Φρεσκοτυπωμένα ευρώ ή «εντατική» για την οικονομία της Ευρωζώνης
Του Βασίλη Βασιλόπουλου
Η Φρανκφούρτη μπορεί να γίνει για λίγες ώρες το κέντρο του κόσμου είτε ανακοινώσει τη συνταγή, είτε δηλώσει αδυναμία λήψης απόφασης λόγω πολιτικής πίεσης από τη Γερμανία και όσους μισούν την αμοιβαιοποίηση στην οικονομική κρίση.
Αυτό είναι και το παράδοξο που τραβά το ενδιαφέρον των αγορών κεφαλαίου, καθώς μερικές φορές, μια ομοσπονδία όπως η ευρωζώνη δεν δέχεται να λειτουργεί ως τέτοια και μισεί την ιδέα να συγκροτήσεις τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης.
Αυτό συμβαίνει ακριβώς και αυτή τη φορά. Είτε η Κεντρική Τράπεζα θα υπερβεί τους ακραίους γερμανικούς δογματισμούς λόγω έκτακτης ανάγκης ( οι συνθήκες είναι οδηγός των Γερμανών και σε αυτές δεν προβλέπονται «κρίσεις»), είτε θα προκαλέσει σεισμό. Για την ακρίβεια άλλον έναν σεισμό, μετά το ελβετικό νόμισμα.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να ανακοινώσει εάν θα πάει σε χρηματοπιστωτικές αγορές για να αγοράσει σημαντικές ποσότητες του δημόσιου χρέους με φρεσκοτυπωμένο ευρώ (QE).
Στην οικονομία όμως η προεξόφληση είναι η βασικότερη λειτουργία. Έτσι οι αγορές αναμένουν την ποσοτική χαλάρωση και εάν αυτή δεν ανακοινωθεί θα υπάρξουν έντονες αρνητικές αντιδράσεις. Για το λόγο αυτό όλοι οι αναλυτές έχουν προειδοποιήσει τον Μάριο Ντράγκι.
Στην έδρα της ΕΚΤ ήταν σχεδόν πάντα κυνηγοί του υψηλού πληθωρισμού και ο αποπληθωρισμός είναι περισσότερο νέο φαινόμενο για αυτούς τους τεχνοκράτες. Η εμπειρία του 2009 (5 μήνες κράτησε) δεν τους έδωσε μαθήματα γιατί κράτησε λίγο. Τώρα το πρόβλημα είναι πιο διαρθρωτικό από ότι φαίνεται.
Είναι επίμονη η ανημποριά της ευρωζώνης και ο αποπληθωρισμός πολλαπλασιάζει το κόστος εξυπηρέτησης χρέους από τους οφειλέτες (τα εισοδήματα μειώνονται, αλλά όχι και οι πληρωμές του χρέους με σταθερά επιτόκια).
Η μείωση τιμών και εισοδημάτων πλήττει τα φορολογικά έσοδα. Συνεπώς ο κίνδυνος είναι μεγάλος αφού αν κρατήσει πολύ ο αποπληθωρισμός θα γίνει σχεδόν αδύνατη η διαχείριση του χρέους των χωρών της περιφέρειας της ευρωζώνης και στο γραμμικό σκεπτικό εντάσσεται από αυτό ακριβώς το σημείο η Ελλάδα. Έχουν το νου τους μην από παράβλεψη, βοηθήσουν τον Τσίπρα.
Σε θεωρητικό επίπεδο, πολύ χάρηκαν οι τεχνοκράτες για την πτώση της τιμής του πετρελαίου γιατί έχει αφήσει τους ανθρώπους με περισσότερα χρήματα στις τσέπες τους. Αλλά όταν συμβαίνει αυτό και ταυτόχρονα η ευρωζώνη αντιμετωπίζει αποπληθωρισμό, είναι εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση όπως ομολογούν.
Οι αγορές συνεπώς είναι λογικό να αναμένουν μια περίοδο ποσοτικής χαλάρωσης όπως έχει συμβεί στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιαπωνία. Βέβαια πολλοί λένε ότι οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσαν να ανακάμψουν χωρίς QE. Η Ιαπωνία που επί χρόνια τυπώνει, δέχονται οι αναλυτές ότι θα ήταν σε χειρότερη κατάσταση χωρίς αυτό.
Στην ευρωζώνη προκύπτει το ερώτημα για το πόσα φρέσκα χρήματα πρέπει να διατεθούν. Ο αριθμός των 500 δις δεν ικανοποιεί τις αγορές.
Αυτό είναι το δεύτερο σκάλωμα με τους Γερμανούς. Μονίμως φοβούνται τον πληθωρισμό. Ακόμα και τώρα που το μέγεθος του δείκτη έχει αρνητικό πρόσημο. Δεν θέλουν τις επιχειρήσεις να δανείζονται για να αποτολμήσουν επενδύσεις και τους καταναλωτές να εκδηλώσουν διάθεση υπερκατανάλωσης. Τους κυνηγά το φάντασμα της Βαϊμάρης.
Ασφαλώς αντιδρούν και διότι η μείωση του χρέους χωρών όπως της Ελλάδας θα επιτρέψει τη ραστώνη και την απειθαρχία για τις υποδεικνυόμενες μεταρρυθμίσεις.
Η χρεοκοπία θα ήταν αμοιβαία ένα ενδιαφέρον θέμα για όλους. Ο λαϊκισμός στην πολιτική της καγκελαρίας και των χωρών δορυφόρων της είναι έντονος άλλωστε και για αυτό αναφέρονται συνεχώς στους φορολογούμενούς τους που δήθεν σηκώνουν το βάρος για τις διασώσεις.
Όλα αυτά έχουν φέρει πιο μπροστά το σενάριο της ανάθεσης ευθύνης στις κεντρικές τράπεζες των 19 της ευρωζώνης για την αγορά τίτλων, ώστε να μην ενοχληθεί η Μέρκελ ή η Μπίλντ.
Κακά τα ψέματα, οι αποφάσεις που θα ληφθούν, ανεξάρτητα από το παιχνίδι που τυχαίνει λόγω εκλογών να αφορά ιδιαίτερα την Ελλάδα, θα δείξει αν η ομοσπονδία γύρω από αυτό το νόμισμα που λέγεται ευρώ, πρόκειται να το διαλύσει κάποια στιγμή, μεσοπρόθεσμα.