Κίνημα «Δεν κληρονομώ» - Έκρηξη στις αποποιήσεις λόγω χρεών και φόρων
ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΠΟΠΟΙΗΣΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ - ΜΕ ΧΡΕΗ 2 ΣΤΙΣ ΤΡΕΙΣ - ΠΟΤΕ ΤΟ ΑΚΙΝΗΤΟ ΠΕΡΝΑ ΟΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ
Για χιλιάδες «ορφανά» ακίνητα, κυρίως στην επαρχία, μιλούν οι συμβολαιογράφοι.
Η κληρονομιά ενός ακινήτου στην Ελλάδα αποτελούσε... «ευλογία» και «δώρο».
Στα χρόνια της κρίσης όμως ακόμη και αυτό άλλαξε. Η μεγάλη φορολογική επιβάρυνση της ακίνητης περιουσίας -ειδικότερα μετά την επιβολή του ΕΝΦΙΑ- σε συνδυασμό με την καθίζηση της αξίας και την αδυναμία πώλησής τους, αποτρέπουν πολλούς από το να αποδεχθούν κάποιο ακίνητο συγγενών τους.
Ετσι, σταδιακά τους τελευταίους μήνες, διαμορφώνεται κίνημα «δεν κληρονομώ» καθώς τα μεγάλα βάρη που έχουν οι περισσότερες κληρονομιές, σε συνδυασμό με την ολοένα αυξανόμενη επιβάρυνση στα ακίνητα, οδηγούν πολύ κόσμο σε αποποίηση.
Περίπου 10.00 - 12.000 υπολογίζονται οι αιτήσεις αποποίησης κληρονομιάς στο Ειρηνοδικείο Αθηνών ενώ πριν από τρία χρόνια ήταν μόλις 6.000.
Στο μεγαλύτερο Ειρηνοδικείο διαπιστώθηκε ότι κάθε ώρα οι αιτήσεις αποποίησης κυμαίνονται σε διψήφια νούμερα πάνω από τις 10. Αυτό σε επίπεδα εβδομάδας μεταφράζεται σε 250 αιτήσεις. Ανάλογη είναι η εικόνα σε ολόκληρη τη χώρα.
Δύο στις τρεις κληρονομιές είναι με παθητικό, σύμφωνα με έρευνα του Εθνους, γεγονός που οδηγεί όλο και περισσότερους στη διέξοδο της αποποίησης. Ωστόσο όπως επισημαίνεται υπάρχει και η λύση της αποδοχής της κληρονομιάς με το ευεργέτημα της απογραφής. Σύμφωνα με αυτή ο κληρονόμος έχει το δικαίωμα εντός τεσσάρων μηνών από τότε που έλαβε γνώση ότι κατέστη κληρονόμος και την αιτία της κληρονομιάς να προβεί σε αποδοχή με το ευεργέτημα της απογραφής, περιορίζοντας την ευθύνη του για τις υποχρεώσεις της κληρονομιάς μέχρι το ενεργητικό της, δηλαδή μέχρι τη συνολική αξία της κληρονομιάς.
Η κατάσταση αυτή ενδέχεται να πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις, εάν περάσουν ορισμένες διατάξεις στο νέο σχέδιο νόμου για τη ρύθμιση των αυθαίρετων.
Για παράδειγμα, με βάση πρόσφατο δημοσίευμα, στο Ειρηνοδικείο Αθηνών, το μεγαλύτερο της χώρας, οι αιτήσεις φέτος αναμενόταν να ξεπεράσουν τις 10.000 όταν πριν από τρία χρόνια ήταν μόλις 6.000, ενώ αντίστοιχη είναι η εικόνα και σε άλλα ειρηνοδικεία της Αττικής. Στη Θεσσαλονίκη οι αιτήσεις για αποποίηση κληρονομιάς αναμένεται να ξεπεράσουν φέτος τις 5.000, όταν πριν από την κρίση το αντίστοιχο νούμερο ήταν στα επίπεδα των 2.000 αιτήσεων.
2.000 από 600 αιτήσεις τον χρόνο
Στην Πάτρα, στο ξεκίνημα της κρίσης οι αιτήσεις αποποίησης κληρονομιάς έφταναν τις 500-600 τον χρόνο, ενώ οι εκτιμήσεις για το 2016 κάνουν λόγο ακόμη και για τριπλασιασμό, καθώς αναμένεται να πλησιάσουν τις 1.600. Στον Νομό Λάρισας οι αιτήσεις εκτιμάται ότι φέτος μπορεί να «σπάσουν» το... φράγμα των 1.000 αιτήσεων, όταν στα χρόνια πριν εισέλθει η οικονομία σε ύφεση, ανέρχονταν περίπου στις μισές.
Ανάλογη είναι η εικόνα και στο Ειρηνοδικείο της Καλαμάτας, καθώς από 131 αιτήσεις που ήταν καταγεγραμμένες το 2011, πέρυσι η χρονιά έκλεισε με 356 αιτήσεις, ενώ και φέτος αναμένεται αύξηση. Τέλος, στο Ειρηνοδικείο Βόλου έγιναν πέρυσι πάνω από 600 αποποιήσεις κληρονομιάς, όταν το 2013 είχαν καταγραφεί 357 δηλώσεις.
Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή (ότι δηλαδή κατέστη προσωρινός κληρονόμος) και τον λόγο της κληρονομιάς, διαφορετικά θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή.
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων Στράτος Παραδιάς είχε επισημάνει σχετικά ότι η αποδοχή κληρονομιάς είναι μια δύσκολη υπόθεση, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «στην περίπτωση που ένα ακίνητο κληρονομείται από θείους, η φορολόγηση μπορεί να φθάσει μέχρι και στο 40% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, αγγίζοντας ουσιαστικά, λόγω της πτώσης των αξιών, την εμπορική του αξία. Με λίγα λόγια, ο ενδιαφερόμενος καλείται να αγοράσει ξανά το ακίνητο που κληρονομεί».
ΜΕ ΧΡΕΗ 2 ΣΤΙΣ 3 ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΕΣ
Πότε το ακίνητο περνά οριστικά στο Δημόσιο
Δυο στις τρεις κληρονομιές είναι με παθητικό, όπως προκύπτει από εκτιμήσεις συμβολαιογράφων, γεγονός που προκαλεί τεράστια οικονομικά βάρη σε όσους κληρονόμους αποφασίζουν να κάνουν αποδοχή.
Και αυτό επειδή, εάν κάποιος από τους συγγενείς δεν ενημερωθεί και δεν κάνει αποποίηση εντός τεσσάρων μηνών, τότε γίνεται, αυτόματα, σιωπηρή αποδοχή.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα «είναι σημαντικό να γνωρίζουν όλοι ότι, αφού υποβληθεί δήλωση αποποίησης από τον πρώτο κληρονόμο, η κληρονομιά επάγεται στους κληρονόμους του αποποιήσαντος. Σειρά παίρνουν δηλαδή οι λοιποί συγγενείς καθώς μπορεί η κληρονομιά ή τα χρέη να φτάσουν μέχρι και τον πρώτο ξάδελφο του θανόντος και αφού έχουν περάσει αδέλφια, ανίψια, παιδιά, εγγόνια κ.ά.».
Εάν πάντως κάνουν αποποίηση κληρονομιάς όλοι οι συγγενείς, τότε το ακίνητο περνάει στην κατοχή του ελληνικού Δημοσίου.
Ωστόσο, ο κληρονόμος, όπως σημειώθηκε και παραπάνω, έχει το δικαίωμα, εντός τεσσάρων μηνών από τότε που έλαβε γνώση ότι κατέστη κληρονόμος και την αιτία της κληρονομιάς, να προβεί σε αποδοχή με το ευεργέτημα της απογραφής, περιορίζοντας την ευθύνη του για τις υποχρεώσεις της κληρονομιάς μέχρι το ενεργητικό της, δηλαδή μέχρι την αξία της κληρονομιάς.
Την ίδια ώρα και οι γονικές παροχές έχουν περιοριστεί σημαντικά.