«Μπλόκο» στο κλείσιμο της αξιολόγησης - Οι δανειστές «αδειάζουν» τον Τσίπρα
Οι παρεμβάσεις Σόιμπλε και Τόμσεν βγάζουν «κόκκινη κάρτα» στις πρωτοβουλίες και τις προσδοκίες της ελληνικής πλευράς για ένα πρόγραμμα με λιγότερα μέτρα, χωρίς ΔΝΤ.
Το συνδυαστικό μήνυμα από τις δύο παρεμβάσεις είναι να προσγειωθεί στην πραγματικότητα η ελληνική πλευρά και να... ξεχάσει πως κάτι άλλαξε στη συνολική στάση της Ευρωζώνης απέναντι στην Ελλάδα και στους όρους εφαρμογής του προγράμματος. Η κόκκινη κάρτα Σόιμπλε θυμίζει στις "διαμαρτυρόμενες” χώρες του ευρωπαϊκού νότου και ιδιαίτερα την Ελλάδα, πως χωρίς το Μνημόνιο θα είχαν χρεοκοπήσει, επομένως δεν έχουν άλλη επιλογή από το να συμμορφώνονται με τους κανόνες του.
Μάλιστα το ενδεχόμενο –ιδιαίτερα μετά τα τελευταία γεγονότα στο Βερολίνο– να υπάρξουν αρνητικές εξελίξεις στο προσφυγικό ζήτημα όσον αφορά τη συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας, επηρεάζει αρνητικά και όχι θετικά τη στάση της Γερμανίας στο οικονομικό σκέλος του προβλήματος με την Ελλάδα.
Και μάλιστα όταν εν μέσω προεκλογικής περιόδου στη Γερμανία οι πολιτικές προσδοκίες της κ. Μέρκελ ενόψει των γερμανικών εκλογών είναι απολύτως ταυτισμένες με εκείνες του κ. Σόιμπλε.
Το στοιχείο αυτό αν και έγινε ιδιαίτερα σαφές κατά τις συνομιλίες Τσίπρα – Μέρκελ στο Βερολίνο, αν και δεν φαίνεται να πείθει τον κ. Τσίπρα, ο οποίος δείχνει έτοιμος να κορυφώσει τη σύγκρουση, κάτι που για όλο τον υπόλοιπο κόσμο -πλην του Μαξίμου-εμρηνεύεται ότι θα φέρει μεγάλη καθυστέρηση στο κλείσιμο της αξιολόγησης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Wall Strret Journal αναφέρει «η προσδοκία είναι τώρα ότι η δεύτερη αξιολόγηση θα πάρει μήνες να ολοκληρωθεί καθυστερώντας κάθε απόφαση της ΕΚΤ για συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και φέρνοντας σύννεφα πάνω από τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας». Επίσης περιγράφει το 2017 σαν «τη νέα χρονιά του ζην επικινδύνως για την Ελλάδα», τονίζοντας ότι ο Αλέξης Τσίπρας «είναι στριμωγμένος ανάμεσα στη Γερμανία και το ΔΝΤ, την Τουρκία και την προσφυγική κρίση, τις λάθος υποσχέσεις και την καταρρέουσα δημοτικότητά του - στο σημείο της πολιτικής εξόντωσης». Κι εκείνος απαντά με άλμα στο κενό, συμπαρασύροντας μαζί του τη χώρα.
Στο δεύτερο εξάμηνο τα δύσκολα
Η στάση του αυτή εξηγείται από τις χαμηλές χρηματοδοτικές ανάγκες του πρώτου εξάμηνο του 2017. Η υπεραπόδοση των δημοσιονομικών μέτρων του 2016 – από το οποίο διατέθηκαν τα 617 εκατ. ευρώ για την 13η σύνταξη – επαρκεί για την εξυπηρέτηση αναγκών το πρώτο εξάμηνο του 2017 και αυτό είναι ίσως το γεγονός που εξηγεί τη έντονα συγκρουσιακή διάθεση της ελληνικής πλευράς, που ρισκάρει μια κόντρα με Σόιμπλε και ΔΝΤ και επιμένει να μην πάρει τα πρόσθετα μέτρα που απαιτούν.
Στο πρώτο τρίμηνο του 2017 η Ελλάδα θα πρέπει να αποπληρώσει χρέος και τόκους ύψους 2,6 δισ. ευρώ, στο δεύτερο τρίμηνο 2017 συνολικά 3,1 δισ. ευρώ, στο τρίτο τρίμηνο συνολικά 8,9 δισ. ευρώ και στο τέταρτο τρίμηνο 2017 800 εκατ. ευρώ.
Δηλαδή, στο δεύτερο όμως εξάμηνο του 2017 οι χρηματοδοτικές υποχρεώσεις της επιβάλλουν να έχει αποκαταστηθεί η χρηματοδότηση από τον ESM. Διαφορετικά θα βρεθεί στον αέρα όχι μόνο ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 1,75% του ΑΕΠ, αλλά όλο το πρόγραμμα, όπως ακριβώς συνέβη και το 2015.
Τα εμπόδια για την αξιολόγηση
Μπορεί οι επιπτώσεις των εξαγγελιών Τσίπρα και η αναζήτηση του τρόπου που θα διασφαλιστεί ότι δεν θα έχουν δημοσιονομικές επιπτώσεις, δεσμεύοντας αυστηρότερα στο Πρόγραμμα την ελληνική πλευρά, να αποτελούν ένα πρόσθετο πονοκέφαλο για τους δανειστές, δεν αποτελούν όμως το μόνο εμπόδιο. Οι εξαγγελίες του κ. Τσίπρα φαίνεται πως δεν αποτελούν το μοναδικό πρόσκομμα για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης. Να θυμίσουμε ότι οι διαβουλεύσεις για την δεύτερη αξιολόγηση ξεκίνησαν από τα τέλη Οκτωβρίου έως και σήμερα και μέχρι στιγμής έχουν μεσολαβήσει τρεις κάθοδοι των κλιμακίων των θεσμών στην Αθήνα και δύο Eurogroup (στις 07/11/2016 και στις 05/12/2016), ενώ ...28 εκκρεμότητες παραμένουν.
Για να κλείσει η αξιολόγηση οι θεσμοί απαιτούν τη ψήφιση πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων μόνιμου χαρακτήρα προκειμένου να επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ όχι μόνο το 2018, αλλά και καθένα από τα επόμενα χρόνια έως και το 2020. Οι δανειστές επιμείνουν σε αλλαγές στα εργασιακά και στα ενεργειακά και ζητούν επιτάχυνση στις αποκρατικοποιήσεις.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι όσο δεν κλείνει η δεύτερη αξιολόγηση και κυρίως όσο παραμένει σε εκκρεμότητα το θέμα της συμμετοχής του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα η Ελλάδα θα πρέπει να χρηματοδοτείται με ίδια μέσα.
Η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης συνδέεται με τα 6,1 δισ. ευρώ της δόσης της που είχαν υπολογιστεί ότι θα εισπράττονταν μέσα στο 2016 και πλέον μετατίθεται για κάποια στιγμή μέσα στο 2017 . Η μη έγκαιρη εκταμίευση των 6,1 δισ. ευρώ που συνδέονται με τη δεύτερη αξιολόγηση δεν επηρεάζει άμεσα λόγω της δημοσιονομικής υπεραπόδοσης που έχει γεμίσει τα κρατικά ταμεία -το πρωτογενές πλεόνασμα που στο τέλος Νοεμβρίου ανήλθε στα 7,5 δισ. ευρώ ή στο 4% του ΑΕΠ.