Μάρδας: Τι προτείνει η Ελλάδα για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανάπτυξης
Η ομιλία του Υπουργού γίνεται στο πλαίσιο της εκδήλωσης που διοργανώνει το Εργαστήριο Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με θέμα «Το Επενδυτικό Σχέδιο της ΕΕ για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση».
Ακολουθούν τα κύρια σημεία της ομιλίας:
Α. Πλαίσιο και στόχοι της πρωτοβουλίας Γιουνκέρ σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο
Στο πλαίσιο της πολιτικής για την αντιμετώπιση της συνεχιζόμενης ύφεσης στην Ευρώπη, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρότεινε την ανάπτυξη ενός νέου μηχανισμού ενίσχυσης των επενδύσεων στις χώρες μέλη, ο οποίος θα λειτουργήσει συμπληρωματικά με τα διαρθρωτικά ταμεία. Σύμφωνα με το πλάνο, αρχικά κεφάλαια ύψους € 21 δισ. (€ 5 δισ. από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και € 16 δισ. από κοινοτικά κονδύλια), θα ''κινητοποιήσουν'' συνολικά κεφάλαια € 315 δισ., για έργα που θα πραγματοποιηθούν καταρχήν την περίοδο 2015-2017.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) κατέχει τον κεντρικό ρόλο στην πρωτοβουλία αυτή. Το Steering Board (όπου συμμετέχουν η Ε.Ε. και η ΕΤΕπ) θα αποφασίζει για τον στρατηγικό προσανατολισμό, τη στρατηγική κατανομή και επιλογή των έργων, το επενδυτικό πλαίσιο και τα χρηματοοικονομικά εργαλεία.
Οι βασικές κατηγορίες /τομείς που μπορούν να τύχουν στήριξης από το πλάνο είναι: α) ανάπτυξη υποδομών στις μεταφορές, ενέργεια και ψηφιακές υποδομές, β) επενδύσεις στην εκπαίδευση, έρευνα & ανάπτυξη (R&D), τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών και στην καινοτομία, γ) προώθηση επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και έργα βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας, δ) έργα και υποδομές που σχετίζονται με το περιβάλλον, τους φυσικούς πόρους, την αστική ανάπτυξη και τις κοινωνικές δομές, ε) χρηματοδότηση της ανάπτυξης και λειτουργίας μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε όλο το φάσμα της οικονομίας, οι οποίες απασχολούν 250 – 3.000 εργαζόμενους.
Βασικά κριτήρια επιλεξιμότητας των έργων είναι:
• Τα έργα θα πρέπει να είναι αρκετά ώριμα για να μπορούν να προχωρήσουν εντός της 3ετίας.
• Το μέγεθος της ωφέλειας που θα προκύψει από το έργο σε όρους ανάπτυξης και αύξησης της απασχόλησης θα πρέπει να είναι προφανές.
• Τα έργα θα πρέπει να προωθούν την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και προστασία όπως επίσης τις νέες τεχνολογίες και την καινοτομία.
• Τα έργα θα πρέπει να είναι οικονομικά αποδοτικά. Αυτό προϋποθέτει ότι: α) θα γίνει προσπάθεια μείωσης των κινδύνων και αβεβαιοτήτων, ειδικά σε σχέση με θέματα αδειοδοτήσεων, θεσμικού και ρυθμιστικού πλαισίου κλπ, β) οι φορείς υλοποίησης θα πρέπει να έχουν σχεδιάσει ένα βιώσιμο, αξιόπιστο και χρηματοδοτήσιμο επιχειρηματικό πλάνο.
Οι διεργασίες έχουν ήδη αρχίσει με στόχο την έναρξη του προγράμματος και των πρώτων επενδύσεων το καλοκαίρι του 2015. Κατά την φάση της προετοιμασίας της πρότασης, η Ε.Ε. ζήτησε από τα κράτη μέλη να υποβάλουν ενδεικτικό κατάλογο έργων, μη δεσμευτικό, ούτε για τα κράτη μέλη ούτε για την Επιτροπή. Σε αυτήν την ενδεικτική αρχική λίστα συμπεριλήφθηκαν περίπου 2.000 έργα, τα οποία αντιστοιχούν σε συνολικές εκτιμώμενες επενδύσεις της τάξης του € 1,3 τρισ.
Β. Οι στόχοι για τη διαμόρφωση και επανυποβολή της νέας ελληνικής πρότασης
Η προηγούμενη κυβέρνηση απέστειλε κατάλογο 174 έργων, συνολικού ύψους 41,5 δισ. ευρώ (εκ των οποίων € 9 δισ. ευρώ για την τριετία 2015-2017).
Στο πλαίσιο της επανυποβολής και της οριστικοποίησης της ελληνικής πρότασης και με δεδομένη την αλλαγή προτεραιοτήτων που προκύπτει από την ανάδειξη της νέας κυβέρνησης ήταν απαραίτητη η επανεξέταση του καταλόγου των έργων που υποβλήθηκαν με διπλό στόχο. Από τη μία εξετάστηκε η συμβατότητα των προτεινόμενων έργων με τη νέα στρατηγική και από την άλλη επιχειρήθηκε να αναδειχθούν οι προτεραιότητες εκείνες που συμβάλλουν στην τόνωση της απασχόλησης και την επιτάχυνση της αναπτυξιακής διαδικασίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις η χρηματοδότηση έργων με προϋπολογισμό περί τα 12-15 δισ. ευρώ είναι αρκούντως ρεαλιστική.
Τα βασικά κριτήρια στην αξιολόγηση των έργων είναι τα ακόλουθα:
1. Η συμβολή στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας
2. Η συμβολή στην ανάπτυξη της απασχόλησης (τόσο κατά τη φάση κατασκευής όσο και κατά τη φάση λειτουργίας)
3. Η δυνατότητα έγκαιρης εκκίνησης κατά την περίοδο 2015-2017, ώστε τα έργα να ενταχθούν άμεσα για χρηματοδότηση.
4. Η δυνατότητα παραγωγής εσόδων, ώστε να είναι δυνατή η αποπληρωμή των δανείων και επιπρόσθετα για έργα ΣΔΙΤ ή ιδιωτικά, η δημιουργία ενδιαφέροντος για συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.
Τα έργα προς αξιολόγηση αναλύθηκαν και ταξινομήθηκαν σε επτά κατηγορίες από τις οποίες:
• Οι δύο πρώτες περιλαμβάνουν έργα που έχουν τα χαρακτηριστικά να ενταχθούν στο κατάλογο έργων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (EFSI)
• Οι επόμενες πέντε κατηγορίες περιλαμβάνουν έργα του καταλόγου που εκτιμάται ότι δεν συγκεντρώνουν τα περισσότερα χαρακτηριστικά που είναι απαραίτητα και προτείνεται η ένταξη τους σε άλλα εργαλεία χρηματοδότησης (ΕΣΠΑ , ΠΔΕ)