Η βόμβα που κρύβεται στην έκθεση του ΟΟΣΑ
Δημοσιεύθηκε χθες η έκθεση του ΟΟΣΑ, όπου εμφανίζεται μια πολύ μικρή –συμβολική τη χαρακτηρίσαμε- μείωση του φορολογικού βάρους των Ελλήνων για το 2013 σε σχέση με το 2012. Στη σπουδή των ελληνικών ΜΜΕ να παρουσιάσουν την εικόνα που αφορά στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της Ελλάδας, η οποία μαστίζεται από μεγάλη κρίση, δεν δώσαμε τη δέουσα προσοχή στο σημαντικότερο, ίσως, κομμάτι της έκθεσης.
Του Διαμαντή Σεϊτανίδη
Τι λέει αυτό το κομμάτι; Ότι οι κοινωνικές ανισότητες στις χώρες του Οργανισμού είναι οι μεγαλύτερες της τελευταίας τριακονταετίας. Ανάμεσα στις 34 ανεπτυγμένες ή αναπτυσσόμενες χώρες που ομαδοποίησε η ομάδα εργασίας του ΟΟΣΑ, παρατήρησε ότι τα εισοδήματα του 10% των πιο πλούσιων, από επτά φορές μεγαλύτερα που ήταν πριν 30 χρόνια σε σχέση με το 10% των πιο φτωχών, στις μέρες μας έγιναν εννιάμιση φορές μεγαλύτερα. Με άλλα λόγια, οι πλούσιοι γίνονται σταθερά πλουσιότεροι και οι φτωχοί, επίσης σταθερά φτωχότεροι. Τα εισοδήματα των μικρομεσαίων, η μελέτη δείχνει ότι αυξήθηκαν μεν, αλλά σε ρυθμούς εμφανώς μικρότερους από τα αντίστοιχα του 10% των πιο πλουσίων. Μάλιστα, σε περιόδους οικονομικής κρίσης, τα εισοδήματα των μικρομεσαίων μειώνονται.
Οι εξελίξεις αυτές έχουν εμφανή αποτελέσματα τόσο στην αναπτυξιακή προσπάθεια των κοινωνιών, όσο και στην εμπιστοσύνη τους προς τα πολιτικά τους συστήματα. Η έκθεση του ΟΟΣΑ αναφέρει ότι η αύξηση της οικονομικής και κοινωνικής ανισότητας έχει στερήσει περίπου 10 μονάδες ανάπτυξης σε χώρες όπως το Μεξικό και η Νέα Ζηλανδία, σχεδόν 9 στη Βρετανία, τη Φινλανδία και τη Νορβηγία και 6 έως 7 ποσοστιαίες μονάδες στις ΗΠΑ. Αντίθετα, μια πιο «δίκαιη κατάσταση», όπως λέει η έκθεση, έπαιξε θετικό ρόλο στην αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος σε χώρες όπως η Ισπανία, η Γαλλία και η Ιρλανδία.
Στη συνέχεια η έκθεση αναδεικνύει τη σχέση που έχει η οικονομική και κοινωνική ανισότητα με την αύξηση του ΑΕΠ μιας χώρας. Μια πρώτη θεωρία παρουσιάζει ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΟΟΣΑ, Φεντερίκο Τσινγκάνο: «Η αύξηση των ανισοτήτων ενθαρρύνει τους ψηφοφόρους της μεσαίας τάξης να ψηφίζουν (πολιτικά προγράμματα) αύξησης των φόρων, προσδοκώντας να επιβαρυνθούν φορολογικά οι πιο πλούσιοι. Αυτή η τάση, όμως, έχει αρνητικές επιπτώσεις στις επενδύσεις και κατά συνέπεια στην ίδια την ανάπτυξη». Η θεωρία αυτή ήταν πολύ της μόδας στη δεκαετία του ’90, αν και υπήρχαν αντιρρήσεις ως προς την ορθότητα των δεδομένων της.
Μια δεύτερη θεωρία, υποστηρίζει: «Όσο οι ανισότητες αυξάνονται, τόσο αυξάνεται ο αριθμός των πολιτών που κερδίζουν λιγότερα χρήματα, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η πρόσβασή τους σε πιστώσεις, άρα η δυνατότητά τους να επενδύσουν στην υγεία τους ή στην παιδεία τους. Με άλλα λόγια, αδυνατούν να εκμεταλλευθούν τις δυνατότητές τους στο έπακρο, πράγμα που επηρεάζει αναπόφευκτα κι αρνητικά την ανάπτυξη της οικονομίας».
Κι αυτή η παθογένεια, αναπαράγεται με το πέρασμα του χρόνου. Η έκθεση καταλήγει αναφέροντας ότι το ανθρώπινο κεφάλαιο των ατόμων, των οποίων οι γονείς έχουν χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο, μειώνεται με τη σειρά του, στο βαθμό που οι εισοδηματικές ανισότητες είναι πιο έντονες.
Η μελέτη αναδεικνύει και τεκμηριώνει με στοιχεία μια εξέλιξη συνεχούς χαλάρωσης των δεσμών μεταξύ των ανθρώπων σε μια κοινωνία, η οποία αναμφίβολα αποτελεί βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια των σύγχρονων οικονομιών και κοινωνιών.
