Οι «έχοντες» στο απυρόβλητο και οι φτωχοί στον Καιάδα...
Όταν η μέχρι πρότινος πολιτική ελίτ, χρησιμοποιούσε «βρώμικα» εργαλεία για τις πολιτικές της... επεμβάσεις κι έβαλε μια χώρα στην εντατική, η Ελλάδα ήταν το «καλό παιδί» της Ευρώπης. Τώρα που το νέο πολιτικό προσωπικό αποφάσισε ν' αλλάξει συνθήκες στο «χειρουργείο», η χώρα μας μετατράπηκε σε «κακομαθημένο παιδί». Αρκεί να δούμε τι καταγράφουν επιστημονικές μελέτες για τις προηγούμενες καταστροφικές πολιτικές και θα καταλάβουμε τι συνέβη τα τελευταία χρόνια στην πατρίδα μας.
ΕΤΣΙ «ΣΤΡΑΓΓΑΛΙΣΑΝ» ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ «ΔΙΑΣΩΣΗΣ» ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ
Της Γεωργίας Λινάρδου
Με δεδομένο ότι τα στατιστικά δεδομένα για τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό στη χώρα μας δημοσιοποιούνται με καθυστέρηση περίπου δύο ετών(!), επιστημονικές έρευνες καταγράφουν τα αποτελέσματα των επικίνδυνων πολιτικών που ακολουθήθηκαν στα χρόνια του Μνημονίου. Η τακτική του «παίρνουμε πολλά από τους αδύναμους» κι αφήνουμε τους πλούσιους στα «ακριβά τους σεντόνια», γύρισε μπούμερανγκ για την Ελλάδα και βύθισε στο... έρεβος ασφαλιστικά ταμεία, εργαζόμενους και ευάλωτες κοινωνικά ομάδες.
Το 2009 η χώρα μας διέθετε τους φτωχότερους εργαζόμενους στην Ευρώπη των 27 ( Εκθεση ΟΚΕ: «Φτώχεια»). Πάνω, λοιπόν, σε αυτό το ήδη ασθενές «σώμα» εφαρμόστηκαν ακραία λανθασμένες πολιτικές επεμβάσεις λιτότητας, το αποτέλεσμα των οποίων ήταν ο ασθενής να μπει στην εντατική σε ημικωματώδη κατάσταση...
Αυτό καταγράφουν έρευνες όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά και την Γερμανία. Όπως αυτή που έγινε για την τετραετία 2008-2012 από το Γερμανικό Ινστιτούτο Μακροοικονομικών Ερευνών (ΙΜΚ) σε συνεργασία με το Hans Böckler Foundation: Τα χαμηλά στρώματα της κοινωνίας έχασαν το 86% των εσόδων τους, την ίδια ώρα που τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα υπέστησαν μείωση μόλις 17 με 20%. Παράλληλα, η φορολογική επιβάρυνση για το πλέον αδύναμα κοινωνικά κομμάτι του πληθυσμού αυξήθηκε κατά 337%, ενώ η επιβάρυνση για τις ανώτερες τάξεις εισοδημάτων ανήλθε μόλις στο 9%!
Αυτήν την πλέον δραματική τετραετία για την χώρα μας, το ονομαστικό ακαθάριστο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε σχεδόν κατά το ένα τέταρτο. Τα καθαρά έσοδα μειώθηκαν περαιτέρω σχεδόν κατά 9%, καθώς η φορολογική επιβάρυνση αυξήθηκε σημαντικά.
Ενώ όλες οι κοινωνικές τάξεις υπέστησαν απώλειες εισοδήματος εξαιτίας των περικοπών στους μισθούς, τις αυξήσεις των φόρων και την οικονομική κρίση, ιδιαίτερα έντονα επηρεάστηκαν τα νοικοκυριά χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Αυτό, σύμφωνα με τους συντάκτες της μελέτης, οφείλεται στην απότομη αύξηση της ανεργίας και την αύξηση των φόρων.
Οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα υπέστησαν σημαντικά μεγαλύτερες απώλειες εισοδήματος και είχαν περισσότερες πιθανότητες να είναι άνεργοι απ΄ότι οι εργαζόμενοι στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Οι μισθοί και τα ημερομίσθια στον ιδιωτικό τομέα, μειώθηκαν σταδιακά κατά 19% από το 2009 έως και το 2013. Αποδυναμώθηκαν οι συλλογικές συμβάσεις και ο κατώτατος μισθός μειώθηκε. Την ίδια περίοδο, οι δημόσιοι υπάλληλοι έχασαν περίπου το ένα τέταρτο του εισοδήματός τους.
Η ανεργία εκτοξεύθηκε από το 7,3% που ήταν το δεύτερο τρίμηνο του 2008, στο 26,6% (δεύτερο τρίμηνο του 2014). Ειδικά για τις ηλικίες από 15 έως 24 ετών, η ανεργία εκτοξεύθηκε, σύμφωνα πάντα με την ίδια έρευνα, στο 44%. Η πρόωρη συνταξιοδότηση στον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε κατά 14% και στον δημόσιο τομέα κατά 48%!
Ο κατάλογος είναι μακρύς...
Από την αρχή της λιτότητας, οι άμεσοι φόροι αυξήθηκαν κατά σχεδόν 53% και οι έμμεσοι φόροι κατά 22%! Οι μεγάλοι χαμένοι και ουσιαστικά αυτοί που κλήθηκαν να πληρώσουν ήταν τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα.
Τι σημαίνει αυτό;
Το 2008 το ετήσιο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών ήταν 23.100 ευρώ και το 2012 έπεσε στα 17.900 ευρώ! Απώλεια του 23%. Φυσικά την πλήρωσαν τα χαμηλά εισοδήματα. Σχεδόν ένα στα τρία νοικοκυριά έπρεπε να τα βγάλει πέρα το 2012 με ετήσιο εισόδημα κάτω των 7.000 ευρώ! Εν αναμονή της νεώτερης μελέτης για τη διετία 2013-2014 η οποία, σύμφωνα με το Γερμανικό Ινστιτούτο, ήταν και τα χειρότερα χρόνια της λιτότητας.
«Εργαζόμενοι και όμως φτωχοί»!
Σε μία άλλη έρευνα από το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ την κρίσιμη χρονιά του 2012 με τον εξής εύστοχο μεν, δραματικό δε, τίτλο: «Εργαζόμενοι και όμως φτωχοί» επισημαίνονται τα...αυτονόητα: «Τόσο σε θεωρητικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο χάραξης πολιτικής έχει αναπτυχθεί ο αντίλογος, που υποστηρίζει ότι ο περιορισμός των εργασιακών δικαιωμάτων και η επακόλουθη μείωση των πραγματικών μισθών θα έχουν ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα. Θα οδηγήσουν δηλαδή σε παγιοποίηση ή σε αύξηση της πραγματικής ανεργίας και σε επιδείνωση της φτώχειας και των συνθηκών διαβίωσης τόσο των εργαζομένων όσο και του συνόλου του πληθυσμού».
Παρ' όλα αυτά τη διετία 2013-2014 η τότε κυβέρνηση επέλεξε να δανειστεί έναν ακόμη μεγεθυντικό φακό και να τον χρησιμοποιήσει για μία γενναία μεγέθυνση της φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων. Αυτό συνέβη με «αριστοτεχνική» διάθεση όπως τουλάχιστον προκύπτει από μία ακόμη έρευνα, του Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης την οποία υπογράφει ο Χρίστος Παπαθεοδώρου: «Ενδεικτική είναι η περίπτωση Ελλάδας αλλά και της Κύπρου: Για την νομιμοποίηση των πολιτικών λιτότητας η κυρίαρχη ρητορεία σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο κατηγορεί τους ίδιους τους πολίτες ως υπεύθυνους της κρίσης και ενοχοποιεί την κοινωνικής προστασία και τις σχετικές δαπάνες».
Σύμφωνα με τη μελέτη Παπαθεοδώρου, από το 2008 έως και το 2011 το Χάσμα φτώχειας αυξήθηκε από 24,1 στο 29,9%, ο Δείκτης Σχετικής Φτώχειας από 19,7 σε 23,1% και το Διαχρονικά Σταθερό Οριο Φτώχειας (έως το 2007) από 18,9% στο 35,8%!
Το μοντέλο «ο φτωχός φτωχότερος» στις χώρες του Νότου
Με βάση τη Συγκριτική Ανάλυση της Ανισότητας και Φτώχειας στην Ελληνική Οικονομία (Γ.Κορρές, Τμήμα Γεωγραφίας Πανεπιστημίου Αιγαίου), το μοντέλο του «φτωχού φτωχότερο» δεν είναι ελληνικό «προνόμιο». Οι χώρες του Νότου βαριανασαίνουν, όπως και η δική μας.
Μεταξύ άλλων, επισημαίνει στη μελέτη του ο Γ.Κορρές: «Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά το επίπεδο ανισότητας και φτώχειας, στα περισσότερα κράτη μέλη της Ευρωζώνης και ιδιαίτερα στις περιοχές του Νότου. Ενδεικτικά υπολογίζεται ότι πριν από την οικονομική κρίση, που ξεκίνησε το 2008 στις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περίπου 85 εκατομμύρια άνθρωποι ήταν κάτω από το όριο της φτώχειας. Μετά από δύο χρόνια, λόγω της οικονομικής κρίσης, ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν κάτω από το όριο αυξήθηκε συνολικά σε 115 εκατομμύρια ανθρώπους. Σήμερα υπολογίζεται ότι άνω του 8% των Ευρωπαίων πολιτών ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Οι κατηγορίες ανθρώπων που άμεσα επηρεάσθηκαν περισσότερο από την κρίση είναι οι πλέον “ευαίσθητες και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες”, όπως για παράδειγμα οι άνεργοι, οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες, οι μετανάστες και οι μονογονεϊκές οικογένειες».
Οι φτωχοί φτωχότεροι...
Η έκθεση για το Κοινωνικό Προφίλ της Ελλάδας σε σχέση με τη Φτώχεια, τον Κοινωνικό Αποκλεισμό και την Ανισότητα, Πριν και Μετά την εκδήλωση της Κρίσης (των Δ.Κατσίκα.Α.Καρακίτσιου,Κ.Φιλίνη,Α.Πετραλιά. Δεκέμβριος 2014, είναι αρκετά ενδιαφέρουσα ώστε να καταλάβουμε τι έχει συμβεί στην πατρίδας μας. Μόλις δύο από τα συμπεράσματα αυτής της Έκθεσης:
-Το ποσοστό φτώχειας αυξήθηκε σε σχετικούς όρους σε 23,1% το 2012. Αυτό αντιπροσωπεύει μια αύξηση της τάξης του 15% από το 2008. Οι περισσότεροι από τους νέους φτωχούς βρίσκονταν κάτω από το κατώτερο κατώφλι (40%), ενώ το χάσμα φτώχειας αυξήθηκε σημαντικά μεταξύ 2010 και 2012. Τα ευρήματα αυτά υποδεικνύουν ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης αυξήθηκε το βάθος της φτώχειας, δηλαδή οι φτωχοί έγιναν φτωχότεροι.
- Όταν συγκρίνουμε την κατάσταση στην Ελλάδα με τους μέσους όρους φτώχειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βλέπουμε ότι η χώρα έχει πληγεί από την κρίση κατά μέσο όρο πολύ περισσότερο από άλλες ευρωπαϊκές χώρες...
