Έρευνα: «Ο φτωχός γίνεται διεφθαρμένος η' αντίστροφα»;

Στην Ελλάδα, συζητήθηκε πολύ σε δημόσιο επίπεδο, η δήλωση του Γ., Παπανδρέου, και μεταγενέστερα, του Αλέξη Τσίπρα, για το βαθμό διαπλοκής και διαφθοράς στη χώρα. Αυτό δεν συνέβη μόνον στα ΜΜΕ, αλλά στην κοινωνία, στη δημόσια σφαίρα εν γένει , αφού επί δεκαετίες οι έλληνες συζητούν το πρόβλημα της διαφθοράς, που διαβρώνει τα πάντα και τους πάντες.

Τώρα, η έρευνα δυο Τσέχων επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο της Πράγας, αναδεικνύει ίσως και τους λόγους της κρίσης σε χώρες, σαν και τη δική μας. Στην πραγματικότητα πρόκειται για αναθεωρητική μελέτη στοιχείων που ήδη υπήρχαν.

Πρόκειται για τη λίστα της Διεθνούς Διαφάνειας η οποία κάθε χρόνο αξιολογεί 134 χώρες με βάση τον Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς μεταξύ 0 (εξαιρετικά διεφθαρμένες) έως 100 (πολύ καθαρές). Ο δείκτης είναι δύσκολο να τεκμηριωθεί από περιστατικά αφού είναι και δύσκολο να συγκεντρωθούν. Βασίζεται λοιπόν σε ανεξάρτητες εκθέσεις.

Αυτό δεν εμπόδισε τους κοινωνικούς επιστήμονες να διερευνήσουν γιατί κάποιες χώρες είναι πιο διεφθαρμένες από άλλες. Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη μελέτη, που συνδέει τη διαφθορά με τον πλούτο. Τόσο οι ίδιοι, όσο και οι οικονομολόγοι, προβληματίζονται χρόνια για το πώς προκύπτει η διαφθορά σε διαφορετικούς πολιτισμούς και γιατί είναι περισσότερο διαδεδομένη σε ορισμένες χώρες από ό, τι σε άλλες.

Οι Paulus και Kristoufek χρησιμοποίησαν τα δεδομένα για να συγκροτήσουν ομάδες από τις χώρες που μοιράζονται παρόμοιες ιδιότητες. Υποστηρίζουν ότι οι 134 χώρες που μελέτησαν εμπίπτουν σαφώς σε τέσσερις ομάδες, οι οποίες έχουν κοινά χαρακτηριστικά και ως προς τον πλούτο που μοιράζονται.
Η μέθοδος που καθιστά δυνατή τη σύγκριση, είναι γνωστή ως η μέση προσέγγιση δεσμού ομαδοποίησης. Ξεκινά από την παραδοχή ότι κάθε χώρα αποτελεί ένα σύμπλεγμα από μόνη της, και στη συνέχεια ψάχνει για τον κοντινότερο γείτονά της στην κατάταξη διαφθοράς. Τα ζεύγη γίνονται ένα νέο σύμπλεγμα, και αυτό το σύμπλεγμα τοποθετείται πίσω στη λίστα, ως μια ενιαία οντότητα. Στη συνέχεια, η διαδικασία επαναλαμβάνεται έως ότου παράξει ένα μοναδικό σύμπλεγμα από όλες τις χώρες.
Εάν συνδεθεί σε κύκλο το δέντρο που έχει σχηματιστεί, τότε φανερώνονται οι ομαδοποιήσεις.

Σύμφωνα με τους Paulus και Kristoufek, η τεχνική αυτή αποκαλύπτει τέσσερις σαφείς συστάδες.
Η πρώτη αποτελείται από τις ανεπτυγμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Δυτική Ευρώπη, η Ιαπωνία, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, η Σιγκαπούρη και ούτω καθεξής. Μέση βαθμολογία διαφθοράς τους είναι 83. Οι χώρες αυτές είναι οι πιο πλούσιες με κατά κεφαλήν 52.138 δολαρίων. Δεν περιέχει αφρικανικές χώρες και μόνο μία από τη Νότια Αμερική στην Χιλή, την πιο ανεπτυγμένη χώρα της περιοχής. Με άλλα λόγια, το σύμπλεγμα των λιγότερο διεφθαρμένων χωρών αποτελείται από τις πιο ανεπτυγμένες χώρες σε όλες τις ηπείρους.

Η δεύτερη ομάδα έχει μεγαλύτερη ποικιλία. Αποτελείται από διάφορες χώρες της Ευρώπης, όπως η Μάλτα, η Σλοβενία, η Κύπρος, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Έχει αρκετές αφρικανικές χώρες όπως η Μποτσουάνα και ένα μίνι-σύμπλεγμα από χώρες εξαγωγής πετρελαίου, όπως το Ομάν και το Κουβέιτ. Αυτή η ομάδα έχει υψηλότερα επίπεδα διαφθοράς με μια μέση βαθμολογία 59 και κατά κεφαλήν ΑΕΠ μέσο όρο, 23.521 δολάρια.

Το επόμενο σύμπλεγμα είναι ακόμη πιο διεφθαρμένο, με κατάταξη 41 και λιγότερο πλούσιο με κατά κεφαλήν ΑΕΠ 9.751 δολάρια κατά μέσο όρο. Διαθέτει ένα ευρύ κατάλογο των μελών, συμπεριλαμβανομένων των μετα-κομμουνιστικών χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Τσεχική Δημοκρατία, η Πολωνία και η Λετονία. Περιλαμβάνει περισσότερες από τις χώρες της Βόρειας Αφρικής, όπως το Μαρόκο, την Αίγυπτο και την Τυνησία. Επίσης, η Ελλάδα και η Ιταλία εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία.

Η τελευταία ομάδα είναι η μεγαλύτερη και η πιο διεφθαρμένη. Αποτελείται από 60 χώρες με μέσο όρο διαφθοράς 24. Η ομάδα των χωρών παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία συμμετοχών. Τα νέα κράτη μέλη της ΕΕ (Βουλγαρία και Ρουμανία) τη Ρωσία και τις Λευκορωσία, Μολδαβία, Ουκρανία, την Κίνα και την Ινδία, καθώς και πολλές χώρες της Αφρικής, της Ασίας και μερικές χώρες της Λατινικής Αμερικής. Διάφορα αυταρχικά καθεστώτα εμπίπτουν επίσης σε αυτή την κατηγορία, όπως η Συρία, το Ιράν, η Βόρεια Κορέα και ούτω καθεξής.
Αυτή η ομάδα είναι η λιγότερο πλούσια με κατά κεφαλήν από 3.888 δολάρια κατά μέσο όρο (η Ρωσία με κατά κεφαλήν 14.090 $ και το Μαλάουι με κατά κεφαλήν ΑΕΠ μόνο 287 δολάρια).

Paulus και Kristoufek λένε ότι η σχέση μεταξύ της αντίληψης της διαφθοράς και του πλούτου, όπως μετράται από το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, είναι σαφής. «Η κατάταξη των χωρών σύμφωνα με την διαφθορά τους , αντιγράφει τέλεια την κατάταξη σύμφωνα με την οικονομική επίδοση όπως μετριέται με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν ανά κάτοικο."
Μετά από αυτές τις διαπιστώσεις, οι Paulus και Kristoufek διερωτώνται πλέον εάν οι χώρες γίνονται φτωχές λόγω διαφθοράς, ή διεφθαρμένες επειδή είναι φτωχές;

Σχετικές ειδήσεις

• Πρώτα το ελληνικό μεταρρυθμιστικό σχέδιο λένε οι Ευρωομάδες
• Πτώση στο ΧΑ, έντονες πιέσεις ενόψει Eurogroup
• Frigoglass: Tι λέει για τη δραστηριότητα της Νοτίου Αφρικής