Οικονομικό χάος στην Ιταλία και δραματική προειδοποίηση Γιούνκερ για το τέλος του ευρώ

«Αν η Ιταλία θέλει μια περαιτέρω, ιδιαίτερη μεταχείριση, αυτό θα σήμαινε το τέλος του ευρώ. Πρέπει να είμαστε πολύ αυστηροί», δήλωσε ο πρόεδρος της Κομισιόν.

«Η Ιταλία απομακρύνεται από τους δημοσιονομικούς στόχους που θέσαμε μαζί, σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν θα ήθελα, τώρα που ξεπεράσαμε την ελληνική κρίση, να ξαναπέσουμε στην ίδια κρίση, με την Ιταλία. Μια κρίση αυτού του είδους, είναι αρκετή», πρόσθεσε ο Γιούνκερ.

Ο Ιταλός υπουργός οικονομικών, Τζοβάνι Τρία, σχολιάζοντας τις δηλώσεις αυτές, εμφανίστηκε καθησυχαστικός: «Δεν θα υπάρξει κανένα τέλος του ευρώ. Εγώ δεν μίλησα με τον Γιούνκερ, αλλά συνομίλησα με τον Μοσκοβισί και τον Ντομπρόβσκις. Θα είναι μια ιδέα του Γιούνκερ».

Στις 300 μονάδες βάσης το ιταλικό σπρεντ

Υπενθυμίζεται ότι τις 300 μονάδες βάσης ξεπέρασε σήμερα το ιταλικό σπρεντ. Η αύξησή του θεωρείται συνέπεια των εντάσεων και διαφορών εκτίμησης ανάμεσα στην ιταλική κυβέρνηση και σε ευρωπαίους αξιωματούχους σχετικά με τον νέο κρατικό προϋπολογισμό της κυβέρνησης της Ρώμης, ο οποίος προβλέπει αύξηση της σχέσης ελλείμματος - ΑΕΠ.

Η απόδοση των ιταλικών δεκαετών ομολόγων ξεπέρασε το 3% και ο γενικός δείκτης στο χρηματιστήριο του Μιλάνου παρουσιάζει πτώση.

Ο αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης και αρχηγός των Πέντε Αστέρων Λουίτζι Ντι Μάιο τόνισε πάντως ότι «η κυβέρνηση, η οποία είναι απόλυτα συμπαγής, δεν θα υποχωρήσει ούτε κατά ένα χιλιοστό».

«Αν χρειαστεί, θα εξηγήσουμε τα μέτρα υπέρ της ανάκαμψης απευθείας στους πολίτες», πρόσθεσε.

Στο κόκκινο τα χρηματιστήρια

Πτώση σημείωσαν οι μετοχές στις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές ενώ αρνητικά ήταν τα πρόσημα στην Ευρώπη μετά τα αντιευρωπαϊκά σχόλια Ιταλού βουλευτή που έπληξαν το ενιαίο νόμισμα και οδήγησαν τις αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων σε υψηλά επίπεδα πολλών ετών.

Η ώθηση στην τάση των επενδυτών για ρίσκο από τη νέα εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά αποδείχθηκε βραχύβια με τον παγκόσμιο δείκτη μετοχών MSCI να υποχωρεί 0,4%, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη πτώση εδώ και ένα μήνα.

Ο βασικός δείκτης για τις μετοχές στην ευρωζώνη σημείωσε νωρίτερα πτώση 1% ενώ ο πανευρωπαϊκός δείκτης STOXX 600 υποχώρησε 0,7%, ακολουθώντας πτωτικά τις ασιατικές μετοχές και επεκτείνοντας τις απώλειές του καθώς τα ιταλικά περιουσιακά στοιχεία δέχονταν νέες πιέσεις.

Ο Κλαούντιο Μπόργκι, εκπρόσωπος επί οικονομικών θεμάτων της κυβερνώσας Λέγκας, δήλωσε σε ραδιοφωνική του συνέντευξη ότι τα περισσότερα από τα προβλήματα της χώρας θα μπορούσαν να λυθούν με το να έχει το δικό της νόμισμα.

Τα σχόλιά του οδήγησαν τις αποδόσεις των 10ετών ιταλικών ομολόγων σε νέο υψηλό τεσσεράμισι ετών, με το spread μεταξύ των ιταλικών και γερμανικών ομολόγων να διευρύνεται σε υψηλό τουλάχιστον πενταετίας.

Οι μετοχές στις ιταλικές τράπεζες, που έχουν μεγάλη έκθεση σε κρατικά ομόλογα, υποχώρησαν σε χαμηλό 19 μηνών, σημειώνοντας πτώση έως 2,8%. Ο γενικός δείκτης στο ιταλικό χρηματιστήριο FTSE MIB σημείωσε βουτιά 1,2%.

Διευκρινίζοντας αργότερα τις δηλώσεις του, ο Μπόργκι είπε στο Reuters ότι η ιταλική κυβέρνηση δεν προτίθεται να αποχωρήσει από το ευρώ. Ωστόσο, η απειλή και μόνο για διάλυση της ευρωζώνης και οι αυστηρές δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων για τον προϋπολογισμό της Ιταλίας διατήρησαν τη νευρικότητα στην αγορά.
Το ευρώ επέκτεινε τις απώλειές του, υποχωρώντας κατά 0,6% στο χαμηλότερο επίπεδό του από τις 21 Αυγούστου στο 1,1504 δολάριο, ενώ πριν από λίγο κινείτο στο 1,1509 δολάριο.

Στην Ασία, οι μετοχές σημείωσαν πτώση καθώς εξασθένησε ο θετικός αντίκτυπος από τη νέα συμφωνία ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά αναφορικά με τους όρους συμφωνίας ελεύθερων εμπορικών συναλλαγών της περιοχής της Βόρειας Αμερικής (NAFTA). Οι χρηματοπιστωτικές αγορές στην Κίνα είναι κλειστές την εβδομάδα 1-5 Οκτωβρίου, λόγω εθνικής αργίας, αλλά τα στοιχεία που έδειξαν επιβράδυνση της μεταποιητικής δραστηριότητας στην Κίνα έπληξαν τις μετοχές στο Χονγκ Κονγκ.

Ο Moody’s αμφιβάλλει για τη δυνατότητα της χώρας να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, αλλά υποβαθμίζει τον κίνδυνο εξόδου της από το ευρώ

Την ίδια ώρα, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody's ανακοίνωσε ότι είναι αμφίβολο αν το σημερινό πολιτικό περιβάλλον στην Ιταλία θα επιτρέψει την υλοποίηση κρίσιμων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αλλά υποβάθμισε την πιθανότητα εξόδου τη Ρώμης από την Ευρωζώνη.

Νωρίτερα, υπήρξαν μαζικές πωλήσεις στις ιταλικές χρηματοπιστωτικές αγορές και το ευρώ, μετά τη δήλωση του Κλαούντιο Μπόργκι, βουλευτή ενός των δύο κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού, ότι τα περισσότερα προβλήματα της χώρας θα λύνονταν, αν η Ιταλία επέστρεφε στο νόμισμά της. Οι αγορές ανέκαμψαν κάπως μετά τη δήλωση του Μπόργκι ότι η Ιταλία δεν σχεδιάζει την έξοδό της από ευρώ.

Ο Moody's, ο οποίος αξιολογεί το αξιόχρεο της Ιταλίας στη βαθμίδα Baa2 με αρνητική προοπτική, αναμένεται να παρουσιάσει μία επικαιροποιημένη απόφασή του για την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ιταλίας έως το τέλος Οκτωβρίου το αργότερο, έχοντας ήδη καθυστερήσει την προγραμματισμένη για τις 7 Σεπτεμβρίου επανεξέτασή του.

Σε ανακοίνωσή του αργά τη Δευτέρα, ο οίκος ανέφερε ότι η επανεξέταση του αξιόχρεου για πιθανή υποβάθμισή του εξαρτάται από την προοπτική της πορείας του χρέους και της οικονομικής ανάπτυξης της Ιταλίας, που συνδέεται με την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

«Η Ιταλία έχει για μεγάλο χρονικό διάστημα υψηλό δημόσιο χρέος και προβλήματα στη δημιουργία οικονομικής ανάπτυξης, ενώ το πολιτικό περιβάλλον που μπορεί να επιτρέψει την υλοποίηση προσπαθειών για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι επίσης αμφισβητούμενο», δήλωσε η Σάρα Κάλρσον, υψηλόβαθμη αντιπρόεδρος της ομάδας του Moody's για τις πιστοληπτικές αξιολογήσεις κρατών, σε τηλεφωνική συνδιάσκεψη.

«Εξαρτάται από την προοπτική της πορείας του χρέους και της ανάπτυξης που συνδέεται με προσπάθειες διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», πρόσθεσε.

Οι επενδυτές ανησυχούν ότι ένα υψηλότερο του αναμενόμενου δημοσιονομικό έλλειμμα στο 2,4% του ΑΕΠ θα εξασθενήσει την ικανότητα της Ιταλίας να εξυπηρετήσει τον όγκο του χρέους της, που ανέρχεται στο 131% του ΑΕΠ, και δημιουργεί κίνδυνο υποβάθμισης της πιστοληπτικής αξιολόγησή της, θέτοντάς τη στο όριο ή κάτω από την κατηγορία της επενδυτικής διαβάθμισης. Ωστόσο, ο Moody's υποβάθμισε τους φόβους για τη σταθερότητα της Ευρωζώνης λόγω της Ιταλίας και την πιθανότητα εξόδου της χώρας από το ενιαίο νόμισμα, σημειώνοντας ότι η Ιταλία είναι απρόθυμη να εγκαταλείψει το ευρώ. Η Ιταλία είναι «πιο ενοποιημένη με την Ευρώπη από ό,τι ήταν ο φόβος τα τελευταία λίγα χρόνια», σημείωσε ο οίκος.

Από την άλλη, ο οίκος Fitch επανεξέτασε την Ιταλία τον Αύγουστο, διατηρώντας αμετάβλητο το αξιόχρεό της στη βαθμίδα ΒΒΒ, αλλά με αρνητική προοπτική. Ο οίκος S&P θα εξετάσει πάλι την Ιταλία στις 26 Οκτωβρίου, ενώ σήμερα την αξιολογεί στη βαθμίδα BBB με σταθερή προοπτική.

«Θα ξεκινήσουμε διάλογο με την Ευρωπαϊκή Ένωση»

Στην αντίδραση μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο προσχέδιο του ιταλικού προϋπολογισμού, αναφέρθηκε ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε.

«Σεβόμαστε τις προϋποθέσεις της κυριαρχίας μας, όπως και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, στην ίδρυση των οποίων έχουμε συμβάλει και οι οποίοι παραμένουν το ενιαίο μας σπίτι», έγραψε ο Κόντε στο διαδίκτυο.

Πρόσθεσε, δε, ότι «η Ιταλία ετοιμάζεται να ξεκινήσει διάλογο με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, σε κλίμα νηφαλιότητας και σεβασμού των αμοιβαίων ρόλων, θεωρώντας ότι θα μπορέσει να αποδείξει - βάσει συγκεκριμένων στοιχείων- την χρησιμότητα των μέχρι τώρα κινήσεων».

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και αρχηγός των Πέντε Αστέρων Λουίτζι Ντι Μάιο, πάντως, σε ραδιοφωνική του συνέντευξη, επανέλαβε ότι η κυβέρνηση θα διατηρήσει την σχέση ελλείμματος-ΑΕΠ στο 2,4%, μέχρι το 2021, αν και «η κυβερνητική συμμαχία Λέγκας και Πέντε Αστέρων δεν θέλει να βγει ούτε από την ενωμένη Ευρώπη, και ούτε από το Ευρώ».

Τα Πέντε Αστέρια επέμειναν, τέλος, ότι στον νέο προϋπολογισμό θα περιέχεται, σε κάθε περίπτωση, το λεγόμενο «εισόδημα του πολίτη» για την στήριξη ανέργων και χαμηλοσυνταξιούχων.

«Δεν αποκηρύττουμε το ευρώ»

Η Ιταλία είναι πλήρως δεσμευμένη στο ευρώ και οποιαδήποτε επικριτικά σχόλια για το κοινό νόμισμα είναι προσωπικές απόψεις που δεν έχουν καμία σχέση με τις κυβερνητικές πολιτικές, διαβεβαίωσε ο πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε.

Ο Κόντε έκανε τα σχόλια αυτά μετά τις δηλώσεις που έκανε νωρίτερα ευρωσκεπτικιστής βουλευτής της κυβερνώσας Λέγκας ότι η Ιταλία θα μπορούσε να επωφεληθεί από πιο ευνοϊκές οικονομικές συνθήκες αν ήταν εκτός ευρωζώνης, προκαλώντας αναταράξεις στις χρηματαγορές.

«Το ευρώ είναι το νόμισμά μας και δεν το αποκηρύττουμε», έγραψε ο Κόντε στο λογαριασμό του στο Facebook. Όποιες δηλώσεις αφήνουν να εννοηθεί κάτι διαφορετικό πρέπει να αντιμετωπιστούν ως «ελεύθερες και αυθαίρετες απόψεις που δεν έχουν καμία σχέση με τις πολιτικές αυτής της κυβέρνησης», πρόσθεσε.

Ο Κόντε υποβάθμισε επίσης τις εντάσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση για τις αυξημένες δαπάνες που προβλέπονται στον προϋπολογισμό της Ιταλίας. Είπε πως η Ρώμη ξεκινά διάλογο με τους θεσμούς της ΕΕ με «ηρεμία και σεβασμό για τους ρόλους του ενός και του άλλου» και πως πιστεύει ότι η κυβέρνηση μπορεί να καταδείξει την αξιοπιστία των σχεδίων της για τον προϋπολογισμό.

«Η Ιταλία είναι έτοιμη να ζητήσει αποζημιώσεις από την ΕΕ για τον προϋπολογισμό»

Ο αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης Ματέο Σαλβίνι δήλωσε πάντως ότι η κριτική σε βάρος του ιταλικού προϋπολογισμού από αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυξάνει το κόστος δανεισμού της χώρας και η κυβέρνηση ίσως ζητήσει οικονομική επανόρθωση.

Οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων έχουν αυξηθεί σημαντικά από την περασμένη εβδομάδα όταν η κυβέρνηση προχώρησε σε σημαντική ανοδική αναθεώρηση του στόχου για το δημοσιονομικό έλλειμμα τα επόμενα τρία χρόνια, προκαλώντας κριτική από τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και άλλους αξιωματούχους.

«Τα λόγια και οι απειλές του Γιούνκερ και άλλων υψηλόβαθμων γραφειοκρατών της ΕΕ συνεχίζουν να αυξάνουν το spread (τη διαφορά απόδοσης μεταξύ των ιταλικών και των γερμανικών ομολόγων); Είμαστε έτοιμοι να αξιώσουμε αποζημιώσεις από αυτούς που θέλουν να βλάψουν την Ιταλία», ανέφερε ο Σαλβίνι σε ανακοίνωση.

«Η χώρα δεν σχεδιάζει να αποχωρήσει από το ευρώ»

Η ιταλική κυβέρνηση δεν έχει πρόθεση να αποχωρήσει από το ευρώ, ξεκαθάρισε, τέλος, ο Κλαούντιο Μπόργκι, εκπρόσωπος επί των οικονομικών θεμάτων της Λέγκας, διευκρινίζοντας τις προηγούμενες δηλώσεις του που προκάλεσαν αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

«Η αποχώρηση από το ευρώ δεν είναι στο πρόγραμμα της κυβέρνησης και δεν σχεδιάζει να κάνει κάτι τέτοιο», δήλωσε ο Μπόργκι, ένας ευρωσκεπτικιστής οικονομολόγος, σε τηλεφωνική του επικοινωνία με το Reuters.

Νωρίτερα, οι αποδόσεις των ιταλικών κρατικών ομολόγων σημείωσαν απότομη αύξηση αφού ο Μπόργκι δήλωσε σε ραδιοφωνική του συνέντευξη του ότι η Ιταλία θα είχε πιο ευνοϊκές οικονομικές συνθήκες εάν βρισκόταν εκτός του ευρώ.

«Απλά επανέλαβα αυτό που έλεγα πάντα: ότι προσωπικά είμαι πεπεισμένος πως η Ιταλία θα είναι καλύτερα με το δικό της νόμισμα αλλά αυτό δεν είναι στο πρόγραμμα της κυβέρνησης. Είναι η πάγια απάντησή μου, το έχω πει χίλιες φορές», δήλωσε ο Μπόργκι στο Reuters.

Ο Μπόργκι είναι βουλευτής και πρόεδρος της επιτροπής προϋπολογισμού στην κάτω βουλή του ιταλικού κοινοβουλίου, αλλά δεν είναι υπουργός.