Σάλος από τις προτάσεις της Επιτροπής Σοφών για τις συντάξεις
Κοινός παρονομαστής των αλλαγών που ετοιμάζονται η πρόθεση νέων μειώσεων και περικοπών. Ο σχετικός δημόσιος διάλογος ξεκινάει την επόμενη εβδομάδα σε κυβερνητικό επίπεδο και με τους κοινωνικούς φορείς, ενώ το τελικό νομοσχέδιο θα τεθεί για ψήφιση στη Βουλή τον Νοέμβριο. Την ίδια ώρα αποφασισμένοι να κινηθούν μέχρι και νομικά εμφανίζονται εργασιακοί κλάδοι με μόνο ζητούμενο πλέον την αξιοπρέπεια.
«Απολογούμενος», μετά τη θύελλα που προκλήθηκε, ο υπουργός Εργασίας, Γιώργος Κατρούγκαλος, διέψευσε από του βήματος της Βουλής το ενδεχόμενο εισαγωγής εισοδηματικών κριτηρίων στην απονομή των συντάξεων, επαναλαμβάνοντας ότι η πρόταση της Επιτροπής Σοφών δεν αποτελεί την τελική πρόταση της κυβέρνησης, αλλά την έναρξη δημόσιου διαλόγου για το ασφαλιστικό.
Σε παρέμβασή του στη συζήτηση του νομοσχεδίου για τα προαπαιτούμενα της νέας δανειακής σύμβασης, ο υπουργός Εργασίας ανέφερε πως το ασφαλιστικό σύστημα θα είναι ένα «δημόσιο αναδιανεμητικό σύστημα», που θα φροντίζει και θα προστατεύει τους πλέον αδύναμους και δεν θα έχει κεφαλαιοποιητικά χαρακτηριστικά.
Σε ότι αφορά το θέμα των συντάξεων των ανασφάλιστων υπερηλίκων, που επίσης ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, είπε ότι θα επιλυθεί με τον επόμενο νόμο, ο οποίος θα προβλέπει τον διαχωρισμό προνοιακών και ασφαλιστικών παροχών.
Ο κ. Κατρούγκαλος είπε, ότι το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας είναι κατακερματισμένο και υπόκειτο για πολλά χρόνια σε πελατειακές πρακτικές, ενώ επιδεινώθηκε από την κρίση, την απώλεια άνω του ¼ της εργατικής δύναμης, καθώς και την «καταλήστευση» των αποθεματικών των ταμείων από το PSI.
Αναφερόμενος στα εργασιακά, ο υπουργός Εργασίας υπεραμύνθηκε των προσπαθειών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ λέγοντας πως μετά από δικές του παρεμβάσεις, έγινε αποδεκτό, να τελεί η διαπραγμάτευση που αφορά τις εργασιακές σχέσεις υπό την εποπτεία των αρμοδίων ευρωπαϊκών οργάνων, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, για την οποία είπε ότι θα είναι παρούσα και στην τελική διαπραγμάτευση του ασφαλιστικού.
Το Πόρισμα
Συνοπτικά, προτείνεται ο επανυπολογισμός και η μείωση των συντάξεων, η αύξηση των εισφορών αλλά και νέος φόρος για τη χρηματοδότηση του Ασφαλιστικού.
Το πόρισμα της Επιτροπής Σοφών εισηγείται ριζικές ανατροπές στις κύριες συντάξεις με προτάσεις για δομικές αλλαγές στο ασφαλιστικό.
Στα βασικά σημεία του 30σέλιδου πορίσματος, περιλαμβάνεται η θέσπιση εθνικής σύνταξης που θα συναπαρτίζεται από τη βασική σύνταξη και την ανταποδοτική, η ενοποίηση όλων των ασφαλιστικών ταμείων σε ένα, η ουσιαστική ενοποίηση του υπάρχοντος καθεστώτος κοινωνικής ασφάλισης με θέσπιση ενιαίων κανόνων για παλαιούς και νέους ασφαλισμένους, ο ανακαθορισμός των συντάξεων των ήδη συνταξιούχων και ο υπολογισμός των συντάξεων με την εισαγωγή εισοδηματικών κριτηρίων.
Η ανταποδοτικότητα εισφορών-παροχών αναδιανεμητικού χαρακτήρα, που θα συμβάλουν στη δημιουργία ενός μετρήσιμου και βιώσιμου ασφαλιστικού συστήματος, βρίσκεται στην πρώτη θέση των προτάσεων της Επιτροπής.
Ενιαίο Ταμείο ή τρία υπερ-ΤαμείαΤο Ενιαίο Ταμείο προτείνεται ως εθνικός φορέας κοινωνικής ασφάλισης, με ένταξη σ’ αυτό, όλων των φορέων κύριας και επικουρικής ασφάλισης και των εφάπαξ παροχών.
Ο στόχος αυτός προτείνεται να επιτευχθεί με την μετεξέλιξη του ΙΚΑ-ΤΕΑΜ σε έναν τέτοιο φορέα. Προτείνεται συγχρόνως η ουσιαστική ενοποίηση του υπάρχοντος καθεστώτος κοινωνικής ασφάλισης με θέσπιση ενιαίων κανόνων για παλαιούς και νέους ασφαλισμένους και ανακαθορισμό των συντάξεων των ήδη συνταξιούχων.
Ως εναλλακτική λύση προτείνεται να δημιουργηθούν τρία υπερ-Ταμεία: Ένα Ταμείο για τους εργαζομένους σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ένα για τους ελεύθερους επαγγελματίες, (γιατρούς, μηχανικούς, δικηγόρους, εμπόρους, βιοτέχνες) και ένα Ταμείο για τους αγρότες.
Εθνική Σύνταξη
Για την Εθνική Σύνταξη, το πόρισμα της Επιτροπής αναφέρει πως με την καθιέρωσή της, το σύστημα θα αποκτήσει αυτοτέλεια και θα αποχωριστεί από το πλαίσιο των ασφαλιστικών παροχών του κάθε φορέα. Έτσι θα γίνει ευκολότερη η επικέντρωση στην αναδιανεμητική λειτουργία του κοινωνικού τμήματος της σύνταξης.
Το ποσό της εθνικής σύνταξης στο οποίο θα έχουν δικαίωμα όλοι οι συνταξιούχοι, θα κλιμακώνεται ανάλογα με το ύψος της αναλογικής σύνταξης και τα μέλη της εκάστοτε οικογένειας.
Έτσι, η εθνική σύνταξη θα πρέπει να μειώνεται προοδευτικά, όχι μόνο όταν αυξάνει η αναλογική σύνταξη, αλλά και όταν αυξάνει το ατομικό και οικογενειακό εισόδημα του δικαιούχου.
Για την κάλυψη των ελλειμμάτων του ασφαλιστικού συστήματος, προτείνεται η δημιουργία ενός αποθεματικού που θα υποστηρίξει το νέο σύστημα, κυρίως κατά τη μεταβατική περίοδο.
Ανάμεσα στις υπόλοιπες διορθωτικές παρεμβάσεις, το πόρισμα προτείνει για τις επικουρικές συντάξεις την εφαρμογή συστήματος ελεγχόμενου ελλείμματος αντί της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος.
Ο υπουργός Εργασίας, Γιώργος Κατρούγκαλος, στην τοποθέτησή του επανέλαβε τη θέση ότι το πόρισμα είναι συμβουλευτικού χαρακτήρα και θα αποτελέσει τη βάση του δημόσιου διαλόγου – τις τελικές ωστόσο αποφάσεις θα τις πάρει η κυβέρνηση.
Όπως ανέφερε ο κ. Κατρούγκαλος, συμφωνεί απόλυτα με ορισμένα σημεία του πορίσματος (όπως στη δημιουργία ενιαίων κανόνων για τους ασφαλισμένους) και σε άλλα διαφωνεί, όπως στην ύπαρξη εισοδηματικών κριτηρίων για τον καθορισμό της σύνταξης.