Η αγορά στον… πάγο περιμένει τη ρευστότητα
Της Μαρίνας Πρωτονωταρίου
Στον πάγο βρίσκεται η αγορά εν όψει εκλογών αφού η προσφυγή στις κάλπες στο ξεκίνημα της χρονιάς, τα ερωτηματικά για την οικονομική πολιτική που θα ακολουθηθεί, και την πρόσβαση σε ρευστότητα των επιχειρήσεων δημιουργεί μια περίοδο αβεβαιότητας που όλοι εύχονται να τελειώσει. Το ξεκαθάρισμα είναι πάντα η καλύτερη επιλογή και γι αυτό όσο πλησιάζουν οι εκλογές ο φόβος των εκλογών αντικαθίσταται από την ευχή να τελειώνουμε με τις εκλογές, χωρίς να δημιουργηθεί πρόβλημα στη ρευστότητα στην αγορά.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι αυτός των διαδοχικών εκλογικών αναμετρήσεων, αφού αν συμβεί κάτι τέτοιο θα χαθεί πολύτιμος χρόνος τη στιγμή που όλα είναι ήδη οριακά, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, η ρευστότητα των επιχειρήσεων, οι αντοχές στην κρίση. Ταυτόχρονα για πολλούς, συνυπάρχει ο κίνδυνος... την ώρα που είπαμε ότι αφήσαμε την ύφεση πίσω μας, θα γυρίσουμε σε αυτήν.
Η προεκλογική περίοδος δεν είναι καλή... για την πορεία των εσόδων, που εντέλει καθορίζει και το ύψος των ταμειακών διαθεσίμων, τις ταμειακές ανάγκες της χώρας και την στασιμότητα των μεταρρυθμίσεων και των όποιων επενδύσεων στην οικονομίας.
Με την αξιολόγηση της τρόικας να μην έχει ολοκληρωθεί –και έτσι να μην έχει δοθεί η δόση των 7,2δισ. ευρώ-, τις αγορές να είναι απαγορευτικές και τις ανάγκες να αυξάνονται διαρκώς, ο σχηματισμός μιας νέας Κυβέρνησης το συντομότερο αποτελεί τη μόνη έξοδο από το τούνελ.
ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
Σε μια περίοδο που τα ερωτήματα είναι περισσότερα από τις απαντήσεις και οι ελπίδες για σταθερότητα για μακρό χρονικό διάστημα μεταφέρονται μετά τις εκλογές οι επενδυτικοί και επιχειρηματικοί σχεδιασμοί περιμένουν.
Η οικονομική δραστηριότητα επιβραδύνεται, οι αποφάσεις αναβάλλονται και οι επενδύσεις παγώνουν. Οι ξένοι επενδυτές τηρούν στάση αναμονής η οποία ήδη έχει αποτυπωθεί στην υποχώρηση των συναλλαγών σε ομόλογα και μετοχές. Εξάλλου η οικονομία είναι ψυχολογία και η αβεβαιότητα δημιουργεί τη χειρότερη ψυχολογία. Οι επενδυτές που δεν θέλουν να χάνουν, «αποεπενδύουν» όταν το περιβάλλον είναι αβέβαιο και περιμένουν.
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Η αβεβαιότητα και η αστάθεια είναι μεγαλύτερος εχθρός κάθε επιχειρηματία καθώς ακυρώνει κάθε σχεδιασμό και δεν επιτρέπει κανένα προγραμματισμό. Όμως η πολιτική αβεβαιότητα κυριαρχεί εδώ και καιρό, ακόμη και πριν την εξαγγελία των εκλογών, και η αγορά είναι στάσιμη μήνες τώρα.
Στάση αναμονής τηρούν και οι επιχειρήσεις που εδώ και μήνες δεν επενδύουν με μεγαλύτερο φόβο το πρόβλημα ρευστότητας.
Πολλές επενδύσεις έχουν παγώσει αφού ακόμη κι αν τις εγκρίνουν οι τράπεζες τις παγώνουν οι επιχειρηματίες. Κανείς δεν θέλει να ρισκάρει επενδύοντας χωρίς να ξέρει το αύριο. Η αναβλητική αυτή επενδυτική στάση αποτελεί πρόβλημα κυρίως για τις τουριστικές επιχειρήσεις αφού αυτό σημαίνει μια χαμένη χρονιά επενδυτικά. Αν στις τουριστικές επιχειρήσεις δεν γίνουν επενδύσεις μέχρι το Μάρτιο, δεν γίνονται καθόλου.
ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ
Το Χρηματιστήριο υποδέχτηκε την πολιτική αβεβαιότητα με διαδοχικές πτώσεις, διορθώσεις μεταβλητότητα, νευρικότητα και τελικά αστάθεια. Στο τέταρτο τρίμηνο χάθηκαν 20,3 δις. ευρώ από το Χρηματιστήριο που βρέθηκε από τις 1200 μονάδες της πρώτης εβδομάδας του Σεπτεμβρίου στις 798 σήμερα.
Οι τιμές των μετοχών στο ελληνικό Χρηματιστήριο είναι πλέον υποτιμημένες, η αγορά έχει εκτροχιαστεί επιτείνοντας κάποιες επιμέρους υπερβολές στις ελληνικές μετοχές.
Η αγορά διαπραγματεύεται κάτω από τον ιστορικό µέσο όρο των 14,5 φορών, εποµένως σε επίπεδο εκτιµήσεων η αγορά παρουσιάζει ελκυστικότητα. Θεμελιωδώς διαπραγματεύεται στις 11 φόρες την προσδοκώμενη κερδοφορία του 2015. Οι μέσες εκτιμήσεις της αγοράς ανεβάζουν την κερδοφορία στα 3,5 δις ευρώ µε σηµαντική συνεισφορά και από τον τραπεζικό κλάδο στον οποίο γίνεται η υπόθεση σταθεροποίησης των µη εξυπηρετούµενων δανείων.
Επισημαίνεται ωστόσο ότι έχοντας διανύσει πέντε συνεχόμενα έτη ύφεσης οι εταιρίες που µπορούν να ανταπεξέλθουν σε δύσκολες συνθήκες είναι πλέον πολύ ευδιάκριτες και παρά τα αρνητικά µεγέθη της οικονοµίας κατάφεραν να αυξήσουν την κερδοφορία τους και να µειώσουν ή και να εκµηδενίσουν την µόχλευση τους.
Οι εταιρίες αυτές θα έχουν και τον πρώτο λόγο σε µια συγκυρία µεγαλύτερης επενδυτικής ορατότητας.
Το 2014 έκλεισε κοντά στο χαµηλό έτους έχοντας δει το υψηλό στα µέσα Μαρτίου στις 1.379 µονάδες. Το 2015 ξεκινάει απαισιόδοξα, τουλάχιστον σύμφωνα με τους αναλυτές, που βλέπουν ότι υπάρχουν ακόµα περιθώρια υποχώρησης του Γενικού Δείκτη πριν από κάποια δυναµική ανοδική αντίδραση. Ενδείξεις αντιστροφής τάσης ακόµα δεν έχουν διαπιστωθεί και αντλώντας από την πρόσφατη εµπειρία του 2012 θα πρέπει να αναμένεται πρώτα ένα συναλλακτικό στέγνωµα (ηµερήσιοι τζίροι 40 – 50 εκατ. ευρώ) πριν ο Γενικός ∆είκτης αλλάξει πορεία.
ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Κύριο μέλημα των τραπεζών σήμερα είναι να εξασφαλίσουν ότι η παροχή ρευστότητας από την ΕΚΤ θα υπάρχει και μετά την 1η Μαρτίου, αφού μέχρι τότε η παροχή ρευστότητας από την ΕΚΤ στις τράπεζες είναι εξασφαλισμένη.
Η ΕΚΤ έχει ξεκαθαρίσει ότι θα συνεχίσει να παρέχει ρευστότητα στην ελληνική οικονομία και το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, όσο η Ελλάδα βρίσκεται σε κάποιο συμφωνημένο πρόγραμμα με την Ευρωζώνη. Μονομερής καταγγελία του Μνημονίου, που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της συμφωνίας στήριξης της χώρας, ουσιαστικά αίρει και την υποχρέωση της ΕΚΤ να συνεχίσει την παροχή ρευστότητας.
Με μεγάλη προσοχή επίσης παρακολουθούν οι τράπεζες και την πορεία των καταθέσεων, καθώς ενδεχόμενες κινήσεις πανικού μπορεί να κοστίσουν πολύ ακριβά.
Τελικά όμως το μεγάλο ζητούμενο για το επόμενο διάστημα θα είναι οι ρυθμοί πιστωτικής επέκτασης για την πραγματική οικονομία, που θα κρίνουν εν πολλοίς και τον φιλόδοξο στόχο, για επίτευξη ρυθμού ανάπτυξης 2,9% του ΑΕΠ το 2015. Στο μέτωπο αυτό τα νέα δεν είναι καλά αφού οι χρηματοδοτήσεις αναβάλλονται λόγω της προεκλογικής περιόδου. Προχωρούν ωστόσο προσπάθειες αναχρηματοδότησης επιχειρηματικών δανείων με συμφωνίες τόσο για τα εξυπηρετούμενα όσο και για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.