Eurogroup: Το «πάντρεμα» δύο κειμένων ο στόχος, δύσκολη η συμφωνία
ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΜΕΓΑΛΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ
Της Μαρίνας Πρωτονοταρίου
Θα είναι ένα μεγάλο στοίχημα για τη νέα ελληνική κυβέρνηση που καλείται να αποδείξει ότι η πολιτική που υπερασπίζεται είναι κάτι περισσότερο από διαφορετική ονοματολογία. Καλείται να αποδείξει ότι οι πολιτικές για «πάγωμα» της λιτότητας και αξιοποίηση της κρατικής περιουσίας προς όφελος των ασφαλιστικών ταμείων μπορούν να μη μείνουν εξαγγελίες αλλά να γίνουν πράξη, κρατώντας τις κόκκινες γραμμές στα εργασιακά, τις ιδιωτικοποιήσεις και τους δημοσιονομικούς στόχους. Την ίδια στιγμή όμως καλείται να πετύχει μέσα από διαφωνίες μια συμφωνία, την οποία η χώρα χρειάζεται όσο τίποτα.
Τα δύο, ισάξια και ισότιμα, κείμενα, τα οποία διαμορφώθηκαν από τα τεχνικά κλιμάκια Ελλάδας και ΕΕ, που αποτυπώνουν τις διαφωνίες και τις συγκλίσεις θα πρέπει να γίνουν ένα κείμενο το οποίο δεν θα αλλάζει τις κεντρικές πολιτικές της νέας κυβέρνησης. Και είναι αυτή η συμφωνία που θα αποδείξει και στους πλέον κακόπιστους ότι η νέα ονοματολογία που εισάγεται ανταποκρίνεται και σε νέο περιεχόμενο και δεν είναι μόνο ευφημισμοί.
Αν μια τελική συμφωνία δεν υπάρξει σήμερα, οι διαπραγματεύσεις μπορούν να συνεχιστούν. Ωστόσο, στην περίπτωση που η συμφωνία είναι κοντά μπορεί να συγκληθεί και επόμενο Eurogroup τις επόμενες μέρες για να καταλήξουν σε συμφωνία εγκαίρως ώστε να περάσει από τα κοινοβούλια των ευρωπαϊκών χωρών μέσα στο μήνα και να εκταμιευθεί η δόση των 7,2 δισ. ευρώ. Αν όμως δεν υπάρξει νέα συμφωνία και δεν συμφωνήσουν σε παράταση της υπάρχουσας θα πρέπει να αναζητηθούν άλλες πηγές χρηματοδότησης όσο οι διαπραγματεύσεις διαρκούν, ενώ θα υπάρχει και κίνδυνος περαιτέρω πίεσης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Εξάλλου η Αθήνα δεν ζητά τη δόση των 7,2 δισ. ευρώ. Ζητά την επιστροφή κερδών ομολόγων της ΕΚΤ, ύψους 1,9 δισ. ευρώ, την αύξηση του ορίου έκδοσης των εντόκων κατά 10 δισ. ευρώ (από 8 δισ. ευρώ προηγούμενο αίτημα και πλαφόν σήμερα στα 15 δισ. ευρώ) και τα 11 δισ. ευρώ του ΤΧΣ προς χρήση για την πλήρη εξυγίανση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος (αντιμετώπιση κόκκινων δανείων).
Ποια θα είναι όμως τα κύρια σημεία συζήτησης;
Εθνικό Σχέδιο Μεταρρυθμίσεων, καταπολέμηση της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής και μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης.
Τα θέματα αυτά αποτελούν τα σημεία σύγκλισης των δύο πλευρών. Το στοίχημα εδώ είναι να κοστολογηθούν πειστικά ώστε να μπορέσει η κυβέρνηση να αντικαταστήσει με έσοδα από αυτούς τους τομείς μέτρα που αντιστοιχούν σε πολιτικές που απέτυχαν και πρέπει να εγκαταλειφθούν. Μέτρα από κατηγορίες , όπως τα εργασιακά, τις μειώσεις μισθών και συντάξεων και την αύξηση της φορολογίας , τη «μεταρρύθμιση» στην υγεία, τις απολύσεις των δημοσίων υπαλλήλων, το συνταξιοδοτικό σύστημα. Η Ελλάδα επιχειρεί να αντικαταστήσει το 30% των «τοξικών» δεσμεύσεων προωθώντας το τρίπτυχο φοροδιαφυγή-διαφθορά-αλλαγές στο δημόσιο και προωθώντας το Εθνικό Σχέδιο Μεταρρυθμίσεων με κτηματολόγιο, περιουσιολόγιο, διαγωνισμούς συχνοτήτων Τ/Σ, ενιαίο μισθολόγιο, απλοποίηση διαδικασιών, χωροταξικό σχεδιασμό, μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου εξαγωγών και τομές στον κατασκευαστικό κλάδο.
Πρωτογενές πλεόνασμα
Προτεραιότητα για τη νέα ελληνική κυβέρνηση είναι η ανάσχεση της ανθρωπιστικής κρίσης και η επανεκκίνηση της οικονομίας. Η ύπαρξη πλεονασμάτων κατά πολύ χαμηλότερων του 3% του ΑΕΠ που είναι ο στόχος του 2015, ώστε να ληφθούν μέτρα ανθρωπιστικού χαρακτήρα. Ο στόχος της ελληνικής κυβέρνησης για πλεόνασμα στο 1,5% το 2015 (όσο ήταν και το 2014) και όχι στο 3% είναι ένα από τα κυριότερα σημεία απόκλισης. O υπουργός Επικρατείας, Αλέκος Φλαμπουράρης, ανέφερε ότι το 1,5% (του ΑΕΠ) στο στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος έχει σχεδόν γίνει αποδεκτό από τους εταίρους.
Όπως αναφέρουν ξένα δημοσιεύματα «Γερμανοί αξιωματούχοι έστειλαν το μήνυμα ότι είναι έτοιμοι να δεχθούν την ελληνική απαίτηση για χαλάρωση των δημοσιονομικών περιορισμών, μειώνοντας το στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ το 2016 και το 2017 κοντά στο 1,5% του ΑΕΠ».
Χρέος
Το θέμα της απομείωσης του χρέους δεν αντιμετωπίζεται στην προσπάθεια συμφωνίας. Ωστόσο πολλά από τα θέματα της συζήτησης αφορούν το χρέος, όπως τα 11 δισ. ευρώ του ΤΧΣ που αποτελούν μέρος του χρέους και η κυβέρνηση θέλει να χρησιμοποιηθούν για τα κόκκινα δάνεια ή οι αποκρατικοποιήσεις που η πρόταση από την Αθήνα επιδιώκει να μην πληρώνουν πια το χρέος. Όσον αφορά το ελληνικό χρέος, το Βερολίνο εμφανίζεται διατεθειμένο να προσφέρει μεγαλύτερη διάρκεια αποπληρωμής για τα δάνεια που έχουν δοθεί στην Ελλάδα, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης μελλοντικής συζήτησης. Για το πώς κοστολογούν οι αγορές το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του χρέους είναι χαρακτηριστικό το σχόλιο της Royal Bank of Scotland, η οποία αναφέρει «το κόστος εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη είναι υψηλότερο έναντι του κόστους αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, το οποίο δεν αναμένεται να υπερβεί τα 60 δισ. ευρώ».
Ιδιωτικοποιήσεις
Η περιουσία του ελληνικού κράτους δεν μπορεί να ξεπουληθεί, λέει η κυβέρνηση. Αντιθέτως, μπορεί να αξιοποιηθεί προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, για παράδειγμα, του ασφαλιστικού συστήματος. Η ελληνική απαίτηση να σταματήσει το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων ύψους 22,4 δισ. ευρώ, αφορά στην αλλαγή της στρατηγικής ιδιωτικοποιήσεων αλλά και στην κατάληξη των εσόδων. Η ελληνική πρόταση θέλει τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις να ενισχύσουν το ασφαλιστικό σύστημα και όχι να χάνονται στη μαύρη τρύπα της αποπληρωμής του χρέους.
Κι αν δεν συμφωνήσουν; Τί γίνεται χωρίς συμφωνία- γέφυρα και χωρίς παράταση;
Το χρονοδιάγραμμα είναι στενό αν η Ελλάδα θέλει την τελευταία δόση του προγράμματος, αφού οι όποιες αλλαγές θα πρέπει να περάσουν από τα Κοινοβούλια μέχρι το τέλος του μήνα.
Αν δεν υπάρξει συμφωνία με την Κομισιόν, δεν θα εκταμιευθεί η τελευταία δόση του προγράμματος αξίας 7,2 δισ. ευρώ. Στην περίπτωση αυτή η Αθήνα επιμένει ότι έχει αρκετά χρήματα για να αντέξει μήνες, αλλά αξιωματούχοι της Ευρωζώνης πιστεύουν ότι η Ελλάδα μπορεί να μείνει από ρευστό τον Μάρτιο. Αυτό θα έδινε στους διαπραγματευτές τέσσερις έως έξι εβδομάδες για να επιτύχουν μία νέα συμφωνία. Επίσης αν και το πρόγραμμα της ΕΕ θα τελείωνε, το παράλληλο πρόγραμμα του ΔΝΤ συνεχίζεται έως το 2016, δίνοντας στην Αθήνα ένα στήριγμα για χρηματοδότηση σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, ενώ θα συνεχίζονται οι συζητήσεις, τονίζει ο συντάκτης.
Μέχρι τότε μπορεί η χώρα να μην έχει πρόβλημα ρευστότητας αν έχει εξασφαλίσει την έκδοση επιπλέον εντόκων γραμματίων, ύψους 10 δισ. ευρώ, την επιστροφή κερδών ύψους 1,8 δισ. ευρώ που είχε η ΕΚΤ από ελληνικά ομόλογα και τη διάθεση των 10,9 δισ. ευρώ που έχουν μείνει στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Στην περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας, όλα τα βλέμματα θα στραφούν στην ΕΚΤ. Τότε ο ρόλος της γίνεται καταλυτικός αφού θα μπορεί να τραβήξει την πρίζα από τις ελληνικές τράπεζες, αποσύροντας το δικαίωμα πρόσβασης στην έκτακτη στήριξη (ELA), χωρίς την οποία οι ελληνικές τράπεζες θα καταρρεύσουν. Tην Τετάρτη (18/02) το ΔΣ της ΕΚΤ θα συνεδριάσει για να επανεξετάσει την κατάσταση. Θα μπορούσε να σταματήσει η σανίδα σωτηρίας των ελληνικών τραπεζών, αν η Ελλάδα βρεθεί εκτός προγράμματος διάσωσης ή αν κριθεί ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι αφερέγγυες.
Πώς φτάσαμε ως εδώ
Ήδη το γεγονός ότι αντικείμενο των διαπραγματεύσεων είναι η μετάβαση από την προηγούμενη συμφωνία σε μια καινούργια αποτελεί μια επιτυχία της νέας κυβέρνησης και ήταν αποτέλεσμα των επαφών που έκανε στο ασφυκτικό χ ρονικό περιθώριο των 20 ημερών, σε επίπεδο Αρχηγών Κρατών, αλλά και Υπουργών Οικονομικών. Η επιτυχία των επαφών αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η στάση που κρατήθηκε στη Σύνοδο Κορυφής από τις χώρες που επισκέφθηκε ο Έλληνας πρωθυπουργός, ήταν υποστηρικτική της ελληνικής κυβέρνησης. Πιο συγκεκριμένα, οι ηγέτες της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Αυστρίας, της Κύπρου και του Βελγίου κράτησαν θετική στάση. Επομένως, οι διπλωματικές επαφές που προηγήθηκαν των Βρυξελλών δεν ήταν επικοινωνιακού χαρακτήρα, αλλά είχαν πολιτική ουσία.
Έτσι τα σημαντικά βήματα προς μια συμφωνία που για πολλούς μοιάζει αδύνατη έχουν γίνει, κάτι που δημιουργεί αισιοδοξία και για τα επόμενα...
Στο Eurogroup της περασμένης Τετάρτης η διαφωνία για την «επέκταση του προγράμματος» είχε ως αποτέλεσμα να μην ύπαρξη κοινή ανακοίνωση και τότε υπήρξαν απειλές ότι χωρίς την υπογραφή παράτασης του μνημονίου δεν θα υπήρχε συνέχεια των διαβουλεύσεων.
Αποδείχθηκε όμως το αντίθετο. Από το επόμενο πρωί, ο ίδιος ο κ. Ντάισελμπλουμ επεδίωξε επαφή με τον Έλληνα πρωθυπουργό και δήλωσε ότι ξεκινούν οι συνομιλίες σε τεχνικό επίπεδο για να βρεθεί κοινό έδαφος με τις θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης.