Σκληρή μάχη για τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και τις περικοπές σε αγροτικές επιδοτήσεις
Αν και αναμενόταν ακόμα πιο «ψαλιδισμένος» ο πρώτος προϋπολογισμός της ΕΕ μετά την αποχώρηση της Μ. Βρετανίας, τελικά η Επιτροπή πρότεινε την αύξησή του στο 1,114% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος (ΑΕΕ), προκαλώντας τη «μήνη» ορισμένων κρατών από τους «καθαρούς πληρωτές», όπως η Ολλανδία και η Αυστρία.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, έκανε λόγο για «φιλόδοξο» αλλά ταυτόχρονα «ρεαλιστικό» σχέδιο προϋπολογισμού, καθώς καλύπτει το κενό του Ην. Βασιλείου αλλά και τις νέες «προτεραιότητες» της ΕΕ, όπως είναι η μετανάστευση, η άμυνα, η ασφάλεια καθώς και η ψηφιακή οικονομία, τα προγράμματα για τη νεολαία (Erasmus+ κλπ) και το περιβάλλον.
Ωστόσο, όλα δείχνουν πως τα «θύματα» της επόμενης προγραμματικής περιόδου είναι η Κοινή Αγροτική Πολιτική αλλά και η Πολιτική Συνοχής, για τις οποίες προτείνονται περικοπές 5% και 7%, αντίστοιχα.
Οι περικοπές αυτές πρόκειται να επηρεάσουν και την Ελλάδα, η οποία είναι μια από τις χώρες-μέλη της ΕΕ που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις των λεγομένων «καθαρών παραληπτών» σε ό,τι αφορά τα ευρωπαϊκά κονδύλια, με περισσότερα από 35 δισ. ευρώ απολαβές κατά την τρέχουσα περίοδο (2014-2020). Σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής, από αυτά, τα 20 δισ. ευρώ, περίπου, αφορούν τα ευρύτερα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία και τα 15 δισ. τις άμεσες ενισχύσεις αγροτών από την ΚΑΠ.
«Η πρόταση της Επιτροπής υπολείπεται κατά πολύ των απαιτήσεων του Ευρωκοινοβουλίου», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου και επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Παπαδημούλης, σημειώνοντας ότι το ΕΚ, «στη μεγάλη του πλειοψηφία» έχει ζητήσει να αυξηθεί η συνεισφορά των κρατών-μελών σε 1,3% του ΑΕΕ, προκειμένου να υπηρετηθούν οι καινούργιοι στόχοι, χωρίς όμως να θιγούν «ούτε κατά ένα ευρώ» η συνοχή, οι κοινωνικές, περιφερειακές και αγροτικές πολιτικές. «Είναι θετικό ότι στην πρόταση προβλέπεται αύξηση κονδυλίων για προγράμματα, όπως το Erasmus, για το προσφυγικό και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής», συνεχίζει ο Δ. Παπαδημούλης, επισημαίνοντας, ωστόσο, ότι η Επιτροπή προβλέπει «πολύ λιγότερα» κεφάλαια για τη μείωση των ανισοτήτων, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την αντιμετώπιση της ανεργίας, ιδίως των νέων.
«Δυσάρεστη εξέλιξη για την Ελλάδα και τις άλλες χώρες συνοχής», χαρακτηρίζει την πρόταση της Επιτροπής και ο ευρωβουλευτής της ΝΔ, Γιώργος Κύρτσος, ο οποίος είναι μέλος της αρμόδιας επιτροπής για τον προϋπολογισμό της Ευρωβουλής. «Θα υποστούν κάποιες απώλειες» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, επισημαίνοντας, ωστόσο, ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να επωφεληθεί από τις νέες προτεραιότητες όπως είναι η φύλαξη των συνόρων, το προσφυγικό κλπ. «Καλό θα ήταν να μπορούσαμε να κρατήσουμε τα ήδη ισχύοντα κεφάλαια και να επωφεληθούμε και από τα επιπλέον πλεονεκτήματα, ωστόσο, όλα θα φανούν στις διαπραγματεύσεις», τονίζει ο Γ. Κύρτσος.
Σε ό,τι αφορά τις περικοπές στα ταμεία συνοχής και περιφερειακής πολιτικής, πάντως, αντιδράσεις υπάρχουν και από παρατηρητές στις Βρυξέλλες, καθώς από την ίδρυση της ΕΕ τα κεφάλαια αυτά στόχευαν στην περαιτέρω σύγκλιση μεταξύ των πλούσιων περιοχών της ΕΕ και των πιο φτωχών και ευάλωτων.
«Η προτεινόμενη μείωση της χρηματοδότησης της πολιτικής συνοχής, σε ποσοστό μεγαλύτερο από την Κοινή Αγροτική Πολιτική, δεν συμβαδίζει με την έκκληση του κ. Γιούνκερ για ένα "σύγχρονο προϋπολογισμό για μια Ένωση που προστατεύει, ενισχύει και υπερασπίζεται"», σχολιάζει χαρακτηριστικά ο Ρομπέν Ιγκενό-Νοέλ, αναλυτής στο Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής, στις Βρυξέλλες, προσθέτοντας ότι στην τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού τα ταμεία συνοχής αποτέλεσαν τη «βασική επένδυση της ΕΕ για το μέλλον, υποστηρίζοντας έργα υποδομής, ενισχύοντας την ανάπτυξη δεξιοτήτων και βοηθώντας στην αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων στις πλέον ευάλωτες περιοχές».
Σε ό,τι αφορά τις μειώσεις στην Κοινή Αγροτική Πολιτική, ήδη από τα πρώτα λεπτά που ακολούθησαν τις ανακοινώσεις της Επιτροπής, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, η Γαλλία, έδειξε τα «δόντια» της χαρακτηρίζοντας την πρόταση περικοπών «απαράδεκτη». Ωστόσο, κάποιοι θεωρούν την ΚΑΠ ένα «απομεινάρι» του παρελθόντος, το οποίο θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί με βάση τους κανόνες της αγοράς, προμηνύοντας μια σκληρή αντιπαράθεση τους επόμενους μήνες.
«Παράλληλα με τη μείωση κατά 5% τουλάχιστον των κονδυλίων, οι Έλληνες αγρότες έχουν να αντιμετωπίσουν και την πρόκληση της τροποποίησης του συστήματος των άμεσων ενισχύσεων που μπορεί να επιφέρει επιπλέον μειώσεις», σχολιάζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ και μέλος της επιτροπής για την Αγροτική Πολιτική του ΕΚ, Νίκος Ανδρουλάκης. Ο ίδιος εξηγεί ότι ο ακριβής καταμερισμός των χρημάτων αλλά και η παρουσίαση των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις άμεσες ενισχύσεις αναμένονται τις επόμενες εβδομάδες, επισημαίνοντας ότι «στόχος όλων μας, τόσο των ευρωβουλευτών, όσο και της κυβέρνησης θα πρέπει να είναι να μειώσουμε ή και να μηδενίσουμε σε κάποιες περιπτώσεις τις όποιες συνέπειες μπορεί να έχουν αυτές οι αλλαγές στο εισόδημα των Ελλήνων αγροτών».
Σε κάθε περίπτωση, πολλές είναι οι φωνές που ζητούν να υπάρξει συμφωνία μεταξύ Συμβουλίου και Ευρωκοινοβουλίου πριν από τις ευρωεκλογές του 2019, ωστόσο τα αντικρουόμενα συμφέροντα είναι πολλά και ίσως κάτι τέτοιο καταστεί αδύνατο.
«Δεδομένου του Brexit και των υψηλών επιπέδων δυσπιστίας και αποκλίσεων μεταξύ της ΕΕ των 27, η διαδικασία θα είναι ακόμη πιο δύσκολη σε σχέση με τους τελευταίους γύρους διαπραγματεύσεων για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο», λέει ο διευθυντής ερευνών στο Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής, Γιάννης Εμμανουηλίδης, προειδοποιώντας ότι δεν θα πρέπει να αναμένεται συμφωνία «πριν από το 2020».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters