Πώς το κινέζικο όνειρο γίνεται απειλητικό τσουνάμι

Ποιος «φούσκωσε» τη… φούσκα και πώς επηρεάζεται η Ευρωζώνη

Η κινεζική οικονομία ενδέχεται να αναπτυχθεί φέτος με ρυθμό κάτω από 7% και η συνειδητοποίηση ότι η παγκόσμια ατμομηχανή κατεβάζει ρυθμούς απειλεί με αλυσιδωτές εκρήξεις τα οικονομικά κέντρα του πλανήτη. Πώς δημιουργήθηκε όμως η χρηματιστηριακή φούσκα που σήμερα πλήττει την ισχυρότερη οικονομία του κόσμου;

Την τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου ο δείκτης των τιμών μετοχών στο χρηματιστήριο της Σαγκάης εκτινάχθηκε σε επίπεδα ρεκόρ, συμπληρώνοντας την πιο μακρά περίοδο ανόδου μετά το 2007. Οι μετοχές στη Σαγκάη κατέγραψαν νέο υψηλό ρεκόρ στα μέσα Ιουνίου, έχοντας ήδη ενισχυθεί κατά 150% τον προηγούμενο χρόνο.

Η Κίνα όμως όσο κι αν το θέλησε φθάνει στα όρια της ικανότητάς της να παρατείνει ένα ράλι που γιόρτασε στα μέσα Ιουνίου 928 ημέρες ζωής. Και ακόμη κι αν κατάφερε να ανακόψει την ξέφρενη πτώση της Μαύρης Δευτέρας με την εξαγγελία για μείωση των επιτοκίων, είναι πολύ αμφίβολο το για πόσο μπορέι να κρατηθεί αυτή η ισορροπία του τρόμου.

Γιατί δεν είναι τα οικονομικά μεγέθη της Κίνας που αποτελούσαν την κινητήρια δύναμη του χρηματιστηριακού ράλι, ή τα οικονομικά μεγέθη των κινεζικών εταιρειών αλλά οι πολιτικές σκοπιμότητες και οι αποταμιεύσεις των κινέζων που αναζητούν επενδυτικές λύσεις.

Στις πρώτες μεγάλες σεισμικές δονήσεις του Ιουνίου με τα κινεζικά Χρηματιστήρια να σημειώνουν πτώσεις η JP Morgan Chase και η BlackRock διατύπωσαν διαφορετικές γνώμες για το μέγεθος της χρηματιστηριακής φούσκας της Κίνας. Για την πρώτη η βουτιά των μετοχών κατά 13% σε μια εβδομάδα ήταν ένας καλός λόγος για να αγοράσει κανείς, ενώ για τη δεύτερη τα πράγματα δεν "θα ξεφούσκωναν τόσο γρήγορα".

"Η παλίρροια θα ξεφουσκώσει και θα αποκαλυφθεί πολύς κόσμος εκεί έξω που κολυμπά χωρίς μαγιό", είχε αναφέρει στην τηλεόραση του Bloomberg ο στρατηγικός αναλυτής της της BlackRock, Ewen Cameron Watt, ο οποίος δανείστηκε μια φράση του Buffett για τους επενδυτές που πιάνονται να κολυμπούν γυμνοί όταν οι αγορές ταράζονται.

Ποιος φούσκωσε τη φούσκα;

Ήδη από τον περσινό Σεπτέμβριο μειώθηκαν περισσότερο από 50% οι χρεώσεις για να ανοίξει ένα άτομο ή ένας οργανισμός ένα χαρτοφυλάκιο με μετοχές. Ως αναμενόμενο αποτέλεσμα, η αξία των μετοχών, που αγοράστηκαν με δανεισμό, αυξήθηκε στα επίπεδα ρεκόρ των 158 δισ. δολαρίων. Την πρώτη εβδομάδα Μαρτίου οι επενδυτές στην ενδοχώρα της Κίνας, εκτός Χονγκ Κονγκ, άνοιξαν 662.000 νέα χαρτοφυλάκια μετοχών. Η άνοδος της κεφαλαιοποίηση των κινεζικών χρηματιστηρίων κατά 6 τρισ. δολάρια τους τελευταίους 12 μήνες δείχνουν το μέγεθος της φούσκας. . .Οι μετοχές στα χρηματιστήρια της ηπειρωτικής Κίνας διαπραγματεύονται κατά μέσο όρο 256 φορές τα δημοσιευμένα κέρδη, κάνοντας τη χρηματιστηριακή φρενίτιδα του 2007 να μοιάζει συγκριτικά λογική.

Η μέση μετοχή, για παράδειγμα, παρουσιάζει αναλογία τιμής προς κέρδη της τάξης του 98, ενώ ο δείκτης Shanghai Composite, όπου τη μεγαλύτερη στάθμιση έχουν χαμηλές τραπεζικές μετοχές παρουσιάζει αναλογία 23.

Το Πεκίνο ενθάρρυνε τις επιχειρήσεις να συνεχίσουν τις φανταχτερές IPOs προκειμένου να διατηρήσουν τον ενθουσιασμό στις χρηματιστηριακές αγορές, και δελέαζε τα νοικοκυριά να ανοίγουν λογαριασμούς συναλλαγών. Το σκεπτικό είναι πως εάν ο μέσος Κινέζος αισθάνεται πλούσιος, θα επενδύσει στο όραμα του Xi για το "Κινεζικό Όνειρο" και στην κληρονομιά του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Ταυτόχρονα, πρέπει να λάβουμε υπόψιν ότι οι πολίτες της Κίνας έχουν το υψηλότερο ποσοστό αποταμίευσης στον κόσμο αλλά δεν έχουν αρκετές επιλογές για να επενδύσουν τα χρήματά τους – μια πραγματικότητα που συντελεί στη δημιουργία μιας φούσκας.

Για πολλά χρόνια, η επενδυτική επιλογή στην Κίνα ήταν η αγορά ακινήτων. Κάποια στιγμή, αυτό είχε νόημα – υπήρχε μεγάλη ζήτηση για ακίνητα στην πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου.

Με τις αποδόσεις να υποχωρούν, πολλοί επενδυτές πήραν τα χρήματά τους από τα ακίνητα και τα έβαλαν σε ένα νέο επενδυτικό όχημα: τη χρηματιστηριακή αγορά.Το κύμα των νέων επενδυτών βοήθησε να ανέλθει η κινεζική χρηματιστηριακή αγορά σε νέα υψηλά επίπεδα.

Κάποια στιγμή όμως, επήλθε η κατάρρευση, με τις μετοχές να βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση παρότι συνεχίζουν να υπάρχουν πολλά κινεζικά νοικοκυριά με υψηλό ποσοστό αποταμίευσης, με πολλά μετρητά προς επένδυση» .Κυριάρχησε όμως ο φόβος της φούσκας, καθώς τα υψηλά επίπεδα των τιμών ήταν αποτέλεσμα της μεγάλης στροφής των επενδυτών προς το Χρηματιστήριο. «Οι επίσημες επενδυτικές επιλογές στην Κίνα είναι σχετικά περιορισμένες, άρα ο κόσμος στρέφεται μαζικά σε αυτές που είναι διαθέσιμες…και τροφοδοτούν κερδοσκοπικές φούσκες».

Τη στιγμή που η ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας επιβραδύνεται κι ενώ η κυβέρνηση θέτει περιορισμούς στην αγορά ακινήτων και την αγορά πιστώσεων, οι οποίες κάποτε φαίνονταν ασυγκράτητες, υπάρχει μόνον ένα πεδίο που έμεινε για τις κερδοσκοπικές προσδοκίες των κινέζων επενδυτών οι μετοχές.

Η πρόσφατη άνοδος του χρηματιστηρίου τροφοδοτήθηκε από μη θεσμικούς επενδυτές, πολλοί εκ των οποίων είχαν μικρή εμπειρία στις επενδύσεις και στράφηκαν στις μετοχές αφού είδαν γείτονες και συγγενείς να βγάζουν μεγάλο κέρδος. Την ίδια στιγμή πολλοί πιστεύουν ότι η κρατική στήριξη προς τις αγορές κατέστησε τις μετοχές ασφαλή επιλογή.

Τα οικονομικά μεγέθη

Σίγουρα δεν βοηθά το γεγονός ότι τα οικονομικά θεμελιώδη της Κίνας έχουν επιδεινωθεί. Ταυτόχρονα με τις αναλύσεις για περιορισμό του ρυθμού ανάπτυξης παραμένει η διογκούμενη φούσκα χρέους της Κίνας. Το ιδιωτικό και δημόσιο χρέος της χώρας αγγίζει τα 28 τρισ. δολάρια.

Όπως ανέφερε αναλυτικά ο αναλυτής του Bloomberg Intelligence, Kenneth Hoffman σε έκθεσή του, η κινεζική ζήτηση για χάλυβα καταρρέει. Στις 18 Ιουνίου, η κερδοφορία από χάλυβα που καταγράφει το Bloomberg έχασε 37 δολάρια ανά μετρικό τόνο, φτάνοντας σε ιστορικό χαμηλό επίπεδο. Η κινεζική μεταποιητική δραστηριότητα, έγραφε ο Hoffman, μπορεί να ετοιμάζεται για "σημαντική επιβράδυνση", ακόμη και αν το Πεκίνο ενισχύσει τα προγράμματα τόνωσης.

Επιπροσθέτως, η βουτιά στα κινεζικά χρηματιστήρια αποτελεί μεγάλο ‘πονοκέφαλο’ για τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ και τους ηγέτες της χώρας που ήδη προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την επιβράδυνση στους ρυθμούς ανάπτυξης της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου. Το ερώτημα είναι εάν μπορεί το Πεκίνο να βάλει ένα όριο στη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή φούσκα της ιστορίας. Η Κίνα θα ρίξει πράγματι ό,τι έχει και δεν έχει στην αγορά: μειώσεις των επιτοκίων της Κεντρικής Τράπεζας, τροποποίηση των κανόνων για τα margins, επιβράδυνση του ρυθμού των αρχικών δημόσιων προσφορών, ή μπορούμε να το πούμε απλά ότι θα επιχειρήσει με κάθε τρόπο την αύξηση των τιμών των μετοχών.

Υπάρχει, όμως, κι ένα πρόβλημα και αυτό είναι η ιδέα πως η Κίνα μπορεί να αποτρέψει την κατάρρευση μιας αγοράς που ήδη αψηφά τα αισιόδοξα οικονομικά σενάρια. Το Πεκίνο , αναφέρεται σχνά, δεν μπορεί να το τραβήξει περισσότερο από ό,τι μπόρεσε το Τόκιο το 1990, η Σεούλ το 1997 ή η Ουάσιγκτον το 2008.

Οι παρεμβάσεις του Πεκίνου έχουν επίσης εγείρει ερωτήματα ως προς την ικανότητά του να θεσπίσει μέτρα απελευθέρωσης της αγοράς, τα οποία βρίσκονται στο επίκεντρο της ατζέντας οικονομικών μεταρρυθμίσεων.

Ταυτόχρονα πέραν του να διατηρήσει την ανάπτυξη στο 7%, η κυβέρνηση θα πρέπει να κινηθεί προς το να στηρίξει μετοχές, εταιρείες, που θα βρίσκονται στο χείλος της πτώχευσης με χρέη σε δολάρια και κρατικούς οργανισμούς που θα στερούνται ρευστότητας.

Οι ρευστοποιήσεις δείχνουν ότι μπορεί το κινεζικό παιχνίδι ώθησης της οικονομίας μέσω των μετοχών πλησιάζει στο τέλος του.

Οι επιπτώσεις στην Ευρωζώνη

Πολύπλευρη και σημαντική επίπτωση στην ευρωπαϊκή οικονομία θα έχουν οι αναταράξεις στην κινέζικη οικονομία. Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της Ευρωζώνης εκτιμάται ότι μπορεί να είναι χαμηλότερος κατά δύο δέκατα της ποσοστιαίας μονάδας σε σχέση με ότι αναμενόταν πριν, εάν αποκτήσουν διάρκεια οι ανησυχίες για την ανάπτυξη της Κίνας και της Ασίας.

Για κάποιους επενδυτές ο φόβος ότι η αναταραχή στην κινεζική αγορά θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει την πραγματική οικονομία είναι μεγαλύτερος από την κρίση στην ευρωζώνη, επισημαίνει το πρακτορείο Reuters.

Ενα επίπεδο επιρροής είνα οι συναλλαγματικές ισοτιμίες και οι συνέπειές τους. Το ευρώ άρχισε να ανατιμάται έναντι του δολαρίου και πολλών άλλων νομισμάτων, μετά τη σημαντική εξασθένησή του στις αρχές του 2015. Ένα αδύναμο ευρώ αποτελούσε πηγή ελπίδας για μία ισχυρότερη οικονομική ανάκαμψη στην Ευρώπη, καθώς βοηθά τους Ευρωπαίους εξαγωγείς, καθιστώντας τις φθηνότερες για τους ξένους. Οι πολιτικές νομισματικής στήριξης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και, αντίστοιχα, οι προσδοκίες ότι η αμερικανική κεντρική τράπεζα (Fed) θα αύξανε τα επιτόκια το Φθινόπωρο, ήταν που προκάλεσαν σε μεγάλο βαθμό την εξασθένηση του ευρώ φέτος. Οι επενδυτές θεωρούν τώρα ότι η Fed θα διστάσει να αυξήσει τα επιτόκια, ωθώντας το δολάριο σε υποτίμηση και το ευρώ σε ανατίμηση.

Μία συνέχιση της ανατίμησης του ευρώ θα μπορούσε να πλήξει τις προοπτικές για τις ευρωπαϊκές εξαγωγές σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα αν ταυτόχρονα το διεθνές εμπόριο ήταν αδύναμο. Μία ανατίμηση του ευρώ μπορεί να κρατήσει, επίσης, χαμηλό τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη, κάτι που αποτελεί πονοκέφαλο για την ΕΚΤ, η οποία πασχίζει να τον αυξήσει προς τον στόχο της που είναι λίγο κάτω από το 2%. Ο πολύ χαμηλός πληθωρισμός, που κρατά υψηλό το κόστος των επιτοκίων και πλήττει τους δανειζόμενους, ήταν ένας από τους παράγοντες της αναιμικής ανάπτυξης της Ευρώπης.

Στα πλεονετήματα για την Ευρώπη, είναι ότι η επίπτωση από την κινεζική αγορά πιέζει προς τα κάτω τις τιμές του πετρελαίου. Με τη μείωση των τιμών πετρελαίου, μειώνονται οι δαπάνες για εισαγωγές και, εφόσον οδηγήσουν σε χαμηλότερες τιμές της βενζίνης και πετρελαίου θέρμανσης, θα τονώσουν το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών.

Μαρίνα Πρωτονοταρίου

Σχετικές ειδήσεις

• Ανοδικά ξεκίνησε το χρηματιστήριο στο Τόκιο
• Την Παρασκευή η καταβολή των συντάξεων
• Ράλι ανόδου στο Χρηματιστήριο Αθηνών - Ανέκαμψαν οι τραπεζικές μετοχές