Σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή ο Μίλτον Φρίντμαν

Στους ακαδημαϊκούς κύκλους ήταν γνωστός για την συνεισφορά του στην μακροοικονομία, οικονομική ιστορία και στατιστική. Στους ευρύτερους κύκλους ήταν γνωστός ως μεγάλος υπέρμαχος της οικονομικής και κοινωνικής ελευθερίας.

Σύμφωνα με οικονομολόγους της φημισμένης σχολής του Σικάγο, ο Φρίντμαν ήταν αδιαμφισβήτητα ο σπουδαιότερος οικονομικός επιστήμονας που έζησε ποτέ, ενώ σε αυτόν αποδίδεται η θεωρία του δόγματος του Σοκ ή της θεραπείας σοκ η οποία βασίζεται στην ιδέα ότι μια οικονομική κρίση ή ένα γεγονός καταστροφής ή πολέμου είναι η ευκαιρία για μεγάλες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις σε ένα κράτος.

Ο νεοφιλελευθερισμός ως ιδεολογική και πολιτική αντίληψη, γεννήθηκε από τον Φρίντμαν τη δεκαετία του '40 και βασίζεται στο δόγμα για περισσότερο ελεύθερη αγορά, δηλαδή περισσότερο καπιταλισμό και λιγότερο κράτος. Για το λόγο αυτό μαρξιστές διανοητές θεωρούν το νεοφιλελευθερισμό ως το μέσον μετάβασης των κοινωνιών στον ολοκληρωτικό καπιταλισμό.

Αυτή την ιδεολογία της εποχής μας, της οικονομικής επανάστασης των ελεύθερων αγορών, πολλοί οικονομολόγοι την ονόμασαν «ο καπιταλισμός της καταστροφής». Το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού διατυμπάνιζε, ψευδώς, πως η παγκόσμια επιβολή του κινήματος θα ήταν ειρηνική.

Αντίθετα, επανειλημμένα εκμεταλλεύτηκε τη βία και μια σειρά από τρομακτικά σοκ για να επιβάλει τις ακραίες πολιτικές του. Αυτό το μέγα ψεύδος καταρρίφτηκε από τη στιγμή κατά την οποία η πρώτη χώρα όπου εφαρμόστηκαν αυτές οι νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις ήταν η Χιλή του 1973. Τότε, δηλαδή, που ο Πινοσέτ επιβάλλοντας στυγνή δικτατορία στη χώρα, ανάτρεψε την εκλεγμένη κυβέρνηση Σαλβαδόρ Αγιέντε και την αιματοκύλησε οδηγώντας την στην καταστροφή με τη ραγδαία εξάπλωση της ανεργίας και την υποβάθμιση των κοινωνικών υπηρεσιών. Αυτές οι πολιτικές αντιλήψεις εφαρμόστηκαν και σε άλλα αυταρχικά καθεστώτα στην λατινική Αμερική, αλλά και στο σημερινό Ιράκ.

Σύμφωνα με τη θεωρία του Φρίντμαν οι Κυβερνήσεις πρέπει να καταργούν όλους τους φορολογικούς και εργασιακούς κανόνες και ρυθμίσεις προς όφελος των ιδιωτικών επιχειρήσεων, χωρίς να επιχειρούν και να εγείρουν ζητήματα μονοπώλησης της αγοράς μέσα από κρατικές εταιρίες κοινής ωφελείας (π.χ. ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ) , δηλαδή πρέπει να ιδιωτικοποιούν τη δημόσια περιουσία.

Πρέπει να προβούν σε περικοπές κοινωνικών προγραμμάτων όπως π.χ. τα ταμεία ανεργίας και τα κοινωνικά επιδόματα σε ασθενείς οικονομικά ομάδες του πληθυσμού.

Οι τιμές και οι μισθοί να καθορίζονται μόνο από την αγορά και όχι μέσα από συνδικαλιστικό διάλογο και εγγυήσεις του κράτους για τη διαφύλαξη τους. Δεν πρέπει να υπάρχουν εγγυημένοι κατώτατοι μισθοί. Επίσης πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν τα συνταξιοδοτικά ταμεία και η δωρεάν παιδεία.

Ακόμα να ιδιωτικοποιηθούν τα Εθνικά πάρκα, μέχρι και τα δάση και οι παραλίες. Οτιδήποτε δηλαδή μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις από ιδιωτικές εταιρίες με μοναδικό γνώμονα το κέρδος τους.

Η γενικότερη άποψη του για το ρόλο του κράτους ήταν ότι αυτό πρέπει να περιορίζεται μόνο: «στην προστασία της ελευθερίας μας τόσο από τους εχθρούς εκτός των πυλών όσο και από τους συμπολίτες μας: στη διατήρηση του νόμου και της τάξης, στην επιβολή της εφαρμογής των ιδιωτικών συμφωνιών, στην προώθηση των ανταγωνιστικών αγορών». Με άλλα λόγια, το κράτος πρέπει μόνο να διατηρεί τη συντήρηση της αστυνομίας και του στρατού – οτιδήποτε άλλο, συμπεριλαμβανομένης της δωρεάν παιδείας, «είναι μια άδικη παρέμβαση εναντίον της ελεύθερης αγοράς».

Ποιες οι συνέπειες της εφαρμογής της θεωρίας του ΣΟΚ στην Ελλάδα
Όπως υποστηρίζουν οικονομολόγοι, η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια βιώνει στην πράξη το δόγμα του ΣΟΚ ή αλλιώς την οικονομική θεωρία του ηγετικού στελέχους της φημισμένης σχολής του Σικάγο.

Μέσα στο χρονικό διάστημα της εφαρμογής των μνημονίων, μάλιστα, διαπιστώνονται οι συνέπειες αυτής της πολιτικής, που επιβάλλονται στην χώρα μέσω των τεχνικών της τρόικας.

Αποδεκατίζεται η μεσαία αστική τάξη, μέσω της δραστικής περικοπής των μισθών και των συντάξεων και της επιβολής των δυσβάσταχτων μέτρων που εκτοξεύουν την ανεργία και υποβαθμίζουν τις κοινωνικές υπηρεσίες.

Διαβάστε επίσης:

ΟΟΣΑ: «Τα λάθη που κάναμε στην Ελλάδα»