορήγηση δανείων για την ανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών με αποτέλεσμα η κυβέρνηση της Λευκωσίας να κάνει πίσω. Όπως επίσης και με την ανακοίνωση του διοικητή της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι ότι σε έκτακτες περιπτώσεις θα μπορεί η τράπεζα να αγοράζει χωρίς όριο κρατικά ομόλογα των κρατών σε κρίση.

Επειδή λοιπόν η ΕΚΤ στο μεταξύ έχει γίνει πολιτικός παίκτης που χρηματοδοτεί τα χρέη των μελών της και επειδή το ευρώ, όπως λέει ο οικονομολόγος Μάγερ είναι νόμισμα με το οποίο τα κράτη πληρώνουν τα χρέη τους, η ΕΚΤ χρειάζεται για την εκπλήρωση των καθηκόντων της ένα κράτος. «Όταν δεν υπάρχει κράτος – κι αυτό συμβαίνει στην περίπτωση της ευρωζώνης – μπορείτε να παρακάμψετε αυτό το γεγονός, δημιουργώντας ένα σκιώδες κράτος του ευρώ», λέει ο Τόμας Μάγερ.

Αυτό συνέβη τα περασμένα χρόνια. Οι βάσεις του σκιώδους κράτους του ευρώ μπήκαν με τις συμφωνίες για τις οποίες πολλοί Ευρωπαίοι δεν έχουν γνώση, ούτε έχουν καν ακουστά. Ποιος ξέρει τι είναι το σύμφωνο δημοσιονομικής σταθερότητας για παράδειγμα;

Οι αντιδράσεις κατά του σκιώδους κράτους διογκώνονται

Αυτό το δίκτυο συμβάσεων και νομοθετημάτων περιορίζει την ανεξαρτησία των εθνικών κρατών και τους επιβάλει μια σχετική πειθαρχία για να μπορούν να λειτουργούν μέσα σε ένα σύστημα ροής χρημάτων σε χώρες με δημοσιονομικά χρέη. Το πραγματικό πρόβλημα είναι η έλλειψη πολιτικής νομιμοποίησης. Το κυπριακό κοινοβούλιο καταψήφισε το πακέτο σωτηρίας, Παρ' όλα αυτά η κυβέρνηση το εφαρμόζει σχεδόν απαράλλακτο. Στην Ιταλία κυβερνούσε μέχρι πρότινος κάποιος που δεν εξελέγη από το λαό. Δεν είναι να απορεί κανείς που το σκιώδες κράτος του ευρώ προσκρούει όλο και περισσότερο στην απορριπτική στάση των πολιτών, υποστηρίζει ο Τόμας Μάγερ. Στο μεταξύ δεν υπάρχει πλειοψηφία που να στηρίζει την Ιταλία και η χώρα είναι ακυβέρνητη.

Η ανεργία στην ευρωζώνη καλπάζει, η οικονομία συρρικνώνεται, οι διαμαρτυρίες εναντίον των μέτρων λιτότητας στην Ελλάδα, στην Ισπανία και σε άλλες χώρες εντείνονται. Και όσο εντείνονται, τόσο περισσότερο κινδυνεύει η ενότητα της νομισματικής ένωσης. «Εάν δεν καταφέρουμε να διατηρήσουμε το γόητρο αυτού του σκιώδους κράτους, τότε απειλούμαστε με την τύχη που είχαν οι χώρες με νόμισμα το ρούβλι», υποστηρίζει ο γερμανός οικονομολόγος.

ΠΗΓΗ DW