Ολόκληρο το σχέδιο για τα «κόκκινα» δάνεια

Το τελικό σχέδιο για τα «κόκκινα» δάνεια δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεων, με τον Κώδικα Δεοντολογίας των τραπεζών να ξεκαθαρίζει το τοπίο γύρω από τον τρόπο διευθέτησης, που θα τεθεί σε ισχύ στις αρχές του 2015.

Για τα νοικοκυριά, ο Κώδικας «πατά» πάνω στον συνεργάσιμο δανειολήπτη, αλλά και τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Στόχος, είναι ο κόσμος να δίνει έστω και ένα ποσό για τη δόση του δανείου του, με τις τράπεζες να βγάζουν το φάκελο από το καθεστώς των επισφαλών δανείων.

Το σχέδιο περιλαμβάνει ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα για τον κόσμο που θέλει να διευθετήσει το δάνειό του με την τράπεζα.

Πώς θα γίνει «συνεργάσιμος»

Ο δανειολήπτης αρχικά θα πρέπει να μεταβεί στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που έχει λάβει το δάνειο και να ζητήσει ρύθμιση. Η τράπεζα με τη σειρά της θα του ζητήσει όλα τα στοιχεία που θα απαιτηθούν, τα οποία όμως θα πρέπει να είναι ακριβή και αληθή (π.χ. αριθμούς σταθερού, κινητού τηλεφώνου και fax, ηλεκτρονική διεύθυνση, διεύθυνση κατοικίας και εργασίας), ενώ θα πρέπει να ορίσει ένα συγγενικό ή φιλικό του πρόσωπο ως «εναλλακτική» επιλογή επικοινωνίας σε περίπτωση που ο ίδιος δεν είναι διαθέσιμος. Αυτά τα στοιχεία θα πρέπει να προσκομιστούν σε διάστημα 15 ημερών.

Έπειτα ο δανειολήπτης θα πάρει από την τράπεζα προτάσεις και λύσεις για τη ρύθμιση.

Με αυτό τον τρόπο η τράπεζα χαρακτηρίζει τον δανειολήπτη ως «συνεργάσιμο», διαχωρίζοντας στην ουσία αυτούς που ενδιαφέρονται για ρύθμιση από αυτούς που αδιαφορούν. Όσοι δεν πάνε στην τράπεζα και συνεχίσουν να μην πληρώνουν, θα χαρακτηριστούν ως «μη συνεργάσιμοι», με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να βγει το σπίτι τους σε πλειστηριασμό από την τράπεζα!

Εύλογες δαπάνες διαβίωσης

Βασικό χαρακτηριστικό στον Κώδικα Δεοντολογίας αποτελούν και οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Τα πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει από το Συμβούλιο Ιδιωτικού Χρέους που έχει συσταθεί εδώ και καιρό και έχει καθορίσει τις εύλογες δαπάνες.

Για παράδειγμα, μια τετραμελή οικογένεια υπολογίζεται ότι έχει εύλογες δαπάνες διαβίωσης 1.347 ευρώ, χωρίς δαπάνες για φόρους, ασφαλιστικές εισφορές, ενοίκια ή δόσεις δανείου. Ό,τι ποσό περισσεύει από τα έσοδα της οικογένειας θα πηγαίνει στην αποπληρωμή του δανείου.

Οι τράπεζες

Κάθε ίδρυμα θα πρέπει να ακολουθήσει τα επόμενα στάδια κατά το χειρισμό δανειοληπτών που παρουσιάζουν καθυστερήσεις, καθώς και σε περιπτώσεις με ενδείξεις πιθανής καθυστέρησης:

Στάδιο 1: Επικοινωνία με τον δανειολήπτη.

Στάδιο 2: Συγκέντρωση οικονομικών και άλλων πληροφοριών.

Στάδιο 3: Αξιολόγηση των οικονομικών στοιχείων.

Στάδιο 4: Πρόταση των κατάλληλων λύσεων στον δανειολήπτη.

Τι θα ελέγξει η τράπεζα

Κάθε ίδρυμα αξιοποιεί τα υποβληθέντα από τον δανειολήπτη οικονομικά στοιχεία και κάθε διαθέσιμη από άλλες πηγές πληροφόρηση ώστε να αξιολογούνται, κατ’ ελάχιστον, τα εξής:

Για κάθε κατηγορία δανειολήπτη (φυσικό ή νομικό πρόσωπα):

(α) η οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη,

(β) το συνολικό ύψος και τη φύση των χρεών του δανειολήπτη περιλαμβανομένων τυχόν οφειλών του σε άλλες τράπεζες,

(γ) η τρέχουσα ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη,

(δ) το ιστορικό οικονομικής συμπεριφοράς του δανειολήπτη και,

(ε) η προβλεπόμενη ικανότητα αποπληρωμής των οφειλών εκ μέρους του δανειολήπτη.

Πότε μπαίνει εγγυητής

Σε περίπτωση που υπάρχει καθυστέρηση πληρωμής για πάνω από 30 μέρες, τότε θα πρέπει να μπαίνει εγγυητής στο δάνειο, εφόσον:

(α) προβλέπεται ήδη ρητά από τη δανειακή σύμβαση ότι ο εγγυητής υποκαθιστά τον δανειολήπτη στις υποχρεώσεις του καθ’ όλη τη διάρκεια του δανείου

(β) ανεξάρτητα από το εάν προβλέπεται ρητά από τη δανειακή σύμβαση ότι ο εγγυητής υποκαθιστά τον δανειολήπτη στις υποχρεώσεις του καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής, αλλά έχουν υλοποιηθεί όλες οι προβλεπόμενες ενέργειες μεταξύ ιδρύματος και δανειολήπτη και δεν έχει υπάρξει συμφωνία μεταξύ των δυο πλευρών.

Οι τρεις επιλογές

Ο Κώδικας Δεοντολογίας για τα «κόκκινα» δάνεια περιλαμβάνει τρεις επιλογές για τη ρύθμιση των οφειλών, τόσο για τα φυσικά όσο και για τα νομικά πρόσωπα. Εννοείται πως κάθε περίπτωση χαρακτηρίζεται ξεχωριστή για την τράπεζα. Προβλέπεται βραχυπρόθεσμη ρύθμιση, μακροπρόθεσμη και οριστική διευθέτηση.

Βραχυπρόθεσμη ρύθμιση:

Αυτή η επιλογή αφορά δάνεια που έχουν διάρκεια μικρότερη των 5 ετών. Συνήθως επιλέγονται σε περιπτώσεις που οι δυσκολίες αποπληρωμής κρίνονται προσωρινές.

Τι προβλέπει:

(α) Μόνο τόκους: Κατά τη διάρκεια καθορισμένης βραχυπρόθεσμης περιόδου, καταβάλλονται μόνο τόκοι.

(β) Μειωμένες δόσεις: Μειώνεται το ποσό των τοκοχρεωλυτικών δόσεων αποπληρωμής (το νέο ποσό δόσης ενδέχεται να είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο από το ποσό δόσης το οποίο θα αντιστοιχούσε σε ρύθμιση μόνο τόκων) για καθορισμένη βραχυπρόθεσμη περίοδο.

(γ) Περίοδος χάριτος: παρέχει στο δανειολήπτη τη δυνατότητα προκαθορισμένης περιόδου αναστολής πληρωμών.

(δ) Αναβολή Πληρωμής Δόσης/Δόσεων: παρέχεται, συμβατικά, η δυνατότητα στο δανειολήπτη να μεταφέρει χρονικά μία δόση του δανείου.

(ε) Τακτοποίηση Καθυστερούμενου Υπολοίπου: τακτοποίηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, συνήθως μέσω συμφωνίας ρευστοποίησης περιουσιακών στοιχείων και διατήρηση της απαίτησης για το υπόλοιπο.

(στ) Κεφαλαιοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών: H κεφαλαιοποίηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών και αναπροσαρμογή του προγράμματος αποπληρωμής του οφειλόμενου υπολοίπου.

Μακροπρόθεσμη ρύθμιση:

Αυτή η ρύθμιση αφορά δάνεια με διάρκεια πάνω από 5 έτη, με στόχο τη μείωση της δόσης, σε συνδυασμό, ενδεχόμενα, με αύξηση του αριθμού τους και παράταση του χρόνου αποπληρωμής, λαμβάνοντας, σε κάθε περίπτωση υπόψη, συντηρητικές παραδοχές για την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη μέχρι τη λήξη του προγράμματος αποπληρωμής.

Τι προβλέπει:

(α) Μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του συμβατικού Περιθωρίου

(β) Αλλαγή Τύπου Επιτοκίου: από κυμαινόμενο σε σταθερό ή αντίστροφα.

(γ) Παράταση της διάρκειας: Παράταση της διάρκειας αποπληρωμής του δανείου (δηλαδή της ημερομηνίας της τελευταίας συμβατικής καταβολής δόσης του δανείου).

(δ) Διαχωρισμός της χορήγησης: Όταν ένα ΠΙ συμφωνεί να διαχωρίσει ένα πχ. ενυπόθηκο δάνειο δανειολήπτη σε δύο τμήματα :

i. ένα ενυπόθηκο δάνειο, το οποίο ο δανειολήπτης εκτιμάται ότι μπορεί να αποπληρώνει, με βάση την υφιστάμενη και την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής αυτού και

ii στο υπόλοιπο τμήμα του αρχικού δανείου, το οποίο τακτοποιείται μεταγενέστερα, με ρευστοποίηση περιουσίας ή άλλου είδους διευθέτηση, η οποία συμφωνείται εξ αρχής από τα δυο μέρη.

(ε) Μερική διαγραφή χρεών: Αυτή η επιλογή προβλέπει την οριστική διαγραφή μέρους της συνολικής απαίτησης της τράπεζας, ώστε να διαμορφωθεί σε ύψος, που εκτιμάται ότι είναι δυνατό να εξυπηρετηθεί ομαλά.

(στ) Πρόσθετη εξασφάλιση: Όταν λαμβάνονται πρόσθετες εξασφαλίσεις από το δανειολήπτη, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης, ευνοϊκότερης για τον δανειολήπτη, ρύθμισης.

(ζ) Λειτουργική αναδιάρθρωση επιχείρησης: Αλλαγή της διοίκησης της επιχείρησης όταν οι πιστώτρια/ες τράπεζες θεωρούν την επιχείρηση βιώσιμη υπό προϋποθέσεις, αλλά η υφιστάμενη διοίκηση δεν συνεργάζεται προς αυτήν την κατεύθυνση. Η συγκεκριμένη επιλογή δεν συνιστά από μόνης της τύπο ρύθμισης για τους σκοπούς παραγωγής αναφορών της παρούσας, αλλά δύναται να συνδυάζεται με τις υπόλοιπες επιλογές ρύθμισης.

(η) Συμφωνίες ανταλλαγής χρέους με Μετοχικό Κεφάλαιο: Εφαρμόζεται σε αναδιαρθρώσεις εταιρειών, όπου μέρος του χρέους μετατρέπεται σε Μετοχικό Κεφάλαιο και η τράπεζα καθίσταται μέτοχος της επιχείρησης, ώστε το υπόλοιπο του χρέους να μπορεί να εξυπηρετηθεί από τις προβλεπόμενες ταμειακές ροές του δανειολήπτη.

Οριστική διευθέτηση:

Ως τύπος οριστικής διευθέτησης ορίζεται οποιαδήποτε μεταβολή του είδους συμβατικής σχέσης μεταξύ τράπεζας και δανειολήπτη ή ο τερματισμός της, με στόχο την οριστική τακτοποίηση.

Όπως συμβαίνει και στο εξωτερικό:

μπορεί να υπάρξει εθελοντική παράδοση του ακινήτου που έχει δοθεί ως υποθήκη, όταν ο δανειολήπτης, ο οποίος δεν μπορεί να ανταποκριθεί στους όρους αποπληρωμής ενυπόθηκου δανείου, παραχωρεί εθελοντικά (χωρίς να απαιτηθεί η προσφυγή σε δικαστικές ενέργειες εκ με

Μετατροπή σε χρηματοδοτική μίσθωση. Ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου στην τράπεζα υπογράφοντας σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης, η οποία του εξασφαλίζει τη δυνατότητα μίσθωσης και χρήσης για ορισμένη ελάχιστη χρονική περίοδο (συνήθως πέντε έτη).

Πώληση και ενοικίαση. Ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου είτε στην τράπεζα είτε σε τρίτο. Η συμφωνία μπορεί να συνοδεύεται από παραχώρηση του δικαιώματος διαμονής στο ακίνητο έναντι μισθώματος (συνήθως για ελάχιστη περίοδο τριών ετών). Στη συμφωνία προβλέπεται σαφώς ο τρόπος διευθέτησης του τυχόν υπολοίπου.

Μεταβίβαση - πώληση του δανείου/αναπροσαρμοσμένο υπόλοιπο, σε άλλο ίδρυμα, πιστωτή ή χρηματοδοτικό σχήμα.

Ανταλλαγή με στεγαστικό δάνειο μικρότερης αξίας. Συμφωνία που επιτρέπει σε δανειολήπτη με οικονομικές δυσκολίες που έχει υποθηκευμένη την κύρια κατοικία του ή την επαγγελματική του στέγη να την πωλήσει αγοράζοντας νέα χαμηλότερης αξίας.

Διαχείριση σε εκκαθάριση. Ορίζεται η κατάσταση στην οποία η απαίτηση της τράπεζας αντιμετωπίζεται στο πλαίσιο πτωχευτικής διαδικασίας.

Ρευστοποίηση εξασφαλίσεων. Ορίζεται η κατάσταση στην οποία το πιστωτικό ίδρυμα, έχοντας καταγγείλει τη δανειακή σύμβαση, εκκινεί διαδικασίες ρευστοποίησης των εξασφαλισμένων για την ικανοποίηση της απαίτησής του.

Δικαστικές/Νομικές Ενέργειες:

Ορίζονται οι ενέργειες οριστικής διευθέτησης που μπορεί να λαμβάνονται σε περίπτωση απουσίας ή εξάντλησης των εξασφαλίσεων και αφορούν την εκκίνηση δικαστικών ενεργειών έναντι περιουσιακών στοιχείων του δανειολήπτη για την κάλυψη των απαιτήσεων του πιστωτικού ιδρύματος.

Διαβάστε επίσης:

Ο νέος κώδικας για τα «κόκκινα» δάνεια

Δένδιας: Συνολική λύση για «κόκκινα δάνεια» και χρέη

Ρύθμιση των κόκκινων δανείων με βάση τα έξοδα και τα έσοδα των δανειοληπτών